درجامعه سنتی وقبیله زده افغانستان ، بدون مبارزه فرهنگی واصلاحات اجتماعی ،تغییرسازنده درجهت بهبود وضع زنان رخ نمی دهد

ابراهیم ورسجی
بیست ونهم ماه اسد 1398
این تحلیل ؛ درپیوند به گزارشی زیرعنوان :" ملکه ثریا؛ نخستین همسریک پاد شاه افغانستان ، کشف حجاب کرد." گزارشگر، نسرین نوا ، نشر شده درسایت فارسی بی بی سی ، بتاریخ 19 اوت 2019 برابر به 28 ماه مرداد / اسد 1398 ، ارایه شده است. ازاین که درصفحه فسبوک ، رخنامه ام پخش شده بود، لازم دانستم که درسایت اند یشه هم پخش شود ، تا دوستان وفرهنگیان ازآن بهره مند شوند. درتاریخ سیا سی نا شاد افغانستان ،استعمارزای های افغان ازنها یت نادا نی یا نداشتن دانش دربخش های سنت ومدرنیسم ، مرتکب خطا های شد ند که بیشترین تا وان آن ها را زنان پرداخته ومی پردازند. مثلا، معلوم است که ، هم جامعه گرفتار سنت گرایی ناشی از حکومت های قبیلگی وسنت های انحرافی بود و می باشد هم امیران استعمارزایی نا دان وبی خبر ازسنت ومد رنیسم وچا لشگری شان بود ند ومی باشند. ازاین رو، بهتراست که به مدرنیسم کاریی فرهنگی- فنی درایران وهند ، درهمسا یگی افغانستان اشاره کوتاه نمایم. بطورنمونه، دراخیر نیمه نخست قرن نزدهم، میرزا تقی خان مشهور به امیر کبیربا ایجاد دارالفنون ،دانش ومعارف وفن آوریی نوین غربی را به فارس یا ایران کنونی آورد. دردهه 60 همان قرن، قاضی سرسید احمد خان ، دانشمند مسلمان هندی با ایجاد دانشکده علی گر شروع به تقویت نوگرایی فکری وفرهنگی وفنی درجامعه مسلمان ها کرد. نتیجه کار امیرکبیر با وجود اینکه توسط شاه تاریخ زده قاجاری شهید کرده شد،ادامه ای دارالفنونی بود که در سال 1897 ترسایی ،بیشتر از شش هرازدانشجو داشت. نتیجه کار سرسید احمد خان ، دانشگاه علیگر وتحریک پاکستان وکشورپاکستان می باشد. وارونه ای آن ها ، مبارزه جد یی عبدالرحمن خان با دانش وفرهنگ نو درافغانستان بود که میوه آن سه دهه بعد حکومت وحشی نادرغدار ویک قرن بعد ، تروریسم طالبان افغان می باشد!
بطورنمونه ، درافغانستان دست ساخت هند بریتا نیا وروسیه تزاری در سال 1880 ترسا یی درجای خراسان ،عبدالرحمن خان با بای امان الله خان مد ت 21 سال از(1880تا 1901)، با دانش وفرهنگ وفن آوریی نو رزمید وافغانستان را به جا هلستان تبدیل کرد. بعد از 21 سال اداره جاهلستان توسط عبدالرحمن خان وحشی، پسرش حبیب الله خان مکتب های کا تب پروری ساخت. درچنان شرایطی،محمود طرزی که در دمشق در قلمروعثما نی زند گی می کرد وزیرتا ثیر نهضت ترک های جوان قرار گررفته بود، به کا بل آمد و دو دختر خود را به پسران امیر ازجمله امان الله خان داد. زن امان الله خان که کشف حجاب کرد ؛ درواقع ،کشف حجاب را ازدمشق زیر سلطه عثما نی به کا بل آورده بود ورابطه به فرهنگ قبیلگی افغان ها نداشت. ازسوی دیگر،امیران استعمارزای افغان دردومسئله ماهربود ند:نخست،نوکری به استعمار ها درخارج ؛ دوم، عوام فریبی درداخل. ترسناک این که ، مستبد وخود کامه هم بود ند. بنا برآن، وقتیکه بعد ازجنگ جهانی دوم ،تحولات بزرگ درجهان رخ داد وهند وپاکستان با حکومت های دموکراتیک درمنطقه عرض اندام کرد ند ؛ حکومت های استعمارزایی ازروی مجبوریت به نوگرایی آن هم کشف حجاب روی آورد ند.
افزون برآن ، ازاین نگاه که استعمارزای ها با رفتن بریتا نیا ازهند بی بادارشده بود ند، باداریی شوروی را قبول کرد ند. غلامی که مشوق کمونیست های قبیلگی افغان شد وواکنش درونی دربرابرآن ها خیزش های مذ هبی وکود تاهای سرطان وثور52 و57 بود که اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ را درپی داشت واشغال هم اول جهاد علیه شوروی ودوم طالبان را به کمک انگلیس وپاکستان علیه جهادی های فارسی زبان به میدان آورد. نا گفته نما ند که ، درحکومت جهادی ها قید وبست دفتری ودرسی برای زن ها ودختران ایجاد کرده نشد. برخلاف ، طالبان دست ساخت انگلیس وتمویل شده توسط عربستان ، با تطبیق کاریی پروژه ای طالبانی توسط ارتش پاکستان ، زن ستیزی ، حجاب تحمیلی وبستن مکتب ها بروی دختران را بنام تطبیق شریعت بد وی- قبیلگی بطورسرسختا نه پیگیری کرد ند. مثلا، طالبان بخش بزرگ افغانستان را بزندان زن ها تبد یل وآن ها را ازدفترها بیرون ودختران را ازرفتن به مکتب ها منع کرد ند که تا کنون درمناطق زیر کنترول شان ادامه دارد. متاسفانه،امریکا وانگلیس بنام جنگ علیه تروریسم ، طالبان ریشورا روانه ای پاکستان وطالبان دریشی پوش را بنام تکنوکرات درکابل بقدرت نصب کرد ند. ازبدرخ داد ها، نادانی تکنوکرات های افغان وتروریسم طالبان افغان هم کمک های امریکا واروپا ودیگرکشور ها ومنا بع درونی را تلف کرد ند هم تغییرا ت وعده داده شده درجهت بهبود وضع دردنا ک زنان را عملی کرده نتوانستند.