افغانستان؛طالبان،داعش وبازیی دورخه ی تازه ی پاکستان

ابراهیم ورسجی
5-2-1394
درشرایط کنونی،شاهد رخدادهای تازه ی درافغا نستان ومنطقه می باشیم. رخدادهای ناخوشایندی که افزایش عملیات تروریستی وبرجسته شدن داعش ونقش آن درترورها وعملیات خود کشانه ی دوماه پسین،نماد آن ها می باشد.اگرچه، افزایش عملیات تروریستی بارسیدن فصل بهار،خطرداعش برای افغا نستان را رسا نه ی وازآن غول ترسناک ساخته است،اما بازی های سیاسی- امنیتی پشت سر داعش وطالبان، نشا نه های کمتری دارند که عملن بودن پدیده ی بنا م داعش را درافغا نستان تایید نماید! ازاین رو،این پرسش به میان می آید که چرا درکنارخطرتروریسم طالبان، به گونه ی بسیارشتاب زده خطرداعش مزید برآن ساخته شد؟ پاسخ پرسش یاد شده ایجاب می کند که بود ونبود داعش وعلت بزرگ کردن خطر آن درشرایط کنونی افغا نستان کالبد شکا فی شود تا سیه روی شود هرکه دراوغش باشد!
بادرنظرداشت آنچه گفته شد،مسئله ی بود ونبود داعش؛درواقع،پرچم عوض کردن نما یشی برخی به ا صطلاح طالبان درافغا نستان وبازی دوگانه ی تازه ی نظامی های پاکستانی می باشد که باید به گونه ی درست وریزبینا نه بررسی شود تا مردم بویژه آگاهان درجریان تباه کاری تازه ی پاکستان زیرنام داعش وکمک ستون پنجمش دردرون ساختاردولت افغا نستان به آنان قرارگیرند.برای پاسخ پرسش یاد شده،ایجاب می کند که نویشته ی کنونی دردوبخش سامان ،تهیه وبه پایان برده شود:نخست،عامل درونی پیدایش پدیده ی بنام داعش،بررسی شود.دوم،عامل منطقه ی بویژه کوشش های نظا می های پاکستانی درجهت عنوان داعش دادن برای طالبان تاخوب تر دولت وحدت ملی ملی تازه پای افغا نستان را فریب وبه بازی دوگانه ی خود درشرایط کنونی ادامه داده بتوانند.ازنظرنظا می های شیاد پاکستانی، دروضعیت کنونی منطقه ی وجهانی،چنین فریب کاریی سود آور برآورد شده است.غافل ازاینکه، همواره چاه کن هرچند ناوقت بزیرچاه رفته است.فکرمی کنم که سیاست های تازه ی منطقه ی وجهانی درسمت ژرفنا پیدا کردن چاه برای پاکستان سیروسمت دارد.البته،به شرطیکه ،دولت افغا نستان وظیفه ی خود را بدرستی انجام بدهد.
بهرصورت، واقعیت این است که، دولت افغا نستان ضعف های خود ودولت پاکستان ضعف های خود را دارد.البته، با این فرق که، دولت ما ازضعف های داخلی پاکستان بهره برداری کرده نمی تواند؛برخلاف،دولت دوگا نه باز پاکستان می تواند از ضعف های دولت افغا نستان بهره برداری های بزرگی نماید؛به گونه ی که، تاکنون کرده است.پس،بهتراست که ازضعف ها ونابسامانی های درونی دولت افغا نستان بیاغازم که بابهره برداری ازآن ها پاکستان می تواند هم طالبان را چپن داعش بپوشاند و هم مدعی حمایت ازپروسه ی صلح میان حکومت کابل وطالبان شده بازی دوگا نه نماید! روشن است که ، دولت افغا نستان دارای ضعف های زیرمی باشد که مورد بهره برداری پاکستان قرارگرفته ومی گیرد:نخست،میان سیاست کاران رده ی بالای دولت افغا نستان همسوئی نظری وکاری وجود ندارد.دوم،مزید به نبود همسوی نظری وکاری،سیاست کاران افغا نستان میراث بسیار زشت وغارت گرانه وبی ادارگی مطلق از دوره ی 13 ساله ی ریاست جمهوری کرزی به میراث گرفته اند.سوم،اداره ی مسخره - فاسد کرزی را ناتوبرای 13 سال درقدرت نگهداشت تاهم کمک های جامعه ی جها نی وهم منابع درونی افغا نستان را غارت نماید.ازبد یا خوب رخ دادها،سایه ی ناتو ازسر سیاست کاران ومدیران کنونی افغا نستان رفته است.چهارم،همان حکومت ننگین کرزی یک ستون پنجم برای پاکستان دردرون نهادهای دولتی افغا نستان ساخت که دیروز وامروزبه کمک تروریسم طالبان شتافته قربانی های زیادی انسانی ومادی برای مردم ما تحمیل کرده است.
روشن است که عامل های یاد شده دولت افغا نستان را تضعیف وبرای پاکستان موقع می دهند تا درافغا نستان طالبان - داعش بازی نماید.همچنان،همین عامل ها نشان می دهند که اصل مشکل چیست؟ درواقع،شناخت مشکل ایجاب پیداکردن راه حل وغلبه برآن راهم می کند تا افغا نستان درموقعیتی قراربگیرد که بتواند دربرابر پاکستان بازی سیاسی- امنیتی نماید.اینجاست که، همسوی نظری وعملی سیاست کاران ومدیران افغا نستان اهمیت خاص خود را پیدا می نماید.معلوم است که، عدم همسوئی میان سیاست کاران افغا نستان برمی گردد به نبود ملی گرائی سرزمینی وفعالیت های گسترده ی مسلمانان تند رو- خشکه مقدس - تروریست که بدام پاکستان افتاده بنام اسلام برای نابودی اسلام ومنافع ملت افغا نستان کمربسته وتباه کاری می کنند.به سخن دیگر،نبود ملی گرائی سرزمینی وفعالیت های تندرویی بی مغز- تروریست مذهبی برای پاکستان موقع داده است که ضربه های تباه کننده ی برپیکیرسیاست،فرهنگ،اداره،ساختاردفاعی،امنیتی،واقتصادی افغا نستان بزند.
ازاین رو،غلبه برمشکل یا مشکلات را ازرفع نابسامانی دررهبریت سیاسی افغا نستان می آغازم که بدون شک می تواند بیشترازهرعامل دیگری پاکستان را وا دار به تغییر موضع وبستن مرکزهای تولید وصا درکردن تروریسم نماید.همه می دانیم که پروسه ی دموکراتیک نیمه جان افغا نستان را پاکستان توسط کرزی وحضور ستون پنجم خود درکمیسیون انتخابات ودستگاه ریاست جمهوری با تقلب گسترده تخریب کرد تا افغا نستان بعدازکرزی منحط رئیس جمهور منتخب درهمان دموکراسی زیرسایه ی ناتوهم نداشته باشد.بنابرآن،تقلب درانتخابات باعث بحران ومداخله ی وزیرخارجه ی امریکا وایجاد حکومتی شد که متناقض باقانون اساسی دست ساخت خود امریکا زیرنام دولت وحدت ملی می باشد.درواقع،همین سازشی بودن دولت وحدت ملی باعث شد که هفت ماه افغا نستان کابینه نداشته باشد وکابینه ی هم که ساخته شده است بهترازکابینه ی کرزی نباشد!
بهرحال،خوب یا ناخوب،کابینه ساخته شد واغازبکارکرد.درواقع،آغازبکارکابینه ایجاب این رامی کند که دوکارزیرصورت بگیرد:نخست،وضع امنیتی بهبود یابد.دوم،عرضه ی خدمات برای مردم آغازشود.معلوم است که امنیت وعرضه ی خدمات وقتی بهبود پیدامی کند که درون خانه ازحضور نفوذی های دشمن پاک سازی شود.یعنی ستون پنجم پاکستان ازدرون نهادهای دولتی افغا نستان محوکرده شود.وقتیکه چنین شد،معلوم است که سنگر ازدرون استواروهجوم برتروریسم آغازونیست کننده تمام می شود.ازسوی دیگر،همه می دانیم که پاکسازی سنگردرونی ازستون پنجم پاکستان، بسیاربهم دلی ویک رنگی تیم های رئیس جمهور ورئیس اجرائیه وابسته می باشد.بدبختانه،رفتارسرسری رئیس جمهور با پاکستان درشش ماه گذشته سازگاربه منافع افغا نستان نبوده است.به این خاطرکه،کرنش وتواضع رئیس جمهورافغا نستان برای سیاسی ها ونظامی های پاکستا نی میوه ی درخورچنان کرنشی را تحویل نداد.ازاین رو،خوب است که هم منا فقت وبازی دوگا نه ی پاکستان با افزایش تروریسم درافغا نستان نمایان شد وهم رئیس جمهورافغا نستان درمقایسه با شش ماه گذشته بسیاردلگرم به وعده های همسا یه ی شرقی به نظرنمی رسد.
بنابراین،امید برده می شود که با آغارکار کابینه،دومسئله درفوریت جای بگیرد:اداره سازی وبیرون کردن ستون پنجم پاکستان ازنهادهای دولتی افغا نستان واین کار زیاد دشوارهم نمی باشد؛ به این خاطرکه،نوکران پاکستان درنهادهای دولتی افغا نستان برای همه شناخته شده می باشند.به شرطیکه،مسئولان، مسایل سمتی وقومی رابرتربرمسایل ملی ندانسته به نفع کشورعمل نمایند.معلوم است.وقتیکه نوکران پاکستان ازبخش های مهم دولتی بیرون رانده شوند،دوکارتوسط حکومت انجام گرفته می تواند:اداره سازی وضربه ی کاری زدن برتروریسم صادراتی از پاکستان. ازاین رو،ازرئیس جمهورورئیس اجرائیه وتیم هایشان می خواهم که درزمینه جدی عمل نمایند.اگرچنین کنند،بدون شک،افغا نستان هم دارای حکومت می شود وهم دارای ثبات وامنیت.به این خاطرکه،کمک کننده ی درونی برای تروریسم نیست شده وتروریستان پشتوانه ی درون حکومتی خود را ازدست می دهند.
دراین صورت،معلوم است که درون خانه پاک می شود. وزمانیکه درون خانه پاک شد،مقا بله با تروریسم دربیرون خانه که نشانه ی بیرونی اش پاکستان ودردرون هم جایگاه ونشانه های شاخته شده دارد،آسان می شود.تاکید م برپاکسازیی نهادهای دولتی افغا نستان از ستون پنجم پاکستان هرگزبه این معنا نیست که دیگرکشورها دردرون وحاشیه ی دولت افغا نستان نوکروخبرچین ندارند.بله،دیگران هم دارند؛اماخطرشان به مراتب ازخطرستون پنجم پاکستان کمتراست.به سخن دیگر،با براندازی ستون پنجم پاکستان،تروریسم سرکوب می شود.زمانیکه تروریسم ریشه کن شد،مهارخبرچین های دیگران آسان ترمی شود.پس،لازم است که دولت افغا نستان درگام نخست به تصفیه ی خود ازستون پنجم پاکستان اقدام نماید.ودراین صورت است که، هم دولت سازی می شود هم تروریسم برانداخته می شود وهم موقعیت افغا نستان دربازی های منطقه ی وجهانی برای تامین منافع ملی خود بالامی رود.
روشن است. بعد ازتثبیت اوضاع داخلی، حکومت افغا نستان درسطحی قرارمی گیرد که برای پاکستان بفهماند که بایک دولت مواجه است.دولتی که تروریسم را می تواند با تروریسم دفع نماید.اینجاست که، افغا نستان می تواند وارد بازیی سیاسی- منطقه ی - جهانی شده پاکستان رازیرفشاردرجهت بستن دروازه ی کارگاه های تولید کالای تروریستی اش قراردهد.ازهمه مهم تراینکه،وضع منطقه ی وجها نی هم به نفع افغا نستان می باشد.مثلن،پاکستان درهردوسطح منطقه ی وجهانی به حیث تولید کننده و صادرکننده ی تروریسم شناخته شده است.اگرپاکستان این روزها داعش داعش زیاد می گوید،به این معنا می باشد که خود وطالبا نش هم منفورشده اند وهم می کوشند با بزرگ ساختن خطرداعش وصلح جونمایش دادن طالبان ازفشارجهانی برخود بکاهند.درواقع،دراین برهه ، مبارزه ی سخت افغا نستان شروع می شود.مبارزه ی که نهایت هوشمندی وهمسوی دولت مردان ما را می طلبد.هوشمندی به این خاطرکه،بتوانند با بازیی دوگا نه ی پاکستان برخورد حساب شده نمایند.
بطورنمونه،این روزها،پاکستان هم ازخطرداعش سخن می گوید هم ازکمکش برای مذاکراه میان طالبان وحکومت افغا نستان.پس،سوال من ازپاکستان این است :شما که باطالبان خود جنگ می کنید وجنگ تان راهم "ضرب عضب"نامیده اید،چگونه می توانید کمک کننده به مصالحه میان حکومت افغا نستان وطالبان به اصطلاح افغا نی دست ساخت خود شوید؟ همین که، برای جنگ علیه طالبان خود نام"ضرب عضب"نهاده اید وعضب هم نام شمشیرپیامبراسلام می باشد.پس،بگوئید! طالبان خود راکه با شمشیرپیامبرمی کشید،چگونه متحدان افغان شان را به صلح با دولت افغا نستان تشویق می نمائید؟ ازضرب عضب علیه طالبان خود تان وصلح جومعرفی کردن طالبان افغان زاده ی سیاست تروریست پروری تان معلوم می شود که بی شرمی وجنایت را ازحد گذشتانده اید! بسیارخوب است که جهان هم شما را به گونه ی درست شناخته است.جهان که پیشترشمارا شناخته بود،بسیارخوب شد که عربستان یا منبع مالی تروریسم تان هم شما راشناخت.
مثلن، درماه مارس که نوازشریف ،نخست وزیرپاکستان بدعوت پادشاه عربستان وارد میدان هوای ریاض شده بود،ملک سلمان،پادشاه ان کشوربرای استقبا لش به میدان آمده بود.بعد ازآن که، پاکستان خلاف وعده ی قبلی یا ازترس ایران مسئله ی شمولیت خود درجنگ علیه یمنی ها را به پارلمان سپرده شانه خالی کرد،باردیگرروزپنجشنبه 3ماه ثور23ماه آوریل،شریف ورئیس ارتش پاکستان بدون دعوت واردعربستان شدند که یک وزیرعربستان ازآن ها پذیرائی کرد.مسئله ی که نشان داد عربستان هم این منافق بزرگ راشناخته است! ازجا نب دیگر،هیئت پاکستانی درزمانی وارد ریاض شد که قبلن این کشورحمله ی نظامی بی دستاورد خود علیه مردم یمن را پایان یافته اعلام کرده بود وباید چنین می کرد.به این خاطرکه،اصلا جنگ علیه یمن ازآغازبهوده وبدون دستاورد برآورد شده بود.به این خاطرکه،بزرگ ساختن خطرایران دریمن ساخته وپرداخته ی حکومت عربستان برای سرکوب زیدی های شیعه وسنی های مخالف ربی منصورهادی،رئیس جمهورفراری یمن اکنون مقیم ریاض، می باشد.درحالیکه،واقعیت های میدانی دریمن،خلاف گفته ی عربستان را نشان می داد ومی دهد.بطورنمونه،درداخل یمن، تنهازیدی هانیستند که مخالف عربستان مبارزه می کنند،بلکه حزب کنگره زیررهبری علی عبدالله صالح،رئیس جمهورقبلی وده هاگروپ قبیلگی- سیاسی- مذهبی دیگر هم درکنارزیدی ها ایستاده اند.
ازاین رو،حملات یک ماهه ی عربستان در یمن نه تنها تاثیری برپیشروی های مخالفان ریاض نکرده است، بلکه آن هاپیشرفت های زیادی هم کرده اند.بله،عربستان زیرساخت های دفاعی،میدان های هوای،تاسیسات عام المنفعه، پل ها وسرک های یمن را خراب کرده وباعث کشته شدن 1080 نفر،زخمی شدن4350نفر ومهاجرت بیشتراز100هزارنفرشده است.براساس برآورد صندوق بین المللی کودکان سازمان ملل ،115کودک یمنی درحمله ی عربستان بریمن کشته شده اند.ازهمه افسوسناک اینکه،روزجمعه 24آوری،عربستان باحمله بریک محفل عروسی،40نفرراکشت وبهانه ی این حملات هم مبارزه باخطرایران گفته شده است.(1) برخلاف ادعای عربستان که ایران کمک به یمنی ها می کند،ایران تاثیری چندانی دررخدادهای یمن نداشته وامریکاهم که حامی حمله ی عربستان به یمن می باشد، دلیلی روشنی برای نقش حمایتی ایران اززیدی ها نیافته است.اگردلیلی میافت،حتمن آن رارسانه ی می کرد.بله،رهبرمذهبی ایران،حمله ی عربستان به یمن را خیانت به اسلام وتوسط کسانی اعلام کرد که دانش وتجربه ی جنگی- سیاسی ندارند.همچنان،وزیرخارجه ی ایران با ارسال نامه ی به منشی عمومی سازمان ملل، ازوی خواسته بود که:" حملات هوای عربستان منقطع،کمک های بشردوستانه به یمن آغازوبعدن مذاکره میان همه طرف های درگیردربحران یمن درجهت تشکیل یک حکومت قابل قبول برای همه طرف های درگیر آغازشود." درواقع،همان خواست وزیرخارجه ایران را،سلطان قابوس،پادشاه عمان با پیش کش کردن یک طرح 7 ماده ی ارائه کرده است که این ها می باشند:بازگشت قدرت بدولت،تسریع دربرگزاری انتخابات پارلمانی وریاست جمهوری وتوافق برای تشکیل دولت جدید که شامل تمام مردم واحزاب یمنی شود.(2) ازاینکه دولت وحدت ملی به نخست وزیری خالد بحاح آغازبکارمی کند،معلوم می شود عربستان برای صلح ازربی هادی منصور،رئیس جمهورفراری یمن به ریاض ،دست برمی دارد.دورنمای طرح سلطان قابوس ازاین نگاه روشن معلوم می شود که اوبا ایران،امریکا وعربستان روابط دوستانه دارد.
اکنون که،طرح صلح عمان ارائه شده و عربستان به حملات بی نتیجه ی هوای خود به یمن تاحدی پایان داده است وآبروی پاکستان دوگانه بازهم نزد رهبران ریاض ریخته است،سوال این است که درمعادلات منطقه ی،این تحول چه تاثیری می تواند بالای اوضاع افغا نستان داشته باشد؟ برای پاسخ این پرسش، لازم است که بدومسئله اشاره نمایم:نخست،عربستان بزرگترین منبع مالی تروریسم درافغا نستان می باشد.خوشبختانه که اکنون درخاورمیانه ازجمله یمن، درموقعیت ضعیفی قرارگرفته وایران قوی ترازآن برآمد کرده است.معلوم است که موضع ضعیف عربستان وبی وفای پاکستان به آن درجنگ یمن،به نفع افغا نستان وزیان تروریسم تمام می شود.دوم،افغا نستان باید زیاد تلاش نماید تا توازن درسیاست خارجی خود دربرخورد با مسایل جاری خاورمیان وجنوب آسیا برقرارنماید.وقتیکه ازایجاد توازن درسیاست خارجی افغا نستان سخن می گویم،می دانم که چنین کردن ملاحظه کاری های بیشتری رامی طلبد.ملاحظه کاری که ازپیچید گی اوضاع وگسترد گی تروریسم کور وبرخورد مناسب با آن الهام می گیرد.
دررابطه به پیچید گی اوضاع باید گفت که،همه ی مشکل خاورمیانه دریمن نیست وهمه ی مشکل افغا نستان هم منوط به چگونگی راه بیرون رفت ازآن نمی باشد.مثلن،خاورمیانه بویژه عربستان هم منبع مالی تروریسم صادرشده ازپاکستان به افغا نستان می باشد وهم چنان اوضاع آن بحرانی می باشد که راه بیرون رفت ازآن اجماع و برخورد جهانی را می طلبد.اجماع و برخورد جهانی هم دروضعیت پیچیده ی کنونی اگرمحال نباشد دشوارمی باشد.بهرحال،تلاش برای پیدا کردن راه حل صلح جویانه براساس طرح عمان،نقطه ی آغازبرخورد بابحران یمن می باشد.ازپیش معلوم است که، اگرایران برد خود ر ا درعراق،سوریه ولبنان حفظ نماید که تاکنون کرده است،جمع شکست کنونی عربستان دریمن ومنطقه، آینده ی خاورمیانه را بزیان عربستان رقم می زند.رخدادی که بزیان تروریسم وهابی می باشد.ازاین رو،تضعیف عربستان یعنی تضعیف پاکستان ودرواقع تضعیف هردو تضعیف تروریسم می باشد که به نفع افغا نستان تمام می شود.بازهم بهره برداری ازوضعیت بیرون شده ازبحران یمن،هوشمندی سیاست کاران افغا نستان را می طلبد.این هم درشرایطی که، مناسبات عربستان وپاکستان زیان دیده است.مثلن،نخست وزیرپاکستان بادغلکاری به شاه عربستان گفته است که:" اگرتمامیت ارضی آن کشورمورد تهدید واقع شود،واردعمل می شود." همین سخن چرندرا درلندن درملاقات بانخست وزیربرتانیه هم گفته است! بله،شریف توجه نکرده است که این سخن بزیان عربستان هم تمام می شود؛ به این معناکه،مورد تهدید واقع نشده است وبی مورد علیه یمن حمله کرده است! درچنان شرایطی،اگر معاهده ی لوزان میان ایران وقدرت های بزرگ دراخیرماه جون به بارنشیند که باحتمال قوی می نشیند،هم موضع عربستان ضعیف تروهم داعش والقاعده درخاورمیانه سرکوب می شوند.مثلن،روزجمعه 24آوریل، رسانه ها ازیمن گزارش دادند که مبارزان یمنی پایگاه القاعده دریمن راتارومارکردند.یعنی هم عربستان هم متحدش القاعده دریمن زیان دیده اند.معلوم است .درصورت سرکوب شدن القاعده وداعش درخاورمیانه که احتمال قوی آن می رود،بازی پاکستان باورق داعش درافغا نستان زبا له می شود ومی ماند طالبان که دروضعیت پسا داعشی- القاعده ی خاورمیانه،وبا تضعیف شدن موضع پاکستان، می روند به سوی فراموشی حتا دراسلام آباد.
ازاین رو،ازدولت افغا نستان می خواهم که خود رابرای انجام کارهای زیرآماده نماید:نخست،بروکراسی یا اداره ی عامه راکه مهم ترین ابزاردولت درعرضه ی خدمات ودرواقع تطبیق کننده ی برنامه های کوتاه مدت ودرازمدت آن می باشد باجذب نیروهای جوان بازسازی نماید.دراین عرصه،دشواریی مهم این است که نسل مجرب کهنه پیر وناکاره شده ونسل برخاسته ازجنگ یاجهاد هم سواد ندارد وهم فاقد تقوای مالی می باشد.ازاین رو،خالیگاه اداره باید با نسل نوپرشود.دراین صورت،باشتاب، افغا نستان هم دولت می سازد وهم تروریسم رامهارمی نماید.دوم،دولت متوجه باشد که عده ی تفنگ داربی فرهنگ که بنام جنگ علیه تروریسم به شمول کرزی نادان به قدرت بالاکشیده شده بودند، نگران محاکمه شدن بخاطر بد کاری های خود می باشند، دست به تخریب کاری می زنند.به این معنا که،دولت مانع تباه کاری آن ها شود.درغیراین صورت،آن ها به نفع تروریسم کارمی کنند به گونه ی که در13سال گذشته کرده اند.سوم،دولت هم دربرخوردها،تعیین ها وتبلیغات، متوجه مسایل قومی- سمتی- مذهبی باشد.چراکه، این بزرگترین ضعف سیاست افغا نستان بخاطرنبود ملی گرائی سرزمینی وفربه شدن تندروی مذهبی می باشد.چهارم،تمرکربالای عرضه ی خدمات که امنیت وبهبود وضع اقتصادی مردم مهم ترین بخش آن می باشد،کرده شود.بعدازاین هاست که راه اندازیی یک سیاست خارجی هوشمند جایگاه ویژه ی خود را پیدا می نماید.
دررابط باسیاست خارجی هوشمند،باید گفت که ازحکومت داریی خوب درداخل برمی خیزد.پس،باید به اصلاح وکارآمد ساختن حکومت شتافت وآنگاه امیدوارشد که سیاست خارجی موثرتمام می شود.ازسوی دیگر،مهم ترین بخش سیاست خارجی افغا نستان برخورد ورفتاربا پاکستان چه درمسئله ی خط دیورند وچه درمهارتروریسم می باشد.ازنظرمن،موضع افغا نستان درمسئله ی خط دیورند نه دیروزدرجهان حا می داشت ونه امروزحا می دارد.بله،شوروی تازمانیکه پاکستان درپیمان های دفاعی غرب عضویت داشت،ازموضع افغا نستان حمایت وزمانیکه پاکستان بیرون پیمان هاشد،ازآن دست برداشت.البته که هند درزمینه،موضع خود را دارد که باید با آن هوشمندانه برخورد کرد.ازهمه جالب تراینکه،پشتون های پاکستان ازموضع افغا نستان حمایت نکرده ونمی کنند.اگرعده ی پشتون خود فروخته ازسفارت های هند وشوروی درکابل ،پول گرفتند،دال برحمایت پشتون هاازجدائی ازپاکستان نبود.دیگرپشتون های پاکستان ها که خیر،حتا طرفداران غفارخان به پاکستان سوگند وفاداری یاد کرده اند،پس به نفع افغا نستان می باشد که این دوسیه رادربدل دادن راه تجارتی وبستن دروازه ی تروریسم توسط پاکستان، بسته نماید.اما،درباره ی تروریسم وطالبان باید گفت که،اول،طالبان ازتروروعملیات خود کشانه دست بردارند؛ ودوم،وارد گفت وگوهای صلح ساخته شوند.اگرطالبان به مبارزه ی سیاسی روی بیاورند،دیگربحث با پاکستان درباره ی نقش میانجی گرانه ی آن پایان می پذیرد.اگرطالبان چنین نکنند،به این معنا می باشد که خود گردان نیستند وباید با پاکستان مذاکره شود نه با آن ها.ازسوی دیگر،فرقی میان طالبان افغان- پاکستانی ازنظرقومی- مذهبی نیست.همین که پاکستان علیه طالبان خودش می جنگد،میانجی گری اش میان حکومت افغا نستان وطالبان افغان متناقض ومنافقانه می باشد.ازاین رو،به نفع افغا نستان می باشد که مناسبات خود را باهند،ایران وعربستان توسعه دهد.ازاینکه، درمسئله ی یمن،رابطه ی عربستان وپاکستان زیانمند شده است،افغا نستان باید ازاین لرزش درمناسبات هردوطرف بهره برداری نماید.روشن است که سیاست خارجی افغا نستان،دررفتار باهند وپاکستان وایران وعربستان،دشواری های خود را دارد که باید هوشمندانه درزمینه کارکرده شود.دررابطه به چین،روسیه وآسیای میانه،چون همه درکنفرانس شانکهای عضویت دارند،دشواری کمترمی باشد.بله،پکن ومسکو،متوجه کارنامه ی امریکا واروپا بویژه اولی درافغا نستان می باشند.به این معنا که،ازاین کشور،امریکا برای صا درکردن تندروی مذهبی به آسیای میانه وراه یافتن به چاه های نفت منطقه بهره برداری نه نماید.چون افغا نستان تا کنون باهمه رابطه ی خوب دارد،نیازمند این می باشد هم مناسبات ازقبل موجود راتوسعه وازبد بینی ها بکاهد.غرب که خودش باطول عرض به شمول ترکیه وژاپن،متحدهای آسیای اش درافغا نستان حضوردارد؛ وازعربستان وایران هم سخن گفته شد.دررفتاربا دیگرکشورهای مسلمان،سازمان کنفرانس اسلامی،مرکزتعامل می باشد که افغا نستان درآن حضوردارد.درواقع،رفتارهوشمند ومتوازن باهمه درجهت منافع ملی افغا نستان کمک می کند به تامین صلح،توسعه ی اقتصادی ومهارتروریسم درکشورما. پس،بهتراست که برای سیاست خارجی خوب کادردیپلماتیک خوب وورزیده راهم درنظرگرفت.درغیراین صورت،سیاست خارجی نخواهیم داشت.
پانویس:
1- عربستان دربمبارمراسم عروسی دریمن،40 نفرراکشت
www.hafteh.de/?p=92109
2- طرح 7 ماده ی سلطان قابوس،پادشاه عمان برای صلح دریمن
www.payknet.net/1394/11ordibehesht/03/page/yaman.php