تاریخ رنسا نس / نوزای درغرب ، نشان داده است که نوسازی زبان ها بد ون نوسازیی سا ختاراجتما عی-سیا سی -اداری، نتیجه دلخواه نمی دهد

ابرا هیم ورسجی بیست وهشتم ماه سرطان ، سا ل 1401 این تبصره را درپیوند به مقا له ی زیرعنوان :" النهضه ؛ رنسا نس عربی درقرن نزدهم " نشر شده در سا یت فارسی شرق میا نه ، درروزنزدهم ماه ژوئیه - 2022-بیست وهشتم ماه سرطان، سا ل 1401 خورشیدی ،ارایه کرده ام. ازاینکه درصفحه / برگه رخنا مه / فسبوکم بخش شده شده است ، بهتردا نستم که در سا یت " اند یشه " هم پخش شود تامورد استفاده دوستان قرار بگیرد.رنسا نس / نوزای عربی در جا بجای واژه های غربی-اروپای بزبان عربی ودر واقع عربی سا ختن آن ها وکمک به ایجاد ادبیات نوین عربی موفق اما دربخش های سیا سی واداری واجتما عی وراه اندازیی تحولات سیا سی -اجتما عی موفق نه شد. علت اصلی عدم موفقیت دربخش های نا مبرده ، این می با شد که استعمار انگلیسی-فرا نسوی جا یگزین امپرا توری عثما نی درکشورهای عربی شد وموقع به تحولات اجتما عی - سیا سی-فرهنگی درخورخوا سته های مردم نداد. به سخن دیگر،استعمار غربی که جا نشین ترکیه ی عثما نی درکشورهای عربی شد ، برای تا مین وادا مه ی منا فع استعماریی خود حکومت های مستبد را بر عرب ها تحمیل کرد. حکومت های مستبدی که با رفتن استعمارکهنه نوکران استعمارهای نوین امریکای وشوروی شد ند. جا لب این بو که ، استعمارکهنه همزمان با ایجاد حکومت های مستبد عربی تا مین کننده ی خوا ست خود ، اسرا ئیل را هم در منطقه ایجاد کرد. طرفه اینکه ، استبداد راست وچپ عربی ازگونه های جمال نا صری -مصری وبعثی عرا قی-سوری ووها بی عربستا نی ، درمبارزه علیه دموکرا سی خوا هی واسلام خوا هی عربی ازگونه ی اخوا نی موفق اما درمبارزه با اسرا ئیل شکست خورد ؛ وتاوان این شکست ذلت باررا بیشترفلسطینی ها پردا ختند. دربخش خاوریی خاورمیا نه یا افغا نستان هم ، همان تجربه ی شکست خورده ی عربی تکرار شد. البته این گو نه که ، هند بریتا نیا رفت وامیران افغان دست نشا نده ی آن شد ند نوکران شوروی وفروپا شی شوروی هم این کشوررا زمین بوس وامریکا هم موفق درحکومت سازی درآن نشد. شکست دموکراسی دروغین امریکای در افغا نستان ، را بطه به قبیله اند یش بودن نوکران افغان آن وخود فروشی شان به پا کستان دارد. بطورنمونه ، افغا نستان را بدا من تروریسم قبا یلی افغا نی-پا کستا نی-همتبار اندا خت. ازاینکه پا کستان ما نند افغا نستان یک کشورپو شا لی دست سا خت استعمارکهنه می با شد، هم خود هم افغا نستان را بد بخت سا خت. شا یان یاد آوری می دا نم که ، درمقا یسه با عرب ها وافغان ها ، ایران وترکیه ی اتا ترک ورضا شاه پهلوی ، در نو سازی موفق شد ند. افسوس که اسلام گریی ابزاری وقدرت طلب هم ما نع ادا مه ی نوسازی وتوسعه ترکیه هم ما نع توسعه ونوکاری درایران شد. بنا برآن ، به صرا حت می گو یم که ، نو سازیی رنسا نسی / نوزای زبان ها وفرهنگ ها بدون نوسازیی سا ختار های اجتما عی ومذ هبی-آموزشی-پرورشی ی جا معه های سنتی کمک به ترقی وپیشرفت کشورها نمی کند. افزون برآن ، تند روی وتروریسم مذ هبی را تقویت می کند. تجربه ی تلخی که ازافغا نستان تا نیجریه درغرب افریقا ، دیده می شود.