گسترش فرهنگ خشونت درمیان کود کانِ افغانستان
نویسنده: ابراهیم ورسجی
پیشتر، درباره ی فرهنگ خشونت، نماد ها ونشانه های فراوانی درجامعه ی افغانستان دیده بودم که درآن حکومت بررعیت ، زمین داران بردهقان ها، مردان برزنان ، بزرگ سالان برخرد سالان وکود کان زورمی گفتند.فرهنگ وا پس گرا- زورمداری که بیشترین قربانیان خود را ازمیان زنان، کم درآمدها وکود کان می گرفت ومی گیرد.اما ، جنگ های زاده ی تهاجم بیرونی ومیان گروهی- درون گروهی وتروریسم زاده ی آن ها به خشونت درفرهنگ نخبه کش - زورمدار- نابرد بار- ناشاد افغانستان ابعاد تازه ی بخشیده است.مسئله ی ترسناکی که سرایت خشونت درمناسبات کود کان درروزهای عید رمضان ودامن زدن به خشونت درمنش ، رفتاروگفتارآن ها و زخمی شدن 142 کودک وکورشدن کودکی بنام محمد ادریس، برپایه ی گزارش رویترز / خبرگزاری برتانیه، وزخمی شدن 160 کودک درکابل،20 کودک درمزاروده های کودک دیگردرقندهارودیگرشهرهای افغانستان ازناحیه ی چشم نظربه برآورد بیمارستان های افغانستان که به گفته ی داکتران چشمانی شماری ازآن ها قابل معالجه نیست، نماد آن می باشد.به سخن دیگر، فرهنگ خشن - جنگ سالاری- طالبان سالاری ودرواقع بزرگ سالاری به کود کان انتقال کرده وکشور ما را دارای کود کان جنگ سالارهم ساخته است. روشن است که، فرهنگ توسط بزرگ سالان به خرد سالان انتقال داده می شود؛ بدبختانه، درافغانستان، جنگ وتروریسم دوام دار باعث شده است تا بجای دانش، معرفت وفرهنگ انسا نی ، فرهنگ خشونت ونا مهربانی توسط بزرگ سالان به خرد سالان وکود کان انتقال یا بد، یا جنگ سالاران بی فرهنگ، کود کان جنگ سالارتولید نمایند.موضوعی که ازهرنگاه مایه ی نگرانی وترس می باشد. درزمینه، یک مقوله ی عربی داریم: " چیزی نیکوی که بیش ازاندازه تکرار شود، به ضد خودش تغییرماهیت می دهد." به گونه ی که ، جهاد وخیزش مردم افغانستان بخاطر ادامه ی جنگ وفرهنگ خشونت به ضد خودش، یا تباه کاری ، تروریسم وغارت گری مبدل شد.
روشن است. وقتیکه ازخشونت سخن گفته می شود، لازم است به ریشه ها وعامل های فربه کننده ی آن پرداخته شود.درباره ی عامل های فربه کننده ی خشونت ، آشکاراست که حکومت های ستمگر- نامردمی، مردسالاری وبی ارزشی زنان، زورگویی وفخرفروشی دارنده ها بر نادارها، پدران برکود کان، جنگ سالاری تحمیلی- بی فرهنگ - غارت گر- غاصب وتروریسم زاده ی آن ها ودراخیر،ازهمه ترسناک تر، تفسیرها وبرداشت های جاهلانه وخشونت بار ازدین، عامل های می باشند که فرهنگ افغانستان را خشن ومردم به ویژه کود کان را به قربان گاه یا مسلخ کشانده اند. مسئله ی درد ناکی که میوه ی تلخ آن درروزهای عید درکابل دیده شد که شماری زیادی کود کان را با زخم های درمان نا پذیریا لکه ها وداغ های درمان ناپذیرازناحیه ی چشم به بیمارستان ها کشاند.کود کانی که خود ودوستان شان را باتفنگ سالاری زخمی کردند؛خیر،حتا نویسنده بزرگ سالی را دیده است که تفنگ سالاری کودکان دستش را داغان کرده بود.فکرنمی کنم که جنگ سالاری سرایت کرده ازمردان جنگ سالاربه کود کان تازه جنگ سالارشده تنها یک مرد را زخمی کرده باشد.طوریکه درروزچهارم عید ، رسانه های دیداری- شنیداری به نمایش گذاشتند، باحتمال قوی، مردانی بسیاری توسط کود کان جنگ - خشونت سالار شده، آسیب دیده اند.
باتوجه به گفته های بالا، این پرسش مطرح می شود که افغانستان گرفتار جنگ سالاری- تریاک سالاری- حکومتِ نا بکارسالاری وطالبان سالاری- تروریست، چگونه می تواند ازفرهنگ خشونت بیرون وبه سوی فرهنگ صلح، دوستی وبرا دری گام بردارد؟ پرسشی که پاسخ آن کند وکاو ژرفی را می طلبد. برای غلبه برفرهنگ خشونت که تازه جنگ سالاری را به کود کان سرایت داده است، توجه به کردارچهار منبع مهم می باشد:نخست، خانواده. دوم، وزارت آموزش وپرورش.سوم، وزارت اطلاعات وفرهنگ.چهارم، فرهنگیان، روشنفکران وامام های مساجد.ازاینکه، کود کان همه سخن ها ، منش ها ، کنش ها وفرازوفرود ها را ازخا نواده ها می گیرند ودرواقع همه چیزشان برخاسته ازپد ران، مادران، خواهران ، برادران وملاهای مسجد شان می باشد؛ پس، توجه جدی خانواده ها درجهت جلوگیری ازخشونت وجنگ سالارشدن کود کان سازنده می باشد.وبرای خا نواده هاهم لازم است که ازعید رمضان گذشته تجربه آموخته نگذارند که ذهنیت ومنش خشن وجنگ سالاری، کود کان شان را سمت وسوی خشونت - تباه کارانه بدهد.
پس ازنقش خانواده ها، نقش یاکردار وزارت آموزش وپرورش به میان می آید.چون، پس ازخانواده ها، کود کان به مدرسه می روند که درآن کتاب های درسی ومعلمان هستند که باید کود کان را ازنظرذهنی، روانی وفکری- جسمی ،خشونت زدای نمایند.دراین راستا ، تهیه کنند گان کتاب های درسی ومعلمان باید هم مواد درسی را ازمطلب های خشن دورهم معلمان به کود کان زورنگویند. تنها دراین صورت است که، تازه شا گرد ها درسمت آینده ی دورازخشونت ، صلح آمیزوبشردوستانه گام برمی دارند.برخلاف، اگرکتاب های درسی خشونت زا ومعلمان هم به کود کان زوربگویند، درواقع، آموزش وپرورش خشونت بارجمع جنگ سالاری بزرگ سالان وکودکان متمایل به جنگ سالاری، آینده ی تاریکی را برای افغانستان رقم خواهد زد.همان گونه که، کمونیسم جنگی ومذهب مداریی جنگی، جنگ سالاری وتروریسم طالبان سالاررا تولید کردند که میوه شان جنگ سالاریی تازه نفس کود کان می باشد.طوریکه بازتاب داده شد، خانواده وآموزش وپرورش، کرداربنیادی را درجامعه درجهت نابود کردن فرهنگ خشونت انجام می دهند.کرداری که موفقیت وادامه ی آن به کارکرد وزارت اطلاعات وفرهنگ، رسانه ها، روشنفکران، فرهنگیان ، روزنامه نگاران، ملاها وسیاست کاران منوط می باشد.به این معنا که، وزارت اطلاعات وفرهنگ ، رسانه ها ، روزنامه نگاران ، سیاست کاران، فرهنگیان ، روشنفکران ، کنشگران جامعه ی مدنی وملا امام ها درمساجد، بکوشند که بجای مشوق فرهنگ جنگ وخشونت، مشوق فرهنگ انسان دوستی، برادری ونوع دوستی باشند.درغیراین صورت، توجه داشته باشند که با کمک به فرهنگ خشونت ، جنگ سالاری وتروریسم، آینده ی خود وکشوررا تباه کارانه رقم می زنند.