نگا هی به ما نع های دموکراسی درافغا نستان

بخش دوم ابرا هیم ورسجی روز دوشنبه ، بیست وپنجم ماه د لو ، سا ل 1400 دربخش نخست این مقا له ، زیر عنوان : " نگا هی به علت های نها د ینه شدن دموکراسی در هند ؛ کمرنگ شدن آن درپا کستان " ، ابراز نظرکردم. دراین بخش ، درباره ی ما نع های دموکرا سی درافغا نستان ابرازنظرمی کنم. دررا بطه به کمرنگ شدن دموکراسی درپا کستان ، نظا می ها و ملا ها ومخا لفت ورقا بت آن ها با حزب های سیا سی :" مردم " و" مسلم لیگ " را عا مل اصلی آن معرفی کردم. همچنان ، یاد آورشدم که تروریسم کاریی طا لبا نی نظا می ها وملا های پا کستا نی درافغا نستان که نماد بارزآن تحمیل دوباره ی امارت تروریستی طا لبان برآن می با شد ؛ به فرا یند بیمار دموکرا تیک درهردوکشورزیا نمند تمام شده ومی شود. اگرطا لبان بازیی نظا می ها وملا های پا کستا نی درافغا نستان را با فرهنگ قبیلگی وقبیله سالاریی افغان های استعمارزی کهنه ونوجمع کنم ، دو ما نع عمده ی دموکراسی نما یان می شود. آشکار هست که استعمارزی های نو، طا لب کرزی وطا لب غنی می با شند ؛ استعمارزی های که هم عا مل نا بسا ما نی ها ی سیا سی واقتصادی واجتما عی کنونی افغا نستان می با شند وهمچنان همکاری آن ها با طا لبان تروریست همتبارشان به فرمان نظا می های تروریسم کار پا کستا نی ، د شمنی با دموکراسی را خوب تربرجسته می سازد. ازاین که ، ازنگاه تاریخی ، گذ شته ی کشورها رقم زننده ی آینده ی بهتروبد وبد ترآن ها می با شد وافغا نستان گذ شته ی خوبی ندارد که آینده ی بهتررا به آن رقم بزند. پس ، بهتراست که گذ شته ی آن را در پیوند به دموکراسی وما نع های آن منتقدا نه بررسی کنم. نگا هی ژرف به تاریخ وسیا ست وکار برد آن ها ، روشن می سازد که افغا نستان نه یک کشوربلکه یک زندان بی بام می با شد که هند بریتا نیا وروسیه ی تزاری ، در سا ل 1880 ترسا ی ، برای تا مین منا فع سیا سی- استرا تژیک خود درآسیای جنو بی وآسیا ی مرکزی ، به حیث منطقه ی حا یل میان خود سا ختند. همین که مرزهای- زبا نی-فرهنگی ومرزهای سیا سی خرا سان چند قومی ی به زندان بی بامی بنام افغا نستانِ تبد یل شده وبه میراث ما نده از هند بریتا نیا وروسیه ی تزاری ، با هم سازگاری ندا رند ، درآن هم ملت شکل گرفته نتوا نست هم با عث ادا مه ی قبیله سالاریی استعمارزی ها ازعبد الرحمن تا غنی دزد وفراری شد. همچنان ، ازاین نگاه که افغان های استعمارزی ازطا لب کرزی تا طا لب غنی وهمکاران دفتری-همتبارشان ، همه جا سوسان امریکا وانگلیس وپا کستان می با شند ، با امضای توا فقنا مه ی دا نا لد ترمپ رئیس جمهور قبلی امریکا با طا لبان ،براسا س اطلاعات قبیلگی زلمی خلیلزاد / افغان نا قل وپا کستا نی تباردرروز29 ماه فوریه ی 2020- روزدهم ماه حوت 1398 ، دردوحه وعقب نشینی اخیرین سربازان نا توازکا بل درروز31ماه اوت 2021-24ماه اسد سا ل 1400، طا لب غنی با دزدی 169 میلیون دا لر( منبع افشا کننده ی دزد یی او ، سفارت روسیه درکا بل) به ازبکستان فرار وازآنجا به امارت متحده عربی رفت و کمک به بازگشت طا لبان تروریست همتبار خود و تبد یل افغا نستان به یک ولا یت پا کستان نیزکرد. طا لب غنی تحویل افغا نستان به طا لبان همتبارخود را برای جنگ وترورعلیه د یگر قوم ها به خصوص تا جیک ها که حضورشان درافغا نستان برا بربه حضورزبان فارسی دری می با شد ، کرد. جنگ وتروریسمی که برای مهارکردن آن ها اکنون جنگ در دوسوی هند وکش ادا مه دارد وبه احتما ل قوی درموسم بهاربه همه بخش های کشوری دا رای تاریخ نا شاد ما گسترش خوا هد یا فت. ازاین نگاه که امیران نا مردمی ووطن فروش افغا نستان ازعبدالرحمن تا طا لب غنی ، بد ون کمک با داران خارجی ی خود یک روز درارگ کا بل ما نده نمی توا نستند ؛ وامارت طا لبان / شا خه ی ریشو- تروریست ارتش پا کستان می با شد ، اصل ملت - کشورکه خیر حتا اصل کشور- ملت بودن افغا نستان ازنظر سیا سی وتاریخی زیرپُرسش بی پا سخ می رود. ازاین رو، بهتراست که بزندان بی بام بودن افغا نستان نه کشور بودن آن تا کید ود لیل های خود را ارا یه کنم! زندان بی بام با زندان با نی افرادی بی فرهنگ وبی تاریخ ، افرادی که درعمل ثا بت کرد ند که دشمن مردم می با شند ودرصورت ادا مه ی سلطه ی چنان وطن فروشان ودزدا نی برمردم آن هم به زوروخشونت متکی برحما یت های ما لی ونظا می وسیا سی استعمارهای سیاه وسرخ ونو وپا کستان تروریسم کار، تحقق دموکراسی درافغا نستان نا ممکن می با شد. ازاین رو، بهتراست که ریشه ی تاریخی زندان بی بام بودن وکشور- ملت نه شدن افغا نستان را منتقدا نه بررسی کنم وبررسی را از زمان سا خته شدن زندان بی بام توسط هند بریتا نیا وروسیه ی تزاری در سا ل 1880 ترسای ، می آغازم. طوریکه دربخش نخست مقا له نوشتم ، تکرارمی کنم که ظهورآلمان به رهبریی ژنرا ل بسمارک در سا ل 1870 ترسا یی ، هند بریتا نیا وروسیه ی تزاری را هم دراروپا هم درآسیا به لرزه درآورد. بنا برآن ، درسا ل 1880 ترسا یی ، به بازیی بزرگ خود درآسیا پا یان وزندا نی بی با می بنام افغا نستان را به حیث منطقه ی حا یل بین سا حه های نفوذ خود درمرکزخرا سان بزرگ سا ختند وعبد الرحمن وحشی را زندان بان آن تعیین کرد ند. عبد الرحمن وحشی در مد ت بیست ویک سا ل حکومت وحشی ودر اصل زندان با نی خود با علم ودا نش وفرهنگ جنگید. جا لب این است که ، همزمان به جهلستان تبد یل افغا نستان توسط عبد الرحمن ، در سا ل 1897 ترسا یی ، دارلفنون د ست سا خت امیر کبیر درفارس / ایران / همسا یه ی غربی وهمزبان وهمفرهنگ افغا نستان ، هفت هزار دا نشجو دا شت. وارونه ی آن ، در سا ل 1977 ترسا یی ، یا هشتاد سا ل بعد ازآن ، دا نشگاه کا بل شش هزار دا نشجو دا شت. دا نشگاه جنگی کا بل هم شمار نا چیزی دا نشجویان را دا شت. کیفیت دا نشورزیی دا نشگاه کا بل ودا نشگاه جنگی آن بسیار پا یین بود. بطورنمونه ، استا دان آن ها توان تو لید اند یشه را که ندا شتند حتا توان بهره برداریی درست از تو لیدات فرهنگی واند یشه ی دا نشگاه تهران را هم ندا شتند وندارند. ازاین نگاه که نها د ینه شدن دموکراسی درهر کشوری پیوند استوار ونا گسستنی با وضع فرهنگی ودا نش ورزی فرهنگیان وسیا ست مداران ونهاد های آموزش عا لی ودرمیا نی وآغازین وحزب های سیا سی ونهاد های مد نی آن ها دارد ، بهتر است که پا یه نگرفتن دموکراسی درافغا نستان را به عقب ما ند گی فرهنگی ونا دا نی امیران استعمارزی افغانستان وفارسی ستیزی آن ها برای تقویت زبان پشتوگره بزنم. ازاین که ازعلم ودا نش ستیزیی عبد الرحمن یاد آوری کردم ، بهتراست که کارنا مه های همسان جا نشینان او را هم بررسی ونما یش دهم. طوریکه تذ کردا دم که در سا ل 1897 ، دارالفنون ایران هفت هزار دا نشجوا شت ؛ اما حبیب الله فرزند وجا نشین عبدالرحمن در سا ل 1903 مکتب آموزش کارمندان حکومتی را سا خت وفرزند او امان الله هم همین کاررا ادا مه داد. مکتب های آن ها تا کنون بنام های لیسه ی حبیبیه واما نیه یاد می شوند. بنام نا در غدار هم لیسه نا دریه وجود دا شت که با بقدرت رسیدن چپ گرا یان تغییرنام داده شد. ازاین نگاه که ایران وافغا نستان فارسی زبان می با شند ،آشکار است که نوگرا یی فرهنگی - سیا سی اولی بردومی اثرمی گذارد. بطور نمونه ، در سال 1906-1285، انقلاب مشروطه یا قا نونمند سا ختن حکومت درایران بوقوع پیوست. اگر چه انقلاب نا مبرده به هد ف خود نرسید ، اما سا ختارسیا سی پیشا مدرن را به لرزه درآورد. لرزه درسا ختارسیا سی پیشا مدرن در ایران ، سا ختار قبیلگی افغا نستان را هم لرزا ند! شکست انقلاب مشروطه درایران وفروپا شی امپرا توریی عثما نی بعد از جنگ جها نی اول، با عث شد ند که مصطفی کما ل درترکیه ورضا شاه پهلوی درایران به قدرت برسند. هم کما ل هم پهلوی مدر نیست / نوگرا بود ند وکمربه نو کاریی ترکیه وایران بستند. با شروع نوخوا هی در ترکیه وایران ، امان الله خان با پیروی ازآن ها کمربه نوسازیی افغا نستان بست. ازاینکه اند یشه ی نوین غربی پیشتراز ایران به ترکیه وارد شده بود وهردو کشور دا رای مرکزهای علمی وفنی نو شده بود ند ، نوکاری های کما ل وپهلوی موفقا نه به پیش رفتند. وارونه ی آن ها ،ازاینکه عبدالرحمن افغا نستان را به جهلستان تبد یل کرده بود وحبیب الله فرزند او هم درزمینه کاری موثری نکرده بود ،نوکاریی امان الله خان با وا کنش های ارتجا عی قبا یل افغان در جنوب غرب وجنوب شرق موا جه شد. با وجود اینکه نوکاریی امان الله خان زیرفشار فرهنگ قبا یلی قرار گرفت ونا کام شد ، اما دردوره ی حکومت او ازفشار وستم وتعقیب فرهنگیان وبا سوا دان کا سته شد. درحا لیکه کا هش فشار برفرهنگیان درحکومت امان الله یک گام به پیش بود، اما اشتبا ها ت اوخیزش های قبا یلی را دامن زد. افزون برآن ، حبیب الله کلکا نی که یکی از سربازان وفا دار حکومت امان الله بود ، مورد ظلم وستم حکومتی های او در شما لی قرار گرفت. ظلم وستمی که با عث بر اندازی حکومت اما نی وشکل گرفتن حکومت کلکا نی در افغا نستان شد. در حا لیکه امان الله فراروجا یش را کلکا نی گرفته بود ، اما او هیچ مزا حمتی به فرهنگیان وبا سوا دان کشور نکرد ودردوره ی حکومت اوهیچ د ست اندازی به سرما یه های مردم وحکومت صورت نگرفت. همچنان ، حکومت کلکا نی تنها حکومت مستقل درتاریخ افغا نستان می با شد ( رک عیاری از خرا سان ، نوشته ی استاد خلیل الله خلیلی ). بلی ،ازاینکه کلکا نی تا جیک وحکومت او مستقل بود ، همسازی با منا فع هند بریتا نیا وشوروی ندا شت. بنا برآن ، هند بریتا نیا واستا لین با کمک به نا درغدار نوکر انگلیس ، حکومت کلکا نی را سرنگون کرد ند. هند بریتا نیا که منا فع خود را در ادا مه ی حکومت های قبیلگی امیران افغان می د ید وبا ید نوکرگیری ازآن ها می کرد ؛ اما کمک استا لین به آن دربراندازی حکومت کلکا نی جا لب می با شد! بطورنمونه ، در خا طرات آقا بکوف جا سوس وقت شوروی در افغا نستان ، آمده است که :" به استا لین گزارش داده شد که حبیب الله کلکا نی شخصی ازبخش غیر قبا یلی افغا نستان به قدرت رسیده ووابستگی به بریتا نیا ندارد. بنا برآن ، با ید ازاو حما یت شود. استا لین گفت که او تا جیک می با شد. ازاین رو، حکومت او برای شوروی که در جنوب خود تا جیک های بسیاری دارد مفید نمی با شد! ازاین رو،استا لین کمونیست در همکاری با هند بریتا نیا ، حکومت کلکا نی را سرنگون ونا در غدارووزیرستا نی های غارتگر همکار او را حا کم برکا بل سا خت." در حا لیکه در حکومت کلکا نی ، هیچ دزدی وتباه کاری در کا بل صورت نگرفته بود ، اما نا در غدار وهمکاران قبا یلی اش کا بل را غارت کرد ند. ازاین نگاه که کلکا نی بعد سقوط حکومت خود توسط بریتا نیا وشوروی در شما لی بود ونا درغدار از او هراس دا شت ، با مهر درقرآن اورا به کا بل دعوت کرد واو هم که مسلمان مخلص بود آمد به کا بل وتوسط نا درغدار به قتل رسا نده شد. دراین باره ،بیاد دارم که نجیب با فرستا دن نا مه به فرما نده مسعود ازاوخوا سته بود که به کا بل بیا ید تا با هم صلح وآشتی را به افغا نستان بیاورند. فرما نده مسعود درپا سخ به نا مه ی نجیب ، به او پیام فرستاد که نا در غدار هم همین گونه نا مه را به کلکا نی فرستاد واو را شهید کرد. چند سا ل بعد تر، یکی از همکاران نجیب به نویسنده گفت که او با خوا ندن نا مه ی فر ما نده مسعود ، نفرین به نا در غدار فرستاد! شا یان یاد آوری می دا نم که ،در حکومت کلکا نی نه دزدی وغارت درکا بل صورت گرفت ونه مزا حمتی به فرهنگیان وبا سوا دان افغا نستان وا قع شد ،اما نا در غداربا رسیدن به کا بل به کمک هند بریتا نیا واستا لین ، بسیاری فرهنگیان وبا سوا دان آن را بنام طرفداران امان الله وکلکا نی قتل وفراری سا خت. غبارکه کارمند در انجمن تاریخ درآن زمان بود ، نوشت که نا در مرا احضار وشخصا تهد ید کرد ( رک افغا نستان درمسیرتاریخ). افزون برکشتن وآواره سا ختن فرهنگیان ، نادرغدارودزدان همکارش کا بل وشما لی را غارت کرد ند. همچنان ، غصب کردن خا نه های کا بلی ها توسط دزدان نا درغدار به یک امرمعمولی تبد یل شده بود. بطورنمونه ، یک غا صب نا دری خا نه ی یکی ازدوستان خود اورا غصب کرده بود واو به اطلاع غداررسا ند وغدارامرتخلیه خا نه را داد وغا صب گفت که تو ارگ را غصب کرده ی ومن خا نه ی یک شخص را. اگرتو ارگ را ترک کنی ، من خا نه را ترک می کنم ( افغا نستان درمسیرتاریخ . نوشته غبار). ومومند نوکر انگلیس وهمکار نا در غدار، به کشتن با سوا دان بسنده نکرد وجنگ علیه زبان فارسی وانتقال افغان ها از شما ل غرب هند به کا بل وشما لی وشما ل را راه اندازی کرد. در حا لیکه نا درغدار توسط یک جوان هزاره روا نه ی زبا له دان تاریخ کرده شد ، اما ظلم وستمگری وفرهنگ ستیزیی او توسط ها شم وحشی/ برا درش ومومند ، نوکران هند بریتا نیا ادا مه یا فت. ازاین نگاه که دموکرا سی درافغا نستان تنها در بسترزبان وفرهنگ فارسی می توا ند رونق پیدا کند نه فرهنگ قبا یلی -افغا نی مشهوربه پشتو. طرفه اینکه نا درغداری ها هم فارسی ستیزی برای تقویت زبان پشتو کرد ند هم خود شان به آن سخن گفته نمی توا نستند. بطورنمونه ،درروز 12 ماه حوت سا ل 1315-مارس سا ل 1936، شاه ولی کفیل صدارت فرمان منع تد ریس بزبان فارسی وتد ریس اجباری بزبان پشتو را امضا وصا درکرد. ودر سا ل 1316-1938، نعیم بی سواد به هدا یت ها شم بی سواد ، به حیث وزیر معارف اجرای آن را بد وش گرفت. ازاین که نه کتا ب درسی بزبان پشتو یا فت می شد ونه معلم ومد ت 30 سا ل تد ریس جبری زبان پشتو افغا نستان را به جهلستان تبد یل کرده بود ،درسا ل 1347 ، شاه محمود که به حیث نخست وزیرجا نشین ها شم شده بود تد ریس جبریی بزبان پشتورا لغو واجازه تد ریس دوباره بزبان فارسی را داد. درزمینه ،جلال آل احمد روشنفکر ونویسنده ی ایرا نی نوشته بود که :" فارسی ستیزیی حکومت افغا نستان خطری را از جا نب ایران متوجه آن می کند که از جا نب روسیه متوجه ایران می با شد. بهر حا ل ،زبان فارسی بعد از30 سا ل کنارزده شدن ازعرصه دا نش وفرهنگ وآموزش وپرورش رسمی توسط اداره ی قبیلگی ها شم خان ، دوباره به زاد گا هش برگشت. برگشت آن به این خا طربود که زبان پشتوکه زاد گا هش شما ل غرب هند د یروز وپا کستان امروزمی با شد ، در خرا سانِ افغا نستان نا میده شده توسط هند بریتا نیا / با دار استعمارزی ها ، وا کنش های درونی وبیرونی خلق کرد. وبرگشت زبان فارسی درافغا نستان به جهلستان تبد یل شده درشرا یطی صورت گرفت که پا کستان باشعارآزادی واستقلال ودموکراسی درهمسا یگی افغا نستان، ازهند جدا شده بود. رویداد های دموکرا تیک درهند وپا کستان ونفرت مردم به خصوص تا جیک ها از حکومت داریی ها شم ، شاه محمود را وا دار کرد تا شیوه نرم در حکومت داری را اختیار کند. همچنان ، این شیوه ی حکومت داری بی را بطه به سفر دوما هه ی ها شم به امریکا ونه پذ یرفته شدن او در کاخ سفید ، نبود. به سخن د یگر، ظا هر وشاه محمود ونعیم ودا ود ، گمان کرد ند که امریکا بخا طر حکومت داریی خشونت با رش ازها شم پذ یرای نکرد. بنا برآن ، شاه محمود هم شیوه ی نرم حکومت داری را در پیش گرفت هم بازار پشتونستان خوا هی را علیه پا کستان داغ کرد. پشتونستان خوا هی استعمارزی ها علیه پا کستان ، در شرا یطی صورت گرفت که بازارخورا که فروشی وپوشا ک ودارو و... افغا نستان پُر از تو لیدا ت پا کستا نی بود. ازاین که استعمارزی ها ازعبد الرحمن تا ظا هر وازظا هر تا غنی ، جا هل درسیا ست واداره واقتصاد بود ند ، با ید حما قت می کرد ند. حما قتیکه طا لبان تروریست افغا نستان ودر اصل شا خه ی ریشوی ارتش پا کستان ، د ستا ورد آن می با شد. مسخره اینکه ، استعمارزی ها با برکنارکردن شاه محمود ونخست وزیر سا ختن داودی مشهوربه د یوا نه ، فضای نیمه باز سیا سی را بستند. افزون بربستن فضای نیمه بازسیا سی ، ظا هرشاه ودا ود ونعیم ، با در ک اینکه هند بریتا نیا با دارقبلی شان رفته است وبا پا کستان / جا نشین آن همسا یه شده اند ؛ د شمنی ارضی را با پشتونستان خوا هی خیا لی با آن شروع وبرای ادا مه حکومت قبیلگی- غیردموکراتیک خود حلقه ی غلامی شوروی را به گردن گرفتند. شوروی هم که از را بطه نزد یک شاه ایران وپا کستان با امریکا ، ترسیده بود اعما ل سلطه بر افغا نستان را شروع کرد. بطور نمونه ، نیکیتا خروشچف ، در برگه ی 508 ، خا طرات خود نویشت که : بخاطرهم مرزی افغا نستان با جنوب شوروی وخطر نفوذ امریکا درآن ، موقعیت جغرافیای آن را گرفتیم وکمک به زیرسا خت سازی درآن کرد یم." حا کمیت استرا تژیک شوروی برافغا نستان ، همزمان بود با رهبری خروشچف ونخست وزیری دا ود ( 1332-1342-1953-1963). درهمین ده سا ل ، آموزش نظا می های افغا نستان به ارتش سرخ شوروی سپرده شد وک گ ب هم شروع به کمونیسم کاری درارتش ودا نشگاه کا بل ودا نشگاه حربی/ جنگی آن کرد. دا ود هم به کمک ک گ ب ، استبداد به شیوه ی حزب کمونیست شوروی را در افغا نستان استوارسا خت. بنا برآن ، ظا هرشاه وعبد الولی پسرکا کا ودا ماد ش ازافزا یش نفوذ شوروی درافغا نستان ترسید ند و دا ود را ازنخست وزیری برکنار وبا نخست وزیرسا ختن دکتریوسف فصل نورا بنام شا هی مشروطه در سا ل 1343 آغاز کرد ند وقا نون اسا سی را هم نوکرد ند. متا سفا نه ، ظاهرشاه با غیرمسئول ووا جب الاحترام نا میدن خود در قا نون اسا سی ورد لا یحه ی رسمیت حزب های سیا سی که توسط پارلمان که اعضای آن توسط خود ش بنام انتخا بات گزینش شده بود ند دوکارغیر دموکرا تیک کرد. ازاین رو ،در نبود حزب های سیا سی ومدا خلات خود ش وعبد الولی دا ما د ش در امور حکومت وپارلمان ،حکومت های پنج نخست وزیر از دکتریوسف تا موسی شفیق ،ازسا ل 1342تا سال 1352 را بی اثرسا خت. ازاین نگاه که موسی شفیق اخیرین نخست وزیر حکومت شا هی ، کورس سه ما هه ی رهبری در امریکا خوا نده بود و سازمان جوا نان مسلمان گرا یش های چپی طرفدار مسکو را به حا شیه را نده بود ، ک گ ب احسا س خطر کرد وبا کود تای سرطان 1352 ، وبه قد رت رسا ندن دا ود نوکر خود ، خشن ترین حکومت نظا می را بنام جمهوریت به مردم افغا نستان تحمیل کرد. درحا لیکه فرق میان جمهوریت ودموکراسی وجود ندارد ویا هردو فرقی کمتری دارند ، اما جمهوریت دا ود نه جمهوریت بلکه اداره ی ترسنا ک شخصی- قبیلگی بود. اداره ی که در دا خل ،سازمان جوا نان مسلمان را سرکوب کرد ودرروا بط خارجی پشتونستان خوا هی وکمک رسا نی به بلوچ های تجزیه طا لب وغفار خا نی ها علیه پا کستان را شد ت بخشید. ازاینکه جمهوریت دا ود پول مدا خله در پا کستان را ندا شت ، پل شد برای دا لرگیریی پشتونستان خواهان وبلوچ ها از سفارت های شوروی وهند در کا بل. به سخن د یگر، حکومت نظا می جمهوری نما که منتقدان ومخا لفان سیا سی - ملی - مذ هبی خود را سرکوب وزمینه ی فعا لیت های گسترده را برای سازمان های خلق وپرچم فراهم ومحمد ها شم میوند وا ل نخست وزیرسا بق وحبیب الرحمن رهبرجوا نان مسلمان را شهید وده ها عضو آن را زندا نی وشماری ازآن ها را به پا کستان پنا هنده کرد. سازمان جوا نان مسلمان را که بعد تر ازآن جمعیت اسلامی سا خته شد وحزب اسلامی برای خوش خد متی به آی اِس آی ازآن انشعا ب کرد. دروا قع ، اسلام گرا یان را ابزار سا خت به نظا می های پا کستا نی تا با استعما ل آن ها پشتونستان خوا هی دا ود را زبا له کند. دراین زبا له کاری هم ، قربا نی مردم افغا نستان وبا سوا دان وفرهنگیا نی بود ند که می خوا ستند در کشورشان قبیله سالاری پا یان ومردم سا لاری تحقق پیدا کند. ازاین نگاه که دا ود فرد قد رت خواه وفرصت طلب بود ومی خوا ست که به کمک شوروی ،پشتونستان را ازپا کستان جدا وافغان ها را درخرا سانِ افغا نستان نا میده شده توسط استعمارکهنه از اقلیت بودن بیرون کند ، اما باد وهوای سیا ست به نفع او نه وزید! به طورنمونه ،دا ود در سا ل 1354 ،سفری به مسکو کرد وخوا ست که حما یت برژنیف را به پشتونستان خوا هی خود جلب کند. اما رهبر شوروی ، به خوا ست او توجه نکرد. علت بی توجهی رهبرشوروی به مسئله پشتونستان این بود که ذوالفقار علی بو تو اولین رئیس جمهور پا کستان بعد از تجزیه پا کستان بزرگ وظهور بنگله د یش ، اولین سفر خارجی خود را در سا ل 1972 ،ازمسکوآغاز کرده بود. ازاینکه او فئودا لزاده ی دارای گرا یش سوسیا لیستی بود ، مورد توجه رهبر شوروی وا قع شد. دا ود با در نظردا شت بی توجهی رهبر شوروی بدا عیه ی پشتونستان، با رسیدن به کا بل ، به نعیم برا در خود گفت که زمینه سفر او به تهران را مسا عد نما ید. نعیم با تما س با سفیر ایران در کا بل ،پیام داد که داود می خوا هد به ملا قات آریا مهر به تهران برود. سید اسد الله اعلم وزیر دربار آریا مهر پا د شاه ایران ، در ج نخست خا طرات خود که جمع گفت وگوهای شاه واو می با شد ، نوشته است که سفیر ما ازکا بل پیام داد که داود می خوا هد به تهران بیا ید وبا شاه در باره ی پشتونستان گفت وگو کند. شاه به اعلم گفت که " گ می خورد ؛ به پشاور برود!" این بود د ستا ورد شا هی مشروطه ظا هر شاه وجمهوریت داود درافغا نستان! آری ، دا ود در سا ل 1355 ، بدربار شاه ایران رفت ودر سا ل بعد به لا هور رفت. درلاهور ،میزبان او ژنرا ل موسی خان هزاره ی اصلا افغا نستا نی وگورنر / وا لی پنجا ب بود. بوتو به موسی خان گفته بود که با دا ود بزبان پشتو سخن بگو ید. موسی خان با دا ود به پشتو سخن می گفت واو نمی فهمید که چه می گو ید؟ بعد تر، بوتو به موسی خان گفت که دا ود پشتونستان می خوا هد وبزبان پشتو سخن گفته نمی توا ند ( ر که ، به مقا له ی پشتونستان در ج نخست ،جهاد افغا نستان وجنگ سرد قدرت های بزرگ ، ازنویسنده ). وا قعیت این است که جمهوریت دا ود دشمن سرسخت دموکراسی ود ست نشا نده ی مسکو بود ورفتن او به تهران ولاهور،گرا یش به سوی امریکا پندا شته شد. ازاین نگاه که دا ود اسلام گرا یان را به حکومت خود کا مه ی خود خطر وچپ گرا یان مسکوی را تهد ید به آن فکر نمی کرد ،به سرکوب اولی ها برای تقویت دومی ها پردا خت. سرکوب اسلام گرا یان وتقویت چپ گرا یان توسط دا ود وگرا یش او به غرب ؛ با عث شد که جنازه اش توسط کود تای هفتم ماه ثورسا ل 1357 ، به فرمان ک گ ب ، بردا شته شود. درنتیجه ی کود تای ثور که امین قدرت مند شده بود ، نخست به توحش علیه اسلام گرا یان ودوم به تصفیه ی پرچمی ها پردا خت. شا یان یاد آوری می دا نم که، امین درکشتار با سوا دان وفرهنگیان افغا نستان چند ین گام ازنا در غدار پیشتر گذا شت. می دا نم که در کشتار با سوا دان افغا نستان ، هد ف اولی او اسلام گرا یان وهد ف دومی او پرچمی ها وهد ف سوم او گروه طا هر بد خشی وما ئوئیست ها بود ند. درباره ی شمار کشته شده ها تو سط امین ، ازمحمود بریا لی که رئیس کمیته ی بررسی قتل های اودرشروع حکومت کارمل بود ، در دهلی ، خوا ستار معلومات شدم واو گفت که 32 هزار انسان با سواد افغا نستان را به قتل رسا نده بود. جا لب این بود که توحش امین علیه اسلام گرا یان کمک به تقویت مردم ازآن ها وحکومت وحشی او را لرزان تر کرد. همزمان با تقویت خیزش مردمی علیه حکومت وحشی خود ، تره کی وامین عزم ترور ببرک کارمل را کرد ند که توسط خود شان به نام سفیر به چکوسلوا کیا تبعید شده بود. ک گ ب هم ازکار مل دفاع کرد هم متوجه خطر اسلام گرای درافغا نستان شد. خطری که دفع آن تنها با پیا ده شدن ارتش سرخ به افغا نستان ممکن بود. قتل تره کی توسط امین هم رهبرشوروی را مصمم به اقدام نظا می در افغا نستان کرده بود. بنا برآن ، ک گ ب ارتش سرخ را بنام دفاع از رژیم خلقی وبدر خوا ست خواست امین ، وارد میدان هوای بگرام کرد. سند های وجود دارند که نشان می دهند که قتل امین خوا ست مسکو نبود ودر اصل می خوا ست که تره کی در جا یش بما ند وکارمل نخست وزیر واو به حیث سفیر به مسکو آورده شود. قتل تره کی تو سط امین ،این بر نا مه را عوض کرد. همچنان ، قتل تره کی ، خلقی ها را دوپارچه سا خت. بنا برآن ،ارتش سرخ امین روا نه ی زبا له دان تاریخ وپرچمی ها را به شمول خلقی های مخا لف او در کا بل به قدرت نصب کرد. طرفه اینکه ، هم خلقی ها هم پرچمی ها حکومت های خود را جمهوری های دموکرا تیک خلق می دا نستند! جمهوری دموکرا تیک خلق که هم توسط مردم یا خلق رد شد هم دشمن دموکرا سی ثا بت شد ودرعمل ثا بت کرد که نه دموکرا تیک بلکه ترورکرا تیک می با شد. حضور ارتش سرخ در پشت سر حکومت دموکرا تیک خلق ، امریکا را ازطریق پا کستان وارد بازی درافغا نستان وبازار جهاد بازیی دا لری را از طریق نظا می های منا فق پا کستا نی گرم ترکرد. درفرجام جهاد هم طوریکه د یده شد ، ارتش سرخ عقب نشینی وحکومت حزب دموکرا تیک د ست نشا نده ی آن نا بود وجهادی ها کا بل را فتح کرد ند. ازاینکه در گروه های جهادی ، جمعیت اسلامی در کا بل د ست بالا پیدا کرده بود وکا ند ید پا کستان نبود ، نظا می های پا کستا نی اول گلبد ین را علیه دولت اسلامی استعمال وکا بل را ویران کرد ند ودوم طا لبان افغان را به فر ما ند هی نصیر الله با بر وزیر دا خله خود به جنگ علیه آن اعزام کرد ند. همان روزیکه طا لبان افغان زیر فرما ند هی نصیر الله با بر وزیر دا خله پا کستان برای جنگ علیه دولت اسلامی مجا هد ین که رهبرآن ربا نی تا جیک بود ،وارد قند هار شد ند ، درک کردم که ملت افغان شعاری پوک وعوام فریب می با شد! به این خا طر، ملت یا بخشی ازآن زیر فرمان وزیر دا خله ی کشوری د یگر وارد جنک علیه هم سرزمینی های خود نمی شود. ازاینکه افغان ها قبا یلی ما نده اند وقوم نشده اند ،حق دارند که زیر فرمان وزیر دا خله ی پا کستان علیه دولت اسلامی کشور خود وارد جنگ شوند! وارد جنگ شدن به فر مان وزیر دا خله ی پا کستان / کشوری که سا ل ها افغان های کهنه ونو استعمارزی پشتونستان خوا هی علیه آن کرده بود ند! امارت اول طا لبان هم که زیر فرمان وزیر دا خله پا کستان در مد ت پنجسا ل ودوماه علیه دا نش وفرهنگ وکرا مت انسا نی رزمید وزیر فشار بمبارد هوا پیما های جنگی امریکا دار وندار حکومت ومردم کا بل را غارت وفرار کرد ( رک ، فرورفتن درآشوب، نوشته ی احمد رشید بزبان انگلیسی). در حا لیکه امارت اول طا لبان ریشو زیر فرمان امریکا روا نه ی پا کستان شده بود ، درجای آن اداره موقت وجمهوری اسلامی به ریا ست طا لب کرزی وطا لب غنی توسط همان با دارنصب کرده شد ند. جمهوری اسلامی هم در مد ت نزده سا ل وهفت ماه وپا نزده روز هم دموکراسی نمای هم منا بع ما لی دا خلی وکمک های هنگفت امریکا واروپای غربی را غارت ویک کیلومتر سرک را در کا بل ترمیم یا دوباره پخته کاری کرده نتوا نست. بطور نمونه ، جان سا پکو دبیر سیگار / نهاد بررسی کننده ی کمک های امریکا برای حکومت داری وبازسازی واموردفاعی به افغا نستان ، دراخیرین بررسی خود ، کمک های آن کشوردر بیست سا ل گذ شته را 146 میلیارد دا لر برآورد کرده است. ازاین نگاه که جمهوری اسلامی طا لب کرزی وطا لب غنی هم مبلغ هنگفت نا مبرده را گرفتند هم یک کیلومتر سرک را در کا بل پخته کاری نکرد ند ،توقع ازآن ها که دموکراسی را در افغا نستان تحقق بخشند توقع بیهوده می با شد. ازاین نگاه که افغان ها در خرا سان افغا نستان نا میده شده توسط استعمار کهنه اقلیت 32 در صدی می با شند واین برآورد را مردم شماری تره کی وامین کرده بود ، استعمارزی های کهنه ونو ازکثرت گرای وحشت دارند. بنا برآن ،درقا نون های د ست کاری شده درجر گه های قبا یلی ،هم تمرکزگرای را به مردم تحمیل کرد ند هم ادعای اکثریت بودن قبیله های خود را کرد ند. بطور نمونه ،طا لب کرزی وطا لب غنی وقبیله گرا یان همتبار شان با کمک چند تا جیک وهزاره وازبک بی عرضه وطمع کار،قا نون اسا سی جمهوری اسلامی نما وتصویب شده در سا ل 1383 را تمرکزگرا ودر اصل ارگی سا ختند. با وجود تمرکز قدرت آن هم در زیرسا یه ی نا تو ، وقتیکه طا لب کرزی وطا لب غنی حکومت های پوشا لی خود را استوارسا خته نتوا نستند ، زیر فرمان شبکه ی امنیتی ار تش پا کستان ( ر ک ، به وظیفه، نوشته ی را برت گیتس وزیر دفاع قبلی امریکا) ،طا لبان همتبار خود را وارد افغا نستان کرد ند. غمبار این است که ، طا لب غنی با دزدی 169 میلیون دا لر ازمنا بع ما لی دا خلی وکمک های خارجی ، کا بل را تحویل به طا لبان / شا خه ی ریشوی ارتش پا کستان داد وگریخت وطا لب کرزی در کا بل مصروف استوارسا ختن امارت تروریستی -پا کستا نی طا لبان همتبار خود می با شد! ازاینکه فرهنگ قبیلگی- افغا نی نمی توا ند با دموکراسی وحقوق بشر همسازی کند ، با ید طا لب غنی نا بغه ی بی سواد افغان افغا نستان را به یک ولا یت پا کستان تبد یل وفرار می کرد. خنده آوراین است که ، طا لب سلام رحیمی وزیر صلح در حکومت فا سد طا لب غنی د یروز به کا بل رسید وبه امارت طا لبان بیعت کرد ورسا نه ها فا ش کرد ند که طا لب غنی ود یگر طا لبان دریشی پوش بزودی به کا بل برمی گرد ند وبخشی از حکومت وحشی وتاریخ زده ی طا لبان ریشو-تروریست می شوند. بنا برآن ، در پسین بخش مقا له ، ما نع های دموکرسی درافغا نستان را جمع بندی ونو شته را پا یان می دهم. اگرچه دموکراسی درافغا نستان ما نع ها بسیار دارد ، اما برای طولا نی نشدن بیشتر نو شته ، ازمهم ترین های آن ها یاد آوری می کنم واین ها می با شند: ازاین که دموکراسی حکومت منتخب اکثریت رای دهند گان به رهبریی حزب بر نده ی انتخا بات وپذ یرش حزب مخا لف می با شد وافغان ها در خرا سانِ افغا نستان نا میده شده توسط استعمارهای کهنه اقلیت می با شند ، سیا سی نما های افغان ازدموکراسی وانتخا بات شفا ف وحشت دارند. ازاین رو، درچهار انتخا با ت ریا ست جمهوری ، هم طا لب کرزی هم طا لب غنی، تقلب کرد ند ومعا ون های تا جیک وهزاره وازبک آن ها وعبد الله هم به سازآن ها رقصید ند! عدم توزیع شنا سنا مه وچا پ کارت های مسخره ی انتخا با تی بجای آن ابزار جعل کاری های انتخا با تی طا لب کرزی وطا لب غنی وعبد الله ورقیبان انتخا با تی آن ها شد. افزون برآن ،فربه ما ندن فرهنگ قبیلگی در افغان ها وتروریسم طا لبان افغان وبرخی فرما ندهان سا بق جهاد یی جهاد فروش وبرخی مولوی ها وما فیای مواد مخدر ، با تا ثیرگذاری های سود جویا نه برحکومت های فا سد طا لب کرزی وطا لب غنی واعضای سه دوره ی پارلمان ، ضربه به روند نیمه جان دموکرا تیک زد ند. ازاینکه دموکرا سی با حزب های سیا سی وجا معه ی مد نی وفرهنگ سیا سی پخته رونق بیشتری پیدا می کند وافغا نستان فا قد آن ها می با شد ، فرا یند دموکرا تیک درآن بیهبود نیا فت. آری، بنام حزب های سیا سی ، 106 با ند سا خته شد که بعد تر به 56 با ند کا هش یا فت و4020 انجمن جا معه ی مد نی هم در افغا نستان سا خته شد ند. شا یان یاد آوری می دا نم که ، افغا نستان هم دا رای بی شمارحزب های سیا سی شد هم در سه دوره ی پارلمان ،زور مندان ومولوی ها وقبا یلی ها وچند رهبر چه ی جهادی نما وپودرکاران مواد مخدراعضای آن شد ند وشماری کمی افراد خوب درآن هم کاری درخور ومنا سبی کرده نتوا نستند. آزادی بیان در ظا هر رونق وشبکه های خبری وتلویزیونی بی پیام وتحلیل گران سیا سی اکثرا فا قد دا نش تخصصی در سیا ست هم بسیار شد ند. به سخن د گر،بنام آزادی بیان ورسا نه ها هم تحریف حقیقت صورت گرفت هم کمک به بازگشت طا لبان شد. بازگشت طا لبان هم جز فا جعه نمی با شد. بنا برآن ، راه حل همه د شواری های مادی وفرهنگی کنونی افغا نستان را مبارزه ی هد فمند نظا می وسیا سی وفرهنگی درجهت ایجاد نظام دموکرا تیک پارلما نی متکی برمردم شماریی شفا ف زیر نظر بخش توسعه ی سازمان ملل وشکل دا دن وا حد های اداری برپا یه ی شمار مردم می دا نم.