تد ریس زبان مادری درجهان رونق گرفته است ؛ برخلاف ، فاشیسم افغانی به مسخ کردن زبان فارسی درافغانستان ادامه می دهد

ابراهیم ورسجی
این تحلیل ؛ در پیوند به مقا له ای زیر عنوان " درستا یش وگذر اززبان مادری " نوشته شده توسط رضا فرخ فال ونشر شده در سایت "آسو" بتاریخ اول ماه اسفند / حوت 1398 - 21 ماه فوریه ، روز جهانی زبان مادری ، ارایه شده است. ازاین که در صفحه فسبوک / رخنامه ام پخش شده است ، لازم دانستم که درسایت اند یشه هم پخش شود ، تا دوستان وفرهنگیان ازآن بهره مند شوند. وقتیکه اززبان مادری وارزش وکمک آن برای رشد وترقی علم ودانش درمیان مردم ها سخن گفته می شود ، بهتراست که از فاشیسم زبانی وستیزآن با زبان های د یگر هم سخن گفته شود. می دانم که کاربرد فاشیسم درسیا ست خلاصه شده وتوجهی به خود نمای وتباه کاریی آن دربرابر زبان های د یگر نشده ونمی شود. مثلا،درخراسانِ افغانستان نامیده شده تو سط هند بریتا نیا وروسیه تزاری درسال 1980 ترسای و ازبکستان ساخته شده تو سط استا لین وتازه هند زیر اثر نارندارا مودی ، فاشیسم وحشیانه علیه زبان های فارسی واردومبارزه کرده ومی کند. معلوم است که درد یگر بخش های جهان هم ،فاشیسم در مبارزه با زبان های مادریی دیگران فعال می با شد. برای اینکه تبصره طولانی نشود، به مبارزه فاشیسم علیه زبان فارسی درافغانستان وازبکستان تمرکزمی کنم. درزمینه ،همه آگا هان وفرهنگیان وزبان شنا سان می دانند که درسال 1926 ،استا لین زبان فارسی را در ازبکستان بر انداخت و حتا برای مانع شدن از سخن گفتن به آن پنچ کیپیک پول وقت شوروی جریمه هم تعیین کرد. سیا ست ترسناکی که تا دوسال قبل توسط استالینیست های بومی ادامه وخبر شدم که با رئیس جمهور شدن ضیا اوف تغییر کرده وتاجیک ها یا فارسی زبان ها نشر مجلات ونشریات بزبان مادریی خود را شروع کرده اند. متاسفانه ،درخراسان ،از حاکم شدن احمد ملتانی به کمک شر کت هند شرقی درسال 1747 تا حکومت شیر علی خان به کمک هند بریتانیا ،امیران با صطلاح افغان که زبان پشتو را نمی دانستند توجهی به ترقی زبان فارسی نکرد ند. ازاینکه ریشه هندی -پاکستانی داشتند ودارند ،با ید بزبان وفرهنگ خراسا نی ها بی مهری می کرد ند. طوریکه دیده شد، با سا خته شدن افغانستان در جای خراسان توسط هند بریتانیا وروسیه ای تزاری ،عبدالرحمن وحشی حاکم سا خته شده شد. وحشی که در دوره 21 سال دوره حکومت وحشینه ای خود نه تنها با زبان فارسی بلکه با علم وانش جنگید!
درادامه زبان ودانش ستیزیی عبدالرحمن وحشی،محمود طرزی نیمه با سواد که در سوریه دوره عثمانی زند گی می کرد وزیر تاثیر فاشیسم جوانان ترک علیه زبان عربی قرار گرفته بود، دردوره حکومت نیمه وحشی حبیب الله به افغانستان بر گشته پشتو گری را درحالیکه زبان پشتو زبان گفتاری بود نه نوشتاری شروع کرد. خنده داراین است که ، زبان پشتو را نمی دانست وبا زبان فارسی در نشریه سراج الاخبار ، پشتوگری را شروع کرد. پشتو گریی که درزمان امان الله خان دامن زده شد! خنده آوراین است که ، هم طرزی هم امان الله خان فرار کرد ند وجایشان شان را حبیب الله کلکانی گرفت. ازاینکه کلکانی هم فارسی زبان هم نوکر هند بریتانیا نبود، هند بریتانیا نادر غداررا علیه او کمک کرد وسه مرتبه اولی دومی را تا وزیرستان دواند! درچنان شرایطی، اطلاعاتی های شوروی به استا لین اطلاع داد ند که کلکانی فردی غیر جاسوس به هند بریتانیا درافغانستان بقدرت رسیده وبا ید کمک شود! استا لین فرمان داد که کلکانی فارسی زبان می با شد وادامه حکومت او بزیان ما در آسیای مرکزیی دارای جمعیت فارسی زبان تمام می شود. خنده آوراین است که ، استالین وحشی وبا صطلاح کمونیست ومخالف سرما یداری کمک به هند بریتانیا دربراندازی حکومت کلکا نی وحاکم ساختن نادرغدار درکا بل کرد. ازاینه که هند بریتانیا در سال 1833 مبارزه علیه زبان فارسی را در هند شروع کرده بود واستا لین در سال 1926 در ازبکستان چنان کرده بود،نادرغدار ودر اصل نو کر هردو مبارزه علیه زبان فارسی را با کشتن فارسی زبان ها بنام های طرفدار کلکانی شروع کرد. ازاینکه یک جوان هزاره ی وفاداربه چرخی فارسی زبان شهید شده توسط نادرغدار به عمر ننگین غدار پایان داد،او فرصت نیافت که فارسی ستیزی ما نند استا لین کند. اما در سال 1315 خورشیدی -1937 ترسای ،هاشم خان وحشی مبارزه با زبان فارسی را ازسرگرفت ونعیم بی سواد به حیث وزیر معارف تد ریس بزبان فارسی را درافغانستان ممنوع وکمربه ترقی پشتو بست. مسخره تراینکه ، هاشم وشاه محمود ونعیم وداود وظاهر،زبان پشتورا نمی دانستند وبه سویه جوالی های کابل فارسی سخن می گفتند وبا فارسی ستیزی پشتو را ترقی می دا د ند! جلال آل احمد نوسنده مشهورایرانی درباره فارسی ستیزیی استعمارزای های افغان نوشت که:" فارسی ستیزیی آن ها خطری را ازایران به آن ها ایجاد می کند که روسیه متوجه ایران کرده است." طوریکه دیده شد ،فارسی ستیزیی استعمارزای ها با نخست وزیر شدن شاه محمود خان متوقف اما به شکل د یگر ادامه یا فت. منظورم از شکل د یگر تحمیل واژه های بی ربط پشتو بزبان فارسی می با شد. افزون برآن، استعمارزای ها در سال 1343 ، نام دری را بزبان فارسی گذا شته به باور گند خود فارسی ودری را دوزبان جداگانه معرفی کرد ند. غنی نادان هم چند روز قبل برهمین جدای تا کید کرد که با نوشتن مقاله در دهنش گفتم! بهر حال ،ازسید ظاهر شاه وکیل شکردره ودوست نزد یک ظاهر خان پرسیدم که در باره فارسی ستیزی چه می گفت؟ سید ظاهر به من گفت که :" ظاهرخان با ورداشت که بنام ترقی پشتو ،فارسی ستیزی شد. فارسی ستیزیی که زبان فارسی را ایران گرفت وافغانستان در جهل فرورفت وپشتو هم ترقی نکرد!" مسخره تراین که ، تدریس پشتوبه ماموران حکومتی را جبری کرد ند وسید ظاهر به من گفت که :" روزی درقصر دلکشا کنار شاه نشسته بودم که فردی اطلاع داد که معلم پشتوی علیحضرت آمده است! شاه گفت که خررا مرخص نما ئید!" بنگر ید! معلم پشتوی خود را خر می داند وتوسط امثال او ماموران فارسی زبان وترک زبان را پشتو یاد می دهد! تد ریس زبان پشتو به کارمندان حکومت تا دوره تره کی ادامه یا فت. تنها کاری خوبی که تره کی یا امین کرد لغو تد ریس اجباریی پشتو به ماموران حکومتی بود! بنا برآن ، به اهمیت علمی وجهانی زبان مادری وتقویت وترویج آن ارج گذا شته به فاشیست های افغان می گویم که تمرکز به ترقی پشتو کرده ازمسخ کردن زبان فارسی دست بردارند. درغیرآن،بدا نند که خراسان که زبانی وفرهنگی بر خلاف خواست استعمارزای ها ادامه یا فته است بطورسیاسی هم بازگشته استعمارزای گری وفاشیسم زبانی آن را دیر یا زوذ زباله خواهد کرد!