سودان ؛ ازکو د تا تا کو د تا وخیزش موفقانه ای مردم

ابراهیم ورسجی
بیست وپنجم ماه حمل 1398
چند روزقبل ، مقا له ای درباره تحولات الجزایر نوشته بودم وعلت آن همسا نی کارنامه ای تباه کارا نه ای نظامی ها درآن کشوروافغانستان می باشد. درآن مقا له ، یاد آورشده بودم که درهردو کشور، دستاورد کو د تا ها ی نظامی غیرازتباه کاری چیزی دیگری نمی با شد. در ادا مه آن ، لازم می دانم که درباره تحولات سودان نیزابرازنظرنما یم. به این خاطر که ، درسودان هم نظامی ها همان کاری را کرده اند که همتا یان شان درافغانستان والجزایرکرده وبد بختی آفریده اند. نا گفته نما ند که جهان نو جهان تخصصی شده می باشد ، جهانی که درآن هرنهاد وهرقشر جامعه با ید کار خود را انجام دهد ودرکارهای دیگرنهاد ها دست اندازی نه نما ید.
مثلا، درجهان تخصصی شده ، نظامی ها مسئولیت دفاع از مرزهای جغرافیای ،مد یران مسئولیت کارهای اداری- سرزمینی وتطبیق برنامه ها وسیاست مداران مسئولیت اداره سیاسی کشورها مطا بق خواست ملت ها را بد وش دارند. درغیرآن، فاجعه آفرینی می کنند ؛ به گونه ای که ازافغا نستان تا سومالی و لیبیا کرده اند. ازاین نگاه که مقا له متمرکز به تحولات سودان می با شد ،درزمینه تمرکز کرده آن را ادامه می دهم. واقعیت این است که ، درسودان ،از1955 تا کنون ، نظامی های کود تا چی بزور تفنگ حکومت کرده وبه سیا ست مداران وحزب های سیاسی موقع ندا ده اند که مسئولیت های خود را انجام دهند. روشن است که ، حکومت های کود تا چی همواره با زورگوی وستمگری همراه بوده ومانع توسعه ای فرهنگی ، اقتصادی ، اجتما عی ، وسیاسی کشورهای زیر اداره خود شده اند.
دراین راستا، تا اندازه ای که مطا لعه کرده ام ، می دانم که ژنرال جعفر نمیری ،درسال 1969 ،با یک کود تای نظامی به قدرت رسید وخود را رئیس جمهور سودان اعلام و گرایش چپ گرا یا نه ای متما یل به مسکو نشان داد. ازاین نگاه که تحولات مصر تا ثیر گذار به تحولات سودان می باشند، وقتیکه انورسادات برخلاف جمال ناصر با مسکو خدا حافظی وبه سوی واشنگتن روی آورد،جعفرنمیری هم قبله عوض کرده ازچپ گرایی فرصت طلب به راست گرایی فرصت طلب روی آورد. نتیجه ای را ست گرایی نمیری هم مبارزه با سازمان های اسلامی دکترحسن ترابی وصادق المهدی بود. ناگفته نماند که مبارزه نمیری با اسلام گرا یان بعد از سفر جورج بوش پدر، معاون رئیس جمهور ریگان درسال 1982 به خرطوم ، شد ت پیدا کرد. یعنی هم دوری ازمسکو ونزدیکی با امریکا هم درافتادن با اسلامی ها وایجاد بحران دستاورنمیری بود.
بنا برآن، درسال 1985 ،ژنرال عبدالرحمن سوارذهب ، با کو د تا جعفرنمیری را مرخص و با برگزاری انتخابات دموکراتیک صادق المهدی را نخست وزیرمنتخب وکمک درتحقق دموکراسی درسودان کرد. ژنرال عمر بشیر در سال 1989 دست به کو د تا زده حکومت منتخب سودانی ها به نخست وزیریی مهدی را سر نگون وحکومت نظامی اعلام کرد. حکومت نظامی که هم طولانی هم فاجعه بار تمام شد. ازاین نگاه که درجنوب سودان مسیحی ها حضور داشتند،حکومت نظامی بشیر با آن ها درافتاد. درافتا دنی که هم تباه کاری هم جدای طلبی را درآن بخش کشورتقویت کرد.
با توجه به این که ، کشورهای دموکرات - سکولار غربی برخلاف سکولاریسم / جدای دین ازحکومت ، در کشورهای مسلمان ، همواره مدافع اقلیت های مسیحی ، جدا ی طلبی وحامی مستبدان حاکم نه مدافع دموکراسی ، سکولاریسم وآزادی می با شند، به گونه ای که درجدایی تمور شرقی از اند ونیزی کمک کرده بود ند ،به کمک مسیحی های جنوب سودان پرداختند. روشن است. اگر دموکراسی های غربی بجای دفاع ازحکومت های نظامی در اند ونیزی ، سودان و... بد فاع از دموکراسی وحقوق بشر برمی خاستند ، تباه کاری درتمور شرقی وجنوب سودان توسط مستبدان تفنگچی صورت نمی گرفت! بهرحال ،ژنرال بشیر خود کا مه وقتیکه دید که غربی ها از تجزیه سودان حمایت می کنند،هم به انتخا بات های دروغین درشمال سودان هم به سرکوب مسیحی های جنوب وخشونت دربخش دارفور درغرب سودان متوسل شد.
طوریکه دیده شد،عمربشر درجنوب با مسیحی ها ودرغرب با مردم دارفور درگیر شد. معلوم است که جنگ بشیر دردارفور،نزدیک به سه لک نفرکشته ودومیلیون وهفت لک آواره داشت و جنگ های او با مسیحی ها در جنوب منجربه قتل یک ونیم میلیون انسان بی گناه و با عث تجزیه سودان وظهور سودان مسیحی درجنوب به رهبری سلواکیردرسال 2011 شد. ژنرال عمربشیر که با حکومت نظامی وقانون گریز خود جنوب سودان را ازدست داده بود،با سرکوب وکشتاردردارفور ، ثبات تحمیلی آورد. کشورهای غربی که کمک به مستقل شدن جنوب سودان کرده بود ند، بخاطر جنا یت دربخش دارفور، برای عمربشیر پرونده ای نسل کشی وجنایت علیه بشریت در داد گاه بین المللی جنای لاهه باز کرد ند! بنا برآن ، عمربشیر نخستین رئیس جمهور متهم به جنایت های ضد بشری در دردادگاه جنا یات جنگی بین المللی شناخته شد. ازاین رو، تا اخیر دوره ریاست جمهوریی کود تا یی خود تنها به کشورهای سفرکرده می توانست که عضو داد گاه بین المللی جنایات جنگی نبود ند. درغیرآن ، تحویل داد گاه نامبرده کرده می شد.
بهر حال ،ژنرال بشیر که حکومت نامردمی اش عامل تجزیه سودان به شمال وجنوب وکشتار مردم دارفورشنا خته شده ونفرت مردم را کما یی کرده بود؛ درماه دیسامبر 2018 ، قیمت نان ومواد سوخت ودیگر کا لاهای مورد نیازروزا نه ای مردم را بالا برد تا ازفشار روزافزون اقتصادی برشانه ای حکومت تباه کارخود بکاهد. مردم که حکومت 30 سا له ای بشیر را برای کشور خود فاجعه بارشنا خته بو دند دراخیرماه دیسامبر2018 دست به خیزش زده اورا به چالش گرفتند. چالشگریی که چهار ماه ادامه یافت وسرکوب وخشونت وزندانی کردن ها را هم با خود داشت. عمربشیر خود سرکه درتنگنا گیرمانده بود ؛ درماه فوریه ، اعضای کا بینه ووالی ها را عوض کرد تا مانند گذ شته عوام فریبی نماید. مردم که ازعوام فریبی وتباه کاری قبلی او به ستوه آمده بود ند، روزشنبه ششم آوریل / هژدهم حمل ، اعتراضات خود را در اطراف وزارت دفاع متمرکزکر د ند. یعنی پا یگاه اصلی قد رت خود سرعمربشیررا محاصره وزیر فشارگرفتند.
بنا برآن ، روزپنجشنبه یازدهم ماه آوریل / بیست دوم ماه حمل ،ژنرال عوض بن عوف وزیردفاع ومعاون بشیر، دست به کو د تا زده به عمرحکومت بی دستاورد 30 ساله ای او پا یان واعلام حکومت نظامی برای مد ت دو سال وحالت اضطراریی سه ماهه وبند ش رفت وآمد شبانه ای یک ماهه را با وعده انتخا بات دراخیرمد ت اعلام شده وسپردن قدر ت به مردم پیش کش کرد. وعده ای مخالف وعده وزیردفاع الجزایربه مردم معترض. مثلا، ارتش الجزایر، رئیس جمهور بیماررا وادار به استعفی وبن صالح رئیس مجلس سنا را برای سه ماه درجای او نصب وبرگزاریی انتخا بات ریاست جمهوری وسپردن قدرت به مردم بعد ازسه ماه را وعده داد. جالب این است که ،هم مردم سودان هم مردم الجزایر، وعده های نظامی ها را رد واعلام کرد ند که ساختار های دولتی درهردو کشور با ید بروند وجا ها یشان را ساختارهای نو مطابق خواست مردمان هردوکشور بگیرند. رد پیشنهاد نظامی ها بعد از مرخص کردن رئیس جمهوران منفور توسط مردمان الجزایر وسودان ،نشان داد که مردمان عرب هم درسودان هم درالجزایر خواستار تغییرات بنیادی ومرخص کردن ساختار دولتی - فرسود- فاسد جاری وایجاد ساختار نو مطابق خواسته های سرکوب شده ای خود می باشند.
مثلا، روزجمعه 23 ماه حمل و12 ماه آوریل ،مردم الجزایر به خیا بان های الجزیره ودیگر شهرها آمد ند وبا تظاهرات گسترده خواستارکناررفتن بن صالح وحکومت موقت ووزیردفاع شد ند واتحادیه قاضی ها وحقوق دان ها انتخابات ماه ژولای را تحریم ومردم سودان هم به تحصن واعتراض خود دراطراف وزارت دفاع ادامه وحکومت نظامی اعلام شده توسط وزیر دفاع را رد وخواستارتشکیل حکومت نو توسط سیاست مداران غیرسهم داردرحکومت عمربشیر شد ند. ازسوی دیگر،انجمن شاغلان ازمعترضان خواست که به تحصن درمقابل وزارت دفاع ادامه دهند وکمیته ای مرکزی پزشکان با نشر اعلامیه ای کفت که دردرگیری ها با نیروهای امنیتی درپنج روزگذ شته 13 نفرکشته شده اند وروز گذ شته معترضان اعلام کر د ند که تا رسیدن به خواسته های خود که تشکیل دولت مد نی ومحاکمه ای قاتلان می باشد به اعتراض های خود ادامه می دهند. امریکا، بریتا نیا واتحاد یه اروپا خواهان حکومت موقت درسودان شده اند وتنها مصر ازحکومت نظامی ها حمایت کرده است. آنتونیو گوترز،دبیرعمومی سازمان ملل ازارتش سودان خواست که به خواسته های معترضان تن دهد. خواست معترضان هم صلح ، عدا لت ، آزادی وحکومت مد نی می باشد. خواستی که متناقض با خواست عوض بن عوف رئیس حکومت کود تای می باشد. بطورنمونه، محمد حشام یکی ازمعترضان به خبرنگارالجزیره گفت که:" سی ساله هستم ومی دانم که می خواهند درسودان نظام قد یمی را با لباس تازه بازسازی کنند. درزند گی ام یاد ندارم که آزاد بوده باشم وهمیشه ازتهد ید وسرکوب رنج برده ام"!
جالب این ست که،عوض بن عوف وزیردفاع وفرمانده کود تا ورئیس شورای نظامی ازحضوربشیر درنقطه امن سخن گفت وازمحاکمه ای او چیزی بزبان نیاورد. درحالیکه عفو بین الملل وسازمان های مدافع حقوق بشر خواستار محاکمه بشیر درداد گاه لاهه شده اند. برخلاف، زین العاب الدین یکی ازژنرال های کودتا چی گفت که بشیر درداخل سودان محاکمه می شود. معلوم است که ، تا کید به محاکمه بشیر درداخل سودان ،فرار ازتحویل دهی او به داد گاه جنایات جنگی لاهه می باشد. ازاین نگاه که سودان قطعنامه 1593 شورای امنیت را پذیرفته است،ملزم به همکاری با داد گاه شورای امنیت می باشد. مطابق قطعنامه نامبرده ،متهمان جنایات جنگی که بشیر بخاطرجنایت دردارفورازآن جمله می باشد، با ید بداد گاه لاهه سپرده شود تا به کیفر اعمالش برسد.
واقعیت این است که ، عوض بن عوف ، رئیس شورای نظامی دروقت توحش بشیردردارفور، رئیس امنیت بود. ازاین رو، مانند بشیرمتهم به جنا یات ضد بشری می باشد. بهرصورت،ادامه مظاهره مردم در ولایت ها وخرطوم وتحصن آن ها در اطراف وزارت دفاع واصرارشان به رد شورای نظامی وتاکید شان به حکومت توسط سیاست مداران، باعث شد تا روزجمعه 12 آوریل / 23 حمل ،عوض بن عوف ، رئیس شورای نظامی استعفی وجا یش را ژنرال فتاح برهان بگیرد. برهان درسخنرانی خود حالت اضطراروقید وبست دررفت وآمد شبا نه را لغو وبه حکومت دوساله شورای نظامی وگفت وگو با مردم درجهت برگزاریی انتخا بات وتشکیل حکومت منتخب تا کید کرد. از این نگاه که ،نظا می ها وحکومت های سرکوب گرشان درسودان دستاوردی ندارند،آشکار است که مردم که دموکراسی وحکومت نما ینده ای خود را می خواهند به وعده های رئیس شورای نظامی با ورنمی کنند. طرفه اینکه ،استعفی عوض بن عوف ، جانشین بشیررا را مردم نمونه موفقیت خود اعلام وبه تحصن دراطراف وزارت دفاع ادامه داد ند. بنا برآن، ژنرال برهان وهمکا ران نظامی اش روزشنبه 13 آوریل / 24 حمل با نمایند گان احزاب سیاسی ومعترضان گفت و گووقول برگزاری انتخابات درمدت اعلام شده را داد ند. برخلاف ، درتلویزیون الجزیره دیدم که صلاح سنهوری رهبر حزب بعث به نمایند گی ازهیات سیاسی گفت وگوکننده با ژنرال برهان وهمکارانش، اعلام کرد که حکومت نظامی را نمی پذیریم وطرفدار سپردن قدرت به سیاسی مداران وتشکیل حکومت سیاسی - مد نی می باشیم. بنا برآن، نظامی ها چاره ای ندارند جزاینکه به خواست مردم تن داده قدرت را به نما یند گان آن ها بسپارند. خواست مردم هم که توظیف نظامی ها دراموردفاعی ،ایجاد حکومت مد نی- سیاسی ، محاکمه مفسدان ، تحق آزادی، عدالت وحکومت قانون می باشد. به امید تحقق این خواست درسودان وهمه کشورهای مسلمان!