کشمکش فاسدهادرباره ی فساد در پارلمان افغانستان

هیچ گربه ی برای خداموش نمی گیرد
ضرب المثل مشهورفارسی
ابراهیم ورسجی
28-2-1392
روزدوشنبه 23ماه ثور،وزیرمالیه ی اداره ی درمانده وفاسد کرزی به افشاگری درباره ی دست داشتن 6نفرازاعضای پارلمان درقاچاقبری وبهره برداریی ناروا ازمقام شان دست زد.چون اتهام زنی وزیرمالیه به نمایندگانِ مردم آن هم درمیدان جلسه ی جاری وروزمره ی پارلمان،ازطریق رسانه های حکومتی پخش شده بود، رسانه های غیرحکومتی هم به بحث ومناقشه درباره ی آن پرداختند.جالب این است که، دربرخی تارنماها سخن ازستایش وزیرمالیه وسرزنش اعضای پارلمان به میان آمد که نویسنده درباره ی آن ملاحظه های دارد که نوشته ی موجود به بیان آن ها می پردازد.دراین شکی وگمانی نیست که بسیاریی اعضای پارلمان کنونی، مدت ها است که مصروف دست زدن به قاچاق ازگونه های متفاوت چه قاچاق مواد مخدروچه قاچاق کالای مورد نیازروزانه ی مردم وچه قاچاق کالای لوکس مانند:شراب وموتروزراندوزیی ناروا ازاین راه می باشند.اما، واقعیت تلخ این است که کی بیشترفاسد است وتاکنون ازسرمایه ی باد آوردِ کمک شده به بازسازیی اقتصاد افغانستان توسط جامعه ی جهانی بیشترین بهره برداری را کرده است؟وزیران یااعضای پارلمان؟پرسمانی که این نوشته می کوشد تا حد ممکن درباره ی آن ابرازنظر نماید.
برای اینکه،درزمینه، روشنی بیشتری انداخته شود،ایجاب می کند که بدوپرسمان زیرباریزبینی نگریسته شود:نخست،بودجه ی دستگاه ریاست جمهوری زیاد است یابودجه ی پارلمان.دوم،شرایطی زمانِ افشاگریی وزیرمالیه،آن هم درباره ی 6نفرویژه، نه همه ی اعضای قاچاقبرِپارلمان! ازهمه مهمتراین که، درمیان 6نفرافشاشده به مصروفیت در قاچاق چی گری وفساد،یک نفرآن، یعنی ظاهرقدیرهم امکانات بیشتری دارد وهم شاید بیشتراز5 عضو دیگردرزمینه کاری کرده باشد! دررابطه به اصل نخست،همه ی مردم، بویژه آگاهان جامعه ی افغانستان می دانند که بودجه ی دستگاه ریاست جمهوری به تنهایی ازبود جه ی دو دستگاه دیگریا پارلمان ودستگاه عدلی بیشتراست.افزون برآن،رئیس جمهورقدرت بی کران / نامحدودهزینه ی پولی به گونه ی شفری- پنهانی هم دارد.ازسوی دیگر،پول گیریی بی شمارِشورای امنیت ملی، بخشی ازدستگاه ریاست جمهوری از سیا/ سازمان اطلاعات مرکزیی امریکاکه افشای داستان خنده آورِآن توسط روزنامه ی نیویارک تایمز،بتاریخ28آوریل، که درزمینه، نویسنده مقاله ی زیرعنوان"دستگاه ریاست جمهوری افغانستان یامرکززد وبندمالی بامریکا"نوشته بود که دروبلاک "اندیشه "وتارنمای" خورشید"پخش شد؛ بیشترازدیگربهره جویان، انگشت انتقاد رامتوجه حکومت واعضای کابینه می کند.ازاین رو،داغ کردن پرسمان پیشرویی پاکستان درگوشته که معلوم نشدبه کجاانجامید،زیرسایه بردن پرسمان پول گیری دفترریاست جمهوری ازسیا وافشاگریی وزیرمالیه درباره ی فساد وقاچاقبریی 6وکیل، آن هم گزینشی،جزنمایشی درجهت به کژراهه کشیدن ذهنیت عامه چیزی دیگری بوده نمی تواند!
اکنون که دانسته شد، تنها دستگاه ریاست جمهوری ازپارلمان ودستگاه قضایی کشوربودجه ی بیشتری دارد وکارنامه اش هم درفساد گستری برای همه روشن می باشد.پس،پرسش بنیادی این است که درفساد ودامن زدن به آن وافزایش گستره ی قانون گریزی وبهره برداری هایی ناروا ازسرمایه های زیرزمینی وروی زمینی کشوروامتیازات تجارتی و...نخست ، به سراغ کدام بخشی دولتی باید رفت؟ حکومت ووزیرانش یااعضای پارلمان ودستگاه عدلی؟دوم، چراوزیران گزینشی عمل می کنند وگاهی به یک داستان بهره جویانه اشاره وبه آسانی ازکنارآن رد می شوند؟بطورنمونه،وزیرداخله پیشترازاینکه وزیرمالیه افشاگری نماید، یاد آورشده بود که14هزارنامه ی سفارشی درزمینه ی مقرری هاو...ازاعضای پارلمان دریافت نموده است وهرگزآماده نشد که ازفرستنده های نامه ها نام ببرد! روشن است.تازمانی که ازفرستنده های نامه ها نامی برده نشود،کاری به پیش نمی رود وبیشترازپیش به بد گمانی ها که زیرکاسه نیم کاسه می باشد،افزوده می شود! دررابطه به افشاگریی وزیرمالیه هم چنان ذهنیت وروحیه ی دامن زده می شود.
بطورنمونه،درکشورمایاهرکشورپسمانده ی جهان سومی، نظریه ی توطئه فربه ترازهمه چیز، بویژه واقع بینی وژرف نگری می باشد.نظریه ی که سبب شده است تاپشت سرهرافشاگریی، توطئه ی سراغ کرده شود تاواقع بینی درسیاست که به همراه اخلاق ووطن دوستی، راهکشای دشواری های کشورومردم می باشد.زمانیکه ازنظریه ی توطئه وبرخوردهای گزینشی وزیران وبالادستان شان نام برده می شود،بی درنگ بیان وضعیتِ پیشتروکنونی ونقشه کشی هایی بهره جویانه برای فردا پاپیش می گذارند.پرسمانی که درآن موضع گیری ها وسخن سرایی هایی نمایشی واغلب بیهوده وبی ربطی اعضای پارلمان ووزیران ودیگرمقام ها برجسته خود نمای می نمایند.
برای اینکه،درهرپرسمانی، درست کاری وبرخورد درست مقام ها،بویژه وزیران حکومتی خود را درکارکرد بازتاب بدهد،لازم است که به شرایط زمانی ابرازنظرها ازجمله افشاگری هایی درست ونادرست توجه جدی کرده شود.بطورنمونه،از6 وکیل تشهیرشده به قاچاقبری وفساد،سه نفر شان ماه هااست که بامقام های حکومتی مسئله دارند.مثلاً،ازموضع گیری وسخنان درشت حمیدلالی،نماینده ی قندهاربه آدرس نفراول، همگی اطلاع دارند.ازجمله،چندماه پیش همین آقابه یک نماینده ی دیگرکه دریک پرسمان ازنفراول حمایت کرده بود،حمله ی فیزیکی کرده بود.وظاهرقدیر،وکیل ازلایت ننگرهار، ماه ها است که درکنارمردم آن ولایت، علیه والی که قندهاری می باشد و ازدید گاه آن ها نامطلوب شده است، موضع گرفته وخواستاربرکناریی اوتوسط حکومت مرکزی می باشد.وبرطرفی والی ننگرهارهم که ازکرزی وبرادرانش درقندهارنفوذ بیشتری دارد،برای او و برادرانش دردسرسازمی باشد.ازاین رو،نفراول نمی خواهد که ازمصیبت مردم ننگرهارکاسته ، به مصیبت خود بیفزاید! بنابرآن، هرگونه افشاگری درباره ی لالی وقدیر زیرتاثیررفتارشان نسبت به نفراول وطرفدارانش قرارمی گیرد.پرسمانی که هم اتهام شان به قاچاقبری وفساد رابزیرسایه می برد وهم وزیرمالیه رامدافع نفراول می نمایاند تامدافع منافع ملت! درواقع،این هاودهها علت دیگری سبب می شوند که بسیاری افشاگری هایی وزیران کم اثر،وکارهایی ناروای وکیلان درپرده ی ابهام باقی بمانند.همچنان،کرختی دستگاه ریاست جمهوری ومعامله گریی آن دررابطه به اجرای قانون،به گسترش فساد کمک نماید.فسادی که قاچاقبریی وکیلان یک نمونه ی درشت یاریزآن می باشد.
ازاین رو،برای این که هم ازبهره برداری های نادرست توسط وکیلان ووزیران جلوگیری شود وهم نهادهای دولتی به سوی قانون مداری به پیش بروند، تامنافع ملی درجای منافع شخصی- باندی- فرقه ی- قومی قراربگیرد.لازم است که بدواصل زیرتوجه ریزوجدی نموده شود:نخست،وزیران ازسخن گفتن درلفافه پرهیزنمایند.دوم، وکیلان نیز توجه نمایند که وظیفه شان قانون سازی ونمایندگی ازمردم وبرآوردن منافع آن هامی باشد نه بهره برداری وکامجویی های شخصی! درضمن،حاشیه روی وکیلان هم مصیبت دیگری برای مردم شده است.حاشیه رویی که حمله برمردگان جای حمله برزندگان گرفته است! بطورنمونه، چندروزپیش،یک خانم وکیل بنام بلقیس روشن،بجای اینکه به فهیم ، معاون کرزی وهمه کاره درفساد حکومتی پس ازاو حمله نماید به احمدشاه مسعود حمله نمود! حمله ی که نماد عصبیت های گروهی- ایدئولوژیک می باشد تانماد منافع ملی وهمچنان کمک می کند به اینکه برخی افرادی تا اندازه ی پاک مانده درعوض مبارزه بافساد حکومتی هاوزورمندان وقت خود رادرجهت نزاع های گروهی- سمتی- ایدئولوژیک سپری نمایند.پرسمانی که خواست همیشگی زورمندان فساد پیشه درحکومت کنونی برای نوش جان کردن سرمایه ی ملی می باشد.روشن است. زمانیکه منافع ملی زیرسایه ی منافع فردی وگروهی وقومی می رود،نه وزیرمی تواند پاک بماند ونه هم وکیل.ازهمه جالبتراینکه،بارفتن پاکی،اخلاق واخلاص ازمیدان سیاست واداره ی کشور،تنهاچیزی که می ماند وبرجسته هم می شود،اتهام وضد اتهام می باشد.پدیده ی نامبارکی که نقش بسیارویرانگرانه درفرهنگ سیاسی افغانستان بازی نموده ومی نماید.
درواقع،همین فرهنگ اتهام زنی وخیزش دربرابرآن است که دوروزپس ازافشاگریی وزیرمالیه،درروزچهارشنبه27ماه ثور،وکیلان متهم شده درپارلمان خود نمایی نموده بدفاع ازکارکرد خودشان پرداختند.به گونه ی که رویترز،خبرگزاریی انگلیس گزارش داد:"ظاهرقدیرگفته است که 350میلیون دلارسرمایه دارد ودارای موترهای زیادی ضد گلوله هم می باشد وهزینه ی ماهانه اش به سه لک دلاربالغ می شود وخودش وزیرمالیه ممنوع الخروج اعلام شوند تاموضوع تحقیق شودودرصورت ثابت شدن اتهام واردشده توسط وزیرمالیه،ازوکالت استعفامیدهد"! اینکه ظاهرقدیر ازمقدارهنگفت سرمایه ی بادآورده ی خود پرده برداری نموده است؛لازم است که وزیرمالیه هم ازمقدارسرمایه ی کمای کرده ی خود پرده برداری نماید تاحقیقت برای مردم گرسنه ی افغانستان روشن شود که چه کسانی برمسندقدرت اجرایی وقانون گذاریی آن هاتکیه زده اند! وکیلان دیگر:حمیدلالی ازقندهار،سمیع الله صمیم ازفراه،محمود سلیمان خیل ازپکتیا،عظیم محسنی ازبغلان وعارف رحمانی ازغزنی،همه خواستاربررسی عدلی موضوع شدند که کارستوده می باشد وتاکیدهم کرده اند که درصورت ثبوت ادعای وزیرمالیه، آماده ی استعفاازمقام خود می باشند.
درزمینه،نویسنده به این باوراست .اکنون که وزیرمالیه اتهامات خود رابه وکیلان نامبرده وارد کرده است،پرسمانی ستودنی این است که هم اتهام وهم ضد اتهام توسط بازپرسان به گونه ی آشکارودرحضورنماینده هایی رسانه هایی آزاد به بررسی گرفته شود.زمانیکه موضوع به گونه ی درست بررسی شد،بررسی که حضورهردوجانب رابدون کدام برتریی پست ومقام دربازرسی کل کشور/ لوی سارنوالی وپس ازآن پیش کردن آن بدادگاه رامی طلبد.اگرچنان شود،دراقع،یک اصل مهم قانون مداری واحترام به منافع مردم وارد میدان سیاست وداوریی افغانستان شده است.اگرچنان نشد که دراداره ی کرزی بسیارهمگانی می باشد،بدون شک،به صراحت باید ابرازنمود که همه طرف ها بازی باکلمات می کنند واتهام زدن وزیرمالیه به وکیلان وخیزشی ضداتهام توسط وکیلان، چیزی نمی باشد مگر"کشمکش فاسدها درباره ی فساد"درصحن شورای باصطلام ملی /لویه جرگه ی افغانستان! دراین صورت،این ضرب المثل مشهورفارسی که"هیچ گربه ی برای خداموش نمی گیرد"به گونه ی کاری خود نمایی نموده ثابت می نماید که هم وزیرمالیه وهم وکیلان، موش دلخواه خود راگرفته شکم سیرسرِمردم گلاه گذاشته اند، به گونه ی همواره کلاه گذاری نموده بودند!