درافغانستان ، بدون تحقق ، عدالت نمی توان به صلح دست یافت

نویسنده: ابراهیم ورسجی
درافغا نستان، این روزها، درباره ی رسیدن به صلح با طالبان بسیارسخن گفته می شود ویک شورای پرهزینه زیرنام "شورای عالی صلح" هم فعالیت دارد، اماچیزی بنام صلح نداریم. ازاینکه، هم دولت وحدت ملی داریم هم شورای عالی صلح وچیزی بنام صلح نداریم؛ تروریسم ، خود سری، فساد گسترده ی مالی - اداری درنهادهای دولتی مردم را به ستوه آورده است. پس، پرسش بنیادی این است که چگونه می توان به صلح دست یافت ؟ پاسخ پرسش یاد شده هم دشواراست هم آسان. دشواربه این خاطرکه، نبود حکومت کارآمد ، تروریسم و دست اندازی های بیرونی، عامل های مهمی می باشند که نمی گذارند صلح داشته باشیم. آسان به این خاطرکه، صلح هم نیازفوری افغا نستان می باشد هم مردم این کشور آماده ی مبارزه وفدا کاری درجهت رسیدن به آن می باشند.
ازاین رو، به شناخت بهترعامل های نیازمبرم داریم که مانع صلح هستند و حذف آن ها از جامعه است که می تواند افغا نستان را هم آغوش صلح نماید.درباره ی عامل های سنگ اندازدرسرراه صلح، می توان گفت که: ظلم، آشوب، فقر، جهل ، تروریسم ، دست اندازی های بیرونی وناکارآمدی حکومت، مهم ترین آن ها به شمارمی آیند.ظلم درردیف عامل های مانع صلح ازاین نگاه درجه یک گرفته شد که مادربسیاری بد بختی های می باشد که درطول تاریخ فرزندان آدم را رنج داده باعث شورش ها وآشوب های بی پایان شده است ودرافغا نستان اکنون دست بالادارد.ازسوی دیگر، دوگونه صلح داریم: صلح پایداروصلح ناپایدار؛ وصلح پایدارهمان صلح حقیقی می باشد که با تحقق عدالت یا رفع ظلم ظالم ازمظلوم وایجاد جامعه ی انسانی - عادلانه معنا پیدا می کند.برخلاف، صلح تحمیلی یا نا پا یدارمی باشد که بزوردولت نا پاسخ گو تامین شده وبا کمزورشدن آن نا بود می شود. درتاریخ بشرهم، به گونه ی که تجربه نشان داده است، عدالت وصلح برا دران همزاد، آشوب، ظلم، جهل ، فقروبی عدالتی نیز برا دران همزاد می باشند.
بنابرآن، به صراحت می توان گفت که دوگونه جامعه داریم:نخست، جامعه ی مملوازجهل، فقر ، ظلم وآشوب. دوم، جامعه ی عادلانه وهمراه با صلح وآسایش.ازنظرسیاسی، جامعه ی اولی زاده ی استبداد واستثماروجامعه ی دومی زاده ی دانش، آگاهی، عدالت خواهی وصلح طلبی می باشد.درهردوجامعه، چگونگی کارکرد حکومت ها درجهت خلاف وهمسازخواسته های مردم است که سخن نخست را می گوید. ازسوی دیگر، سویه ی دانش وبی دانشی مردم است که صلح آمیزوغیرصلح آمیزبودن جامعه وظالم وعادل بودن حکومت را تعیین می نماید. به سخن دیگر، جامعه ی آگاه همواره حکومت عادل - مردمی وجامعه ی نا آگاه همواره حکومت ظالم ونا مردمی داشته است. اینجاست که می توان جامعه وحکومت های نابکار افغا نستان را مورد مطالعه قرارداد که چگونه به وضع ناهنجارکنونی رسیده اند.
دراین راستا، این مقوله ی تاریخی که " گذشته چراغ راه آینده است"، خود نما یی می کند. به سخن دیگر، گذشته بالای آینده اثرگذار وتکرارگذشته ی ناشاد ، آینده ی ناشاد تررا ایجاد می نماید.به گونه ی که درافغا نستان ایجاد کرده است. روشن است که، افغا نستان درگذشته حکومت های ظالم - نابکار، اما تحمیل کننده ی صلح نا پا یداربه کمک بیگا نگان داشت، اما اکنون حکومتی دارد که با وجود کمک های فراوان دوستان بیرونی ، ازنهایت فساد ونا توانی نمی تواند آشوب وتروریسم را مهاروموقعیت خود را تثبیت نماید.پرسمانی که نتیجه ی آگاه ونا ترس شدن مردم ، انفجاررسا نه ی وتروریسم می باشد.دراین باره که حکومت های گذشته توانسته بودند صلح تحمیلی را تامین وحکومت کنونی نا توان ازآن می باشد، باید بدوعامل زیرتکیه کرد:نخست،حکومت های گذشته تاحدی درکاربرد ظلم محتاط بودند.دوم، برخلاف آن ها، حکومت کنونی وسلفش بدرجه های گونه گون درکاربرد ظلم علیه مردم زیاده روی کرده ا ند.
به طورنمونه، برخی حکومت گران گذشته تنها به توزیع زمین میان خود وطرفداران شان ،غارت معادن ، رشوت ستانی ومعاش گیری ازبا داران خود دست زده بسیارکند ودربلند مدت ثروتمند شدند. برخلاف، بسیاری حکومت گران کنونی بخاطرگنج باد آورده ی جنگ علیه تروریسم ، مواد مخدر،غصب زمین های دولت ومردم ،غارت کمک های بی شمارغرب به ویژه امریکا واخاذی ازشبکه های زیرزمینی، درمدت 14 سال ثروت افسانه ی پیداکرده هم برای تروریسم جاده سازی هم مردم را درفقر، تفرقه ، اعتیاد وفرارازکشور مبتلا کردند.کارنامه ی شرم آوری که تروریسم را فربه و 70 درصد مردم را به زیرخط فقررانده است.اکنون که بام ساختمان ظلم حکومتی ها به مردم به آسمان رسیده ، زمین های دولت ومردم را غاصبان غصب وتروریسم هم ازمهاربیرون شده است، پرسش بنیادی این است که چگونه می توان افغا نستان را ازبحران وتروریسم بیرون وبه صلح پایداررساند ؟
درپیوند به پرسش یاد شده، باید گفت که خوب وکارآمد کردن حکومت پس ازآوردن اصلاحات بنیادی درآن ، تحقق عدالت وبراندازی ظلم ظا لمان ازشانه ی مظلومان است که می تواند افغا نستان را به سوی صلح ومهارتروریسم رهنمون شود.معلوم است که، تنها تحقق عدالت می تواند صلح را به کشوربه ارمغان آورده کمرستمگران- غاصبان، فساد پیشگان وتروریستان را خم نماید. ازاین رو، به اصلاح کردن حکومت مرکزی ، تحقق عدالت وکارآمد سازیی حکومت های محلی باید تاکید کرد.به این خاطرکه، آن هاعامل های می باشند که با پیاده کردن عدالت کمک به تحقق صلح درافغا نستان می نمایند.درغیراین صورت، هم حکومت فاسد - نابکارهم تروریسم هم ملیشه های محلی به عمرننگین خود ادامه خواهند داد.این هم درزمانیکه، نه دولت توان مهارتروریسم را خواهد یا فت ونه تروریستان موفق به سرنگونی دولت خواهند شد؛ ودستاورد شان هم ادامه ی آشوب ، تروریسم ، رنج های بی پایان مردم ونفرت های همگانی علیه دولت وتروریستان خواهد بود.