سکولاریسم بدون دموکراسی وآزادی عقیده وبیان معنای ندارد؛ بنا برآن،اتاترک ورضا شاه سکولارنبودند

ابراهیم ورسجی
بیست وچهارم ماه عقرب 1397
این تحلیل ؛ درپیوند به نوشته ای زیرعنوان:" سرانجام جمهوری وپاد شاهی: اتاترک ورضاشاه پس ازهشتاد سال " ، نویسنده: نیلوفرسعیدی ،نشر شده درسایت خبرنامه گویا ؛ بتاریخ 13 نوامبر/ 23 آبان / عقرب ، ارایه شده است. ازاین که درصفحه فسبوکم پخش شده است، بهتردانستم که در سایت اند یشه هم پخش شود؛ تا دوستان وفرهنگیان ازآن مستفید شوند. درفضای مجازی وواقعی فارسی زبان ها برداشت های نا قصی دررابطه به سکولاریسم ومدرنیسم وترویج نادرست آن ها درترکیه اتاترک وایران رضاشاه ودستاورد وسرانجام حکومت داری آن ها رایج است. مثلا، بسیاری افراد قلم بد ست فارسی زبان اتاترک ورضاشاه را سکولارمی دانند؛ درحالیکه سکولاریسم بدون دموکراسی و جدای دین ازحکومت وموقع دادن به آزادی عقیده ای دین داران وآزادی بیان ورسانه ها نمی تواند معنای دا شته باشد. ازاین رو،سیکولاریسم دموکراتیک درترکیه اتاترک وایران رضاشاه وجود نداشت. ازسوی دیگر،هم اتاترک هم رضا شاه ازدین برای تحکیم پا یه های حکومت های نظا می خود بهره برداری کرد ند! واقعیت این است که ، استفاده نکردن دین داران سیاسی ازحکومت به نفع باورهای دینی خود واستفاده نکردن رهبران سیاسی ازدین به نفع مرام سیاسی خود ویژگی اصلی سکولاریسم می باشد. ازاین رو، مسلمان ها چه ترک چه فارسی زبان چه عرب ، به مدرنیته / نو اندیش شدن ونقد گذ شته ای خود واخذ دستاورد تمدن غرب همراه با انتقاداز آن نیازمبرم داشتند ودارند نه به سکولاریسم آن هم سکولاریسم دین ستیز وابزاراستبداد سیاسی- نظامی شده ای آن. به این خاطرکه، جوهر مدرنیته / نو اند یشی ، کثرت گرای می باشد نه سکولاریسم. متاسفانه ، آگاهان مسلمان بابرداشت غلط جوهر مدرنیته را سکولاریسم گرفته به مذ هب ستیزی دامن زد ند که باعث پیدایش بنیاد گرای مذهبی شد.
دررابطه به کارنامه های اتاترک ورضا شاه وپیوند شان با سکولاریسم ، لازم است یاد آورشوم که اولی دین ستیز ودومی با روحیه منفی نسبت به روحانیان اقدام به راندن مذ هب از دانشگاه و داد ستانی کرد که کاری خوبی بود. اما ازاین که دیکتاتوربود ند ، نمی توان آن ها را سکولارنامید. بلی، درترکیه ، این عد نان مندرس رهبر حزب دموکرات بود که با کنارگذاشتن نظامی ها وعصمت انونو،سیاست مدار دست نشانده شان ازقدرت ازطریق انتخابات از1950 تا 1960 حکومت کرد وسرانجام حکومت منتخب او توسط کودتا سرنگون وخودش اعدام شد. ازاین نگاه که مسلمان عارف ودموکرات بود نه فقه گرا،جاده سازی برای ظهورحزب نظام بعدا حزب رفاه ودرادامه ای آن حزب عدالت وتوسعه اردوگان کرد. اردوگان که 16 سال می شود که برترکیه حکومت می کند ؛ حکومتش هم دموکراتیک تر ازاسلافش هم خدماتش به 75 درصد طبقه ی زیرین ترکیه رسیده است. برخلاف، دستاورد اتاترک ونظامی ها وسیاسی های جانشینش به 25 درصد طبقه بالای جامعه ترکیه رسیده بود. بنا برآن، حکومت اردوگان دموکراتیک ترین حکومت درتاریخ ترکیه می باشد. دررابطه با جانشین حکومت محمد رضا شاه ، فرزندن رضا شاه ،شدن حکومت ملا ها، با ید بگویم که ملاها درانقلاب ایران نقشی نداشتند ، اما امریکا برای ایجاد کمربند سبزعلیه کمونیسم روسی هم ازجهادی های افغانستان حمایت وبهره برداری کرد هم با اسفاده ازنفرت مصد قی ها ونهضت آزادی وحزب توده ومجاهدین خلق ازغرب ، کمک به افتادن انقلاب دموکراتیک ایران به چنگال ملا ها کرد. حکومت ملایی که بسیارعقب مانده تر ازحکومت نو اندیش ومذ هب گرای اردوگان می باشد.<