کسا نیکه فکرمی کنند که با لاتینی کردن دبیره فارسی ، کمک به مدرن شدن کشور خود می کنند،دراشتباه می با شند

ابراهیم ورسجی
دوازدهم ماه قوس 1398
این تحلیل ؛ درپیوند به گزارشی به عنوان " بیش ازیک قرن جدال زبانی- سیاسی ؛ خط فارسی یا عربی؟ " گزارشگر، سام فرزانه ، بی بی سی فارسی، واشنگتن ، 2 دسامبر2019- 11 آذر / قوس، ارایه شده است. ازاینکه درصفحه فسبوک / رخنامه ام پخش شده است ، بهترداستم که درسایت انسان اند یشه هم پخش شود، تا دوستان وفرهنگیان ازآن بهره مند شوند. کسا نیکه فکرمی کنند که الفبای فارسی عربی است وبا لاتینی کردن آن کمک بزبان فارسی ومدرن شدن کشور خود می کنند ، گرفتاراشتباه بزرگ می باشند. ازاین رو،لازم می دانم که بطورکوتاه برداشت خود را ابرازکنم. برداشتی که ازاین گونه زبان فهمی ای زبان فهمان سیاست زده کرده ام ؛ برایم ثا بت کرده است که دین ستیزی کرده ومی کنند نه کمک در رشد وترقی زبان فارسی. درترکیه وشوروی سا بق هم د بیره های ترکی وفارسی را اتاترک وستالین لاتینی- گریلیک سا خته بو د ند،کمکی درترقی زبان ها کرده نتوانست. بنا برآن،به نقد این گونه نظریات درظاهر ترقی خواهانه برای زبان فارسی می پردازم. دراین را ستا ، بدوپرسمان تمرکزمی کنم:نخست،دبیره فارسی رایج عربی نیست. دوم ، تغییر دبیره ترکی درترکیه توسط اتا ترک وتغییر دبیره فارسی توسط ستالین درآسیای مرکزی دین ستیزی وفرهنگ ستیزی وتاریخ ستیزی بود. مثلا، اتاترک با تغییر دبیره ترکی از فارسی-عربی به لاتینی ، خواست دین ستیزی کند. یعنی با تغییره دبیره به لاتین ، فرهنگ وتاریخ اسلامی یا مسلمانی امپراتوریی عثمانی را نا بود کند. دستاورد اتاترک هم ،بازگشت اسلام به ترکیه به کمک نخست وزیرمسلمان عد نان مندرس از(1950تا 1960) وحکومت اسلام گرای رجب طیب اردوگان از2002 تا کنون می باشد. دستاورد اقتصادی اتاترک وپیروانش هم خد مت به 25 درصد مردم ودستاورد اردوگان ، بهبود وضع اقتصادیی 75 درصد مردم وپاکسازی ارتش از اتاترکی ها می باشد. جا لب این است که ، اردوگان عکس های اتاترک را حفظ واید ئولوژی اش به کناره رانده است.
درباره تبد یل دبیره فارسی درآسیای مرکزی توسط استا لین ، دین ستیزی ودشمنی خا ص با زبان فارسی بخاطر حضوراین زبان دردوسوی مرزهای افغانستان وشوروی صورت گرفت. دراین رابطه ،طوریکه درخاطرات آقا بکف جاسوس شوروی درافغانستان آمده است،ستا لین کمک به هند بریتا نیا درجهت حاکم ساختن نادر غدار وبراندازیی حکومت حبیب الله کلکانی هم کرد تا بازیی دوگانه چپ گریی خود را نمایش دهد. مثلا،آقابکوف نوشته است که: " به استالین گزارش دادند که یک انسان ازطبقه زحمت کش بنام کلکانی درافغانستان به قدرت رسیده است وبا ید اورا حمایت کرد. ستالین گفت که او تاجیک می باشد. بنابرآن ، ادامه حکومت او به نفع ما درازبکستان وتاجیکستان نمی باشد. ازاین رو، هم کمک به هند بریتانیا در حاکم ساختن نادرغدارکرد هم زبان فارسی را درازبکستان بر انداخت. وحشیانه این که ، برای کسانی که درازبکستان فارسی سخن بگویند 5 کپک پول روسی جریمه هم تعیین کرد. سیاست جنایت کارانه ای که تا مرگ ستالینیزم ادامه یافت واکنون فروریختن می باشد." ستا لین سفاک وبی فرهنگ درتاجیکستان هم زبان فارسی را تاجیکی نام گذا شت. نهایت خوشحال هستم که تاجیک ها درتاجیکستان می کو شند هم دبیره فارسی را بیا موزند هم دبیره گریلیک را حفظ کنند. من هم درگفت گو های که با رئیس جمهوررحمن درتاجیکستان داشتم ، ازاو خواستم که دبیره تاجیکی درتاجیکستان همان با شد که درازبکستان می باشد تا روابط تاجیک ها ادامه پیدا کند واو هم موافقت کرد. درافغانستان هم ، نادری های غداربرای ترقی زبان پشتو کوشش های جنایت کارانه علیه زبان فارسی کرد ند. کوشش های که پشتو را ترقی نداد وافغانستان را به جاهلستان تبد یل کرد. وقتیکه فارسی ستیزیی نادری های غدارشکست خورد ، با دری نام گذاشتن فارسی ، کوشش برای جدای زبانی- فرهنگی میان افغانستان وایران را براه انداختند که دستاورد شان تروریستستان شدن افغانستان می باشد.
درباره عربی نبودن د بیره فارسی ، به این باورهستم که د بیره رایج فارسی متشکل از سه گونه حرف ها می باشد:نخست،بسیاری حرف های که درفارسی وعربی شریک می باشند. دوم ، حرف های خاص فارسی ما نند: پ، ژ،گ وچ که خاص فارسی می باشند. سوم ، حرف های عربی ما نند: ث ، ص ، ض ، ظ ، ح ،ع. ازنظر کاربردی درفارسی ، آوازاین حرف ها تغییرداده شده است. مثلا، ث وص، س ، وض وظ ، ذ ، ز وع هم که الف خوانده می شود. خوب است که دکترباطنی استا دزبان دردانشگاه تهران درنوشته ارزشمند خود " نگا هی تازه به دستورزبان " نظر بنده را تا یید کرده است. درزبان انگلیسی که زبان سوم من بعد ازاردو شده است ، می بینم که آواز حرف های لاتین و... را درساختارخود تغییر آوازی داده است. معلوم است که درزبان فارسی دشواری های نوشتاری وگفتاری وجود دارد ؛ دشواری های با تغییر دبیره نابود که خیرحتا کا هش هم پیدا نمی کنند. درباره رسیدن به مدرنیته درصورت تغییر دبیره که برخی ها فکرمی کنند ، بهتراست بگویم که نه دین ستیزی درزمینه کمک می کند ونه لاتینی کردن دبیره. بنا برآن ، بهترست که با حفظ دبیره ای رایج کمک به ترقی وامروزین کرده زبان فارسی کرده شود.