چهارنگاه متناقض راجع به گفت وگوهای صلح درافغانستان ،تحقق آن را دشوارترمی سازد

قصاب که زیاد شد ؛ گا وحرام می شود
سخن نغزفارسی
ابراهیم ورسجی
شا نزدهم ماه دلو1397
چند هفته می شود که گفت وگوهای صلح میان خلیلزاد / نما ینده امریکا درامورافغانستان وطالبان / شا خه ای ریشوی ارتش پاکستان ، دردوحه / مرکزقطرادامه دارد وسخن های متناقضی راجع به نتیجه ای گفت وگوها توسط دوطرف به خورد رسانه ها داده شده ومی شود. سخن های که سردرگمی درفضای مجازی ونگرا نی دراذهان عامه ای افغانستان به خصوص زنان ایجاد کرده ورئیس غنی را نیز پریشان ساخته است. ازاین رو،لازم می دانم درزمینه ابرازنظرنما یم. روشن است که ، گفت وگو ها میان دوطرف درباره مهار بحران درد سرسازوتروریسم طالبا نی- پاکستا نی درافغانستان دوام دارمی باشد. اینکه ؛ دربحران سیا سی وتروریسم جاری درافغانستان ،چهارطرف حتا بیشترازآن ها درگیر می باشند ؛ به آسا نی وزودی نمی توان بالای گفت وگو های جاری دردوحه ومسکو وجا های دیگرحساب بازکرد.
بنا برآن، بهتراست که درباره ای طرف های دا خلی وخا رجی ای درگیردربحران وتروریسم جاری درافغانستان ونگاه ها ومنا فع متنا قض آن ها ابرازنظرکرده ازدشواری های پرده برداری کنم که مستقیم وغیرمستقیم درمسیرگفت وگو های صلح مانع تراشی وسنگ اندازی می کنند. دراین راستا ، بهتراست که اول ، ازطرف های درگیر درگفت وگو های صلح واهد اف وفقدان توجه شان به منا فع مردم افغانستان نام ببرم ؛ و دوم، ازبرخورد منافع ونگاه های متناقض شان نسبت به حکومت کا بل وطا لبان، پرده برداری کنم. البته که ، پرده برداری وابرازنظر درباره ای طرف های گفت وگو دربحران وتروریسم جاری درافغانستان ،نشان می دهد که طرف های داخلی وخارجی ای زیردرآن درگیر هستند وبا ید برای پیش برد گفت وگوها یا مانع ترا شی درمسیرآن ها سهم داشته با شند:نخست، امریگا وحکومت درمانده و دست نشانده اش درکابل. دوم، حزب های سیاسی وانجمن های جامعه مد نی. سوم، هند ، کشورهای آسیای مرکزی وترکیه. چهارم،طالبان ، پاکستان، عربستان،چین ،روسیه وایران، به گونه های متفا وت دربحران وتروریسم طا لبا نی - پاکستا نی درافغانستان وگفت وگوهای تاکنون بی نتیجه ای صلح درآن، درگیرمی با شند.
بعد ازیاد آوری ازنام های سهم داران بزرگ ودرمیا نی درگفت وگوها برای تحقق صلح درافغانستان ،ایجاب می کند که از منافع آن ها درتا مین سلطه برموقعیت استراتژیک این کشورومنابع طبیعی به خصوص مواد مخد ردرآن هم نظری کوتاهتر ارایه کنم. درحالیکه ، همه بازی گران یاد شده درباره ای اهمیت موقعیت استراتژیک افغانستان وپیدا کردن نفوذ درآن تلاش می کنند ،اما درکنترول مواد مخدر چند کشورخاص به خصوص امریکا وپاکستان توجه وفایده بسیاردارند. بهرحال ، سخن ها واطلا عیه های که تا کنون توسط دوطرف گفت وگوهای صلح بیرون داده شده اند ؛ نشان می دهد که امریکا دچارمخمصه بیرون کردن ونگهدا شتن نیروهای نظامی ای خود درافغانستان می باشد وپاکستان هم که معلوم است بازیی دوگا نه کرده ومی کند.
بطورنمونه ، پاکستان هم می گوید که برطالبان اثر ونفوذ ندارد هم فشاربرآن ها وارد می کند تا وارد گفت وگوهای صلح با حکومت افغانستان وامریکا شوند. همچنان، پاکستان بخا طرکمک به تروریستان مورد بی مهری یا کم مهریی امریکا / بادارهمیشگی ای خود قرارگرفته وکمک های مالی آن هم برویش بسته شده است. بنا برآن ، دست بد وکارزیرزده است: نخست، کمک های خاص به طالبان داعش نامیده ای خود وگروه حقانی کرده است تا توحش را بیشترکنند. دوم، طالبان را درپکن، مسکو وتهران میانه رو وصلح طلب نشان داده است. سحنان سخن گویان وزارت های خارجه پکن، مسکو وتهران هم نشان می دهند که یا فریب دغلکاریی پاکستان را خورده اند ویا بازیی دوگا نه ای آن را می دانند وبازی سیاسی می کنند. بطورنمونه ، تهران برای اینکه ازعربستان وپاکستان عقب نما نده با شد ، با دا لربخشی ها به طالبان ودادن دفتر ها درمشهد ، زاهدان وتهران به آن ها ، طالبان بازی را گسترش داده وبه روا یتی طالبانِ زیادی را خریداری کرده است وتوسط آن ها درهرات، فراه ونیمروزجنگ وتروررا کسترش داده ومی هد.
بهر صورت ،پاکستان ، عربستان وایران ،بازی گران درجه اول درافغانستان بخاطر دین وهمسا یگی ای جغرافیا ئی با آن می باشند. البته که ، با وجود دین مشترک وهمسا یگی مرزی با افغانستان ،هرسه کشور یاد شده ، بدون مانع ومشکلات درافغانستان ، نمی باشند. مثلا،پاکستان بعد ازجنایت وتوحش نظا می هایش درپاکستان شرقی از ماه مارس تا ماه دسامبر1971 که منجربه تجزیه پاکستان بزرگ وظهوربنگله دیش شد واحساس کمزوری ودرماند گی دربرابرارتش هند،متوسل به کمک به تند روی وتروریسم مذ هبی درکشمیر وافغانستان شد. ازاین نگاه که هند قوی وافغانستان ضعیف می باشد،پاکستان اول بنام جنگ علیه حضورارتش سرخ درافغانستان ، ازامریکا وعربستان دالرگیری ها کرد ودوم طالبان والقاعده را برای جنگ با جهادی های فارسی زبان ساخت وکمک به رخداد یازدهم سیپتامبر 2001 درامریکا واشغال افغانستان توسط آن کشوربنام جنگ علیه تروریسم کرد. اکنون که امریکا بنام جنگ علیه تروریسم ،درافغانستان حضوروپا یگاه نظامی دارد، پاکستان ادامه ای حضورآن دراین کشوررا برابر به خلع سلاح اتومی خود گرفته بنام تشویق طالبان به مذا کره با امریکا کوشش دارد که اعتماد آن را دوباره کما ئی کند.
ازاین نگاه که ،بسیاری فریب کاری های پاکستان درامریکا وانگلیستان ، با داران خود ش رنگ با خته اند ،این روزها، درپکن ومسکو پرسه می زند تا ازطریق آن ها نفوذ خود را درافغانستان پیدا وتعمیق بخشد ویا امریکا را بترساند که غلامش را با داران دیگر به غلامی می گیرند وازاین طریق به با دارزیان رسا نی کرده می توانند. چین که مناسبات بهتر با هند ندارد،کوشش درجهت تقویت پاکستان علیه آن در جنوب آسیا وافغانستان می کند. دراین بازی میان پکن ودهلی نو،ضعف پاکستان سطح بالای تجارت دوطرفه میان هند وچین می باشد. ازسوی دیگر،هم هند هم چین هم روسیه درخاک های خود جمعیت های بزرگ مسلمان دارند وازرشد تند روی وتروریسم مذ هبی درافغانستان هم نگرانی دارند هم می دانند که پایگاه ها ی تروریسم وتند رویی مذ هبی در پاکستان می باشند. ایران که ازبد روزگاربارکش حکومت آخوندی شده است ؛ نگران تروریسم مذ هبی ای وها بی ها علیه خود می باشد. دراین بازیی کثیف سیاسی - مذ هبی، روسیه هم ازرخنه ای تروریسم مذ هبی درجامعه ای مسلمان های خود ترس دارد هم کشورهای آسیای مرکزی ، یا همسا یه های شما لی افغانستان را از تروریسم مذ هبی ترسانده وابسته به خود می سازد وتا حدی هم ساخته است. دراین میدان بازی، ترکیه هم دوانگشت اتهام را متوجه خود ساخته است:نخست ، قوم ها وکشورهای منطقه را نگران پان ترکیسم گریی خود ساخته است. دوم،برخی کشور ها ازاسلام گرائی حزب حاکم ترکیه وائتلاف آن با قطر وجمعیت اخوان المسلمون / برا دران مسلمان وحما س،ترسیده فکرمی کنند که رئیس جمهورکنونی آن وحزب او درفکر احیا ی خلافت عثما نی می باشند.
ازاین نگاه که ، درافغانستان هم ترک ها حضوردارند هم سازمان های اسلامی- جهادی افغانستان نگاه مثبت نسبت به رجب طیب اردوگان وحکومت او دارند ؛ ترکیه ای اردوگا نی هم ازنگاه ترک بازی هم ازنگاه اسلام گرائی فضای مناسب کاری برای خود درافغانستان پیدا کرده است. همچنان ، ازاین که پاکستان را تروریسم طا لبا نی- القاعده ای- داعشی درافغانستان وجهان بد نام کرده است وعربستان دریمن غرق شده وایران آخوندی درسنگراسلام گرائی درخاورمیانه، درحال باختن بازی به ترکیه ای اردوگان می باشد. و امریکا هم که جنگش علیه تروریسم درافغانستان توسط پاکستان یا نوکر بی دالرخوارو دودوزه بازش دچار سرشکستگی شده است ؛ سرشکستگی ای که باعث عقب نشینی قریب الوقوع یا دیرترسربازان آن ازافغانستان شده یا ممکن است که بشود! دراین راستا ، رسا نه ای شدن خبرهای عقب نشینی ای سربازان امریکا ئی ازافغانستان ،هم حکومت کا بل را نگران ساخته هم حزب های کمرنگ سیاسی وانجمن های کمرنگ جامعه ای مد نی ای آن را ترسانده هم پاکستان وطالبان یا شا خه ای ریشوی ارتش آن را امید وار سا خته است که دررسیدن به هد ف خود نزد یک ترشده اند.
بنا برآن ، درحالیکه گفت وگو های نام نهاد صلح ، درظاهر ، فرماند هی ارتش پاکستان وشا خه ای ریشوی ارتش آن یا طالبان را خوش بین کرده است ! برخلاف ،نیروهای سیا سی - افغانستا نی مخالف ارتش پاکستان وطالبان ، و کشورهای ذی دخل منطقه درافغانستان ، اجازه نمی دهند که تروریست پرور وتروریستا نش به هدف های نا پاک خود برسند! همچنان ، اعلامیه ای رئیس جمهور ترامپ مبنی براینکه کشورش حضورنیروهای اطلا عا تی خود را درافغانستان حفظ می نما ید. درواقع، نشان می دهد که امریکا ازگفت گوبا طالبان برداشت نظامی های پاکستانی را ندارد. مثلا، ادامه ای حضورنیروهای اطلا عاتی امریکا درافغانستان ، بدون شک ، ما یه ای نگرا نی فرماندهی ارتش پاکستان وطا لبان می با شد. معلوم است. اگر ارتش پاکستان وطالبان شاخه ای ریشوی ارتش آن،حضورنیروهای اطلاعا تی امریکا درافغانستان را پذ یرا شوند،تن به حکومت متشکل ازهمه نیروهای قومی ومذ هبی وگروهی وسیا سی می دهند. تن دهی ای که کمک به پیشرفت گفت وگوها می کند. درغیرآن، عربستان یا منبع مالی ارتش پاکستان در تروریست پروری هم دریمن غرق شده هم متوجه منافقت پاکستان درافغانستان شده است. بنا برآن ، دیگرسخاوت مندی مالی به ارتش تروریست پرورپاکستان نمی کند. به سخن دیگر، تروریسم پروریی ارتش منافق پاکستان منبع مالی خود را ازدست داده یا بزودی ازدست می دهد.
افزون برآن،افغان های متعهد به اطلاعاتی های امریکای درحکومت کا بل ، درصورت حضوربا دارخود به حضورخود ادامه می دهند. همین که غنی یکی ازآن مهره ها گفته است که اگرطالبان افغان هستند به وطن برگرد ند، بیانگراین است که او طالبان را افغان هم نمی داند! طوریکه نوسنده طالبان را شاخه ای ریشوی ارتش پاکستان می داند. همچنان ، خوب است که پاکستان دربازیی تروریست پروری، بادارخود ، یعنی امریکا را هم ازدست داده است! ازاین رو، در پکن ومسکو پرسه می زند! روشن است که پکن ومسکو درافغانستان منافع خود را پیگیری می کنند نه عمق استراتژیک پاکستان دودوزه بازرا! هند هم که برای مهارتروریسم طالبانی پاکستان درافغانستان موقعیت خود را تثبیت کرده است وعقب نشینی نمی کند. بنا برآن ، به نفع پاکستان می دانم که دوکاررابکند:نخست، مرکزهای تروریست پروری درخاک خود را بسته نما ید. دوم، دنبال کسب دوستی ای مردم افغانستان بگردد! درغیرآن ، هم طالبان را مردم افغانستان نفرین کرده ومی کنند هم ازطریق گفت وگوهای نام نهاد صلح ، پیداکردن جایگاه برای آن ها درساختارحکومت بعدی چه موقت چه دائمی دشوارترمی شود. معلوم است. اگرپاکستان چنین نکند،هم درسرراه گفت وگوهای صلح مانع خلق می کند هم خود وطالبان یا شاخه ای ریشوی ارتش خود را درافغانستان ، منطقه وجهان منفورترمی سازد هم ائتلاف کا بل ، دهلی وواشنگتن را دربرابر خود ایستاد کرده به مشکلات سیاسی ، اقتصادی وامنیتی ای خود مانند مشکلات افغانستان می افزاید. دراین صورت ،صلح درافغانستان همان گا وقربا نی می شود وبازی گران بیرونی حیث قصاب های زیاد را به خود گرفته آن را حرام می کنند. به این معنا که ، ادامه ای وضع کنونی افغانستان به نفع مردم این کشورکه نیست ، به نفع هیچ کدام ازبازی گران خارجی حتا پاکستان هم نمی باشد.