عمران خان نخست وزیرپا کستان ، برای توجیه زن ستیزی طا لبان درافغا نستان ، درکنفرا نس سازمان همکاری های اسلامی ،آن را به فرهنگ افغان ها / پشتون ها گره زده است

ابرا هیم ورسجی روزسه شنبه ، سی اُم ماه قوس ، سال 1400 عمران خان ؛ نخست وزیر پا کستان ، شخصی که کرکت باز بود ودا نشی درباره ی سیا ست وفرهنگ ندارد ویکی ازافغان های پا کستا نی با شنده ی لا هور/ مرکزپنجا ب می با شد. چند سا ل پیش ازکرکت بازی به سیا ست روی آورد وسازمان " تحریک انصا ف " را به کمک آی اِس آی سا خت. طرفه اینکه ، در انتخا بات سال 2013 ، سازمان او به کمک آی اِس آی ، موفق به کسب یازده کرسی در پارلمان پا کستان شد. درپارلمان ،ازهمان سال تا انتخا با ت ماه ژولای 2018 که توسط آی اِس آی حزب او برنده ی انتخا بات اعلام شد ، خود ش واعضای یازد گا نه ی حزبش مصروف داو ود شنام به میا نوازشریف رهبر حزب مسلم لیگ ونخست پا کستان بود ند. نویسنده که سا ل ها درپشاور مها جربود وزبان های اردو وانگلیسی را می دا ند ، رو یداد های سیا سی پا کستان را بخا طر تباه کاریی نظا می های پا کستا نی در افغا نستان مرتب پیگیری می کند. درجریان پیگیریی رو یداد های پا کستان ، ازطریق رسا نه ها متوجه شدم که درماه ژا نویه ی 2017 ، را بطه میا نوازشریف وفرما نده ارتش تیره شد وعلت آن این بود که نخست وزیر قمربا جوا فرما نده ارتش را در دفتر خود مخا طب و به او گفت که :" در کا بل، دهلی نو ، مسکو ، تهران ، واشنگتن ، ولندن ، حتا پکن ، پا کستان به حیث حا می تروریسم شنا خته شده است ومسئول آن شما وآی اِس آی بخا طر حما یت تان از طا لبان می با شید." بنا برآن ، تنش میان شریف وبا جوا رسا نه ی شد. با رسا نه ی شدن تنش میان نخست وزیروفرما نده ارتش ، یک روزنا مه نگاربه طورمشکوک در اسلام آباد ترورشد وبه چند روزنا مه نگار د یگرهشدار دا ده شد که انتقاد به فرما ند هی ارتش وآی اِس آی پیگرد قا نو نی وکیفرسخت دارد. تا جای که بیا دم ما نده است ، تنش میان نخست وزیروفرما نده ارتش تا ماه ژولای ادا مه ودرمیا نه ی آن ماه بود که شریف زیر فشار نخست وزیری را ترک وشا هد خا قان عبا سی ازحزب او نخست وزیرموقت شد. ازاین که عبا سی به یک خا نواده ی نظا می تعلق دا شت ، به اوگفته شد که اگربا میا شریف قطع را بط نما ید ، درانتخا بات سا ل آینده نخست وزیر منتخب سا خته خوا هد شد. عبا سی به فرمان ارتش تن نداد وشریف هم دریک گردهمای درلاهور ، گفت:" پا کستان را ازاستعمار بریتا نیا مستقل اما ازاستعمار فوج / ارتش مستقل کرده نتوا نستیم." ازاین رو ، توسط فرما ند هی ارتش به شریف دوسیه جنای ترتیب وزندا نی کرده شد. خا قان عبا سی نخست وزیراز حزب مسلم لیگ هم کاری برای رهای رهبرحزب خود کرده نتوا نست. طوریکه د یده شد ، شریف برای درمان بیماری اززندان به لندن رفت وعبا سی تا ماه ژولای 2018 نخست وزیرما ند. ازاین نگاه که عمران خان درتمام دوره ی نخست وزیریی میا نوازشریف مصروف داو ود شنام به او بود ، در انتخا با ت ماه ژو لای 2018 به کمک آی اِس آی نخست وزیر منتخب پا کستان سا خته شد. برای اینکه حکومت عمران پا یدار بما ند ، حزب او در استان پنجا ب هم اکثریت سا خته شد. اگرچه بسیاری حزب های سیا سی ، برنده شدن تحریک انصا ف / حزب عمران خان درانتخا با ت را جعلی- سا ختگی نا مید ند ، اما ازاین نگاه که رهبران سیا سی پا کستان از تروریسم کاریی آی اِس آی می ترسند سکوت کرد ند. طرفه اینکه ، نخست وزیری برخا سته ازپنجا ب را ارتش کشته نمی توا ند. بطورنمونه ، میا شریف نخست وزیرپنجا بی درماه ژولای 2017 زندا نی اما کشته نه شد. برعکس ، ذوالفقارعلی بوتونخست وزیری سندی درماه مه 1979 توسط ژنرال ضیاء الحق کشته شد. ازسوی د یگر، از بلوچ ها وپشتون ها ، درپا کستان ، رئیس جمهورسا خته می شود اما نخست وزیر نه. بطورنمونه ، سردارفاروق احمد خان لغاری بلوچ وغلام اسحاق خان پشتون رئیس جمهورشد ند وتنها عمران خان نیازی پشتون پنجا بی به لطف وکرم ارتش نخست وزیرشد تا علیه میا نوازشریف پنجا بی مطا بق فرمان فرما ندهی ارتش عمل و دست کم تبلیغات مغرضا نه کند که کرد. اگرچه میا نوازشریف در لندن می با شد ، اما شهبازشریف برا در ومریم نواز دختراو گه گا هی خواب را در چشمان عمران خان نیازی پریشان می کنند. ازاینکه شهباز ومریم علیه فرما ند هی ارتش سخن های تند نمی گو یند ، عمران خان ترسیده وخوبترغلامی ارتش را برای ما ندن در قدرت می کند. ازاین نگاه که در پا کستان زبان های پنجا بی وسندی وبلوچی وپشتو وفارسی حضوردا رند ومحمد علی جناح فارسی زبان هم سرود ملی پا کستان را فارسی سا خت هم بخا طر ایجاد را بطه ی تنگا تنگ میان مسلمان های هند وپا کستان ، زبان ارد و / زبان هندی با د بیره ی فارسی را همگا نی سا خت ؛ ومولوی های پا کستا نی که فرهنگ مذ هبی تو لید کرده نمی توا نند ونوشته های مذ هبی علمای هند را نا قص مطا لعه می کنند ، ابزار تروریسم کاری- طا لبا نی آی اِس آی در افغا نستان شد ند. ازاین نگاه که عمران خان از پشتون ها / افغان های پنجا بی می با شد ، به حیث نوکر فرما نده ارتش هم در پا کستان هم دررا بطه به افغا نستان یا وه سرای می کند. یکی ازیا وه سرای های عمران خان نیازی این بود که درسفری سال قبل خود به تهران ، به حسن روحا نی رئیس جمهورایران گفت که " زبان ما دری ام فارسی بود. افسوس که آن را فراموش کردم ورنه اکنون با شما به فارسی سخن می گفتم." ازنظر فرهنگی وزبا نی بویژه روان شنا سی فرهنگی- زبا نی ، این یک امر طبیعی می با شد که کسی زبان ما دری خود را فراموش نمی کند. یعنی عمران خان نیازی به رئیس جمهورایران دروغ گفته بود که زبان ما دری اش فارسی می با شد. بهر حا ل ، ازاینکه میدان سیا ست در پا کستان وافغا نستان ، میدان شارلاتان گری وفریب کاری ودغلکاری می با شد ، طا لب عمران خان وطا لب کرزی وطا لب غنی ، سه بی سواد درعلم های سیا ست واداره که توسط شبکه های امنیتی درون مرزی وبیرون مرزی به قد رت با لا کشیده شده اند ، حق دا رند یا وه سرای کنند! بنا برآن ، عمران خان وکرزی وغنی را درعرصه های فرهنگ وسیا ست بی سواد می دا نم. طا لب کرزی وطا لب غنی ؛ ازاینکه کمک به بازگشت طا لبان کرد ند ، بدون شک ، درسیا ست وفرهنگ بی سواد یی خود را نما یش داده اند. ازاینکه هردو اعضای وفا دار طا لبان می با شند وعمران خانِ همتبارآن ها هم ما نند شان بی سواد می با شد. اینجا ست که ، نظر عمران خان در تعمیم فرهنگ قبیلگی افغان به همه بخش های افغا نستان وتوجیه کردن زن ستیزی طا لبان ، اهمیت ویژه پیدا می کند. ازاین نگاه که پا کستان برای کسب رسمیت سیا سی اما رت تروریستی طا لبان ، میزبان گردهما یی وزیران خارجه ی کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی دراسلام آباد شده بود ، سخنرا نی افتتا حیه ی عمران خان درآن برا یم اهمیت ویژه دا رد ومقا له ی هم به این عنوان " پا کستان ؛ درکسب رسمیت امارت تروریستی طا لبان ، درگردهما ی سازمان همکاری های اسلامی در اسلام آباد ، شکست خورد ، " نوشتم. ازپیش می دا نستم که فرما نده ارتش پا کستان که هم در سیا ست آن کشورهم در تروریسم کاریی طا لبا نی در افغا نستان همه کاره وعمران خان نخست وزیری د ست نشا نده ی آن می با شد. نخست وزیری که برای توجیه تروریسم کاریی طا لبا نی ارتش درافغا نستان ، تحریف واقعیت می کند. ازاینکه عمران خان افغان پا کستا نی می با شد، تحریف یا بیان نیمه ی فرهنگ افغا نستان توسط او قا بل پیش بینی بود. البته که تحریف برای توجیه تروریسم کاریی فرما نده ارتش پا کستان درافغا نستان برای فریب دا دن نما یند گان کشورهای مسلمانِ شرکت کننده درهفد همین گردهمای وزیران خارجه ی کشورهای اسلامی دراسلام آباد. بطورنمو نه ، سخنرا نی افتتا حیه ی عمران خان درروز یکشنبه 19 ماه د سا مبر- 28 ماه قوس را شنفتم. او درمورد تحصیل وکار دختران درافغا نستان و پیش شرط کمک های جا معه ی جها نی که پس ازروی کارآمدن طا لبان به افغا نستان شده است ، گفت :" پیش شرط های از جمله دولت فرا گیروحقوق بشروحقوق زنان ومبارزه با تروریسم را پیشتر درگفت وگو با وزیر خارجه طا لبان درمیان گذا شتم واو گفت که این پیش شرط ها را عملی می کنند. همچنان ، عمران خان فرمود که وقتیکه از حقوق بشرسخن می گوئیم ، با ید دقت کنیم که هر جا معه ی متفا وت است. یعنی تصورهرجا معه ازحقوق بشروحقوق زنان متفا وت است. درزمینه ، عمران خان از ولا یت خیبرپشتونخواه که هم مرز افغا نستان می با شد یاد کرد. البته به این خا طرکه ، فرهنگ مشا به / همسان با افغا نستان دارد. طا لبان هم که گروه عمد تا پشتون است وبیشترپشتون ها در پا کستان وکمترآن ها درافغا نستان می با شند. وفرهنگ شهری هم که با فرهنگ روستا ی فرق دارد. بطورنمونه ، فرهنگ کا بل با فرهنگ روستای وفرهنگ پشاورهم با فرهنگ اطراف آن فرق دارند. بطورنمونه ، ما دربخش قبیلگی خیبرپشتون خواه ، به پد ران وما دران دختران پول می پردا زیم تا دختران خود را به مکتب بفرستند. معلوم هست ؛ اگر به فرهنگ وهنجارهای فرهنگی مردم حسا س نبا شیم ، با وجود کمک های ما ، پدران وما دران نمی گذارند که دختران شان به مکتب بروند. می دا نم که برخی سخن های عمران خان درباره ی فرهنگ پشاورو فرهنگ افغان های اطراف آن وفرهنگ کا بل درست وبرخی ازآن ها نا درست می با شد. بطورنمونه ، فرهنگ کا بل ، فرهنگ فارسی می با شد نه فرهنگ پشتون ها ودرپشاروهم هند کوها وفارسی زبان زند گی می کنند ودراطراف آن افغان ها حضوردارند. بنا برآن ، همسان وا نمود کردن فرق فرهنگ کا بل وفرهنگ پشاوربا فرهنگ قبیلگی افغا نی قیا س مع الفارق می با شد. درباره ی پول دادن حکومت پا کستان به خا نواده های افغان دربخش قبا یلی تا دختران خود را به مکتب بفرستند هم عمران خان به کژرا هه رفته است. به این خا طرکه ، دربسیاری جا معه های روستای بویژه جا معه ی روستای پشتون ها ، ملا ها وسران قبا یل با رفتن دختران به مکتب مخا لفت کرده اند ومی کنند ؛ اما حکومت های نوگرا ونیمه نوگرا دربسیاری کشورها ی سنتی رفتن دختران به مکتب را اجباری کرده اند. بنا برآن ، اگر مکتب های دخترا نه ودرس خواندن دختران دربخش قبا یلی- افغا نی پا کستان جبری نه شده است ، برمی گردد به غرض ورزی حکومت ها نه سرسختی وسنت گرایی- قبیلگی خا نواده های افغان. ازاین نگاه که درشهرهای جنوب غرب وجنوب شرق افغا نستان ،ازلشکرگاه تا جلال آباد ، فارسی زبان ها وزبان فارسی حضوردارند ، حضورشان جمع فشارحکومت ها دربیشترازنیم قرن گذ شته ، فرهنگ قبا یلی زن ستیزومخا لف درس خوا ندن دختران را کمرنگ کرده است. وارونه ی فرهنگ وزبان فارسی وفارسی زبان ها وتا ثیرآن ها درتغییرکم یا زیاد ذهنیت قبا یلی-زن ستیزی افغان های روستای درافغا نستان به خصوص درجنوب غرب وجنوب شرق آن ، ضعف زبان افغا نی / پشتو ونا بکاری با سوا دان افغان دربخش های قبیلگی ی دوسوی مرزد یورند ، کمک به زن ستیزی ودرس نخوا ندن دختران کرده است. بطور نمونه ،جمعه خان صوفی نویسنده ی افغان / پشتون پا کستا نی اخیرا کتا بی به عنوان " فریب نا تمام " نوشته ودرآن به صرا حت گفته است که پشتوزبان ها استعداد کتاب خوا ندن وکتا ب نوشتن را ندارند ؛ بنا برآن ، وقتیکه د یگران در باره ی آن ها بنویسند ونقد شان کنند، برآن ها خشم می شوند ود شنام ها هم نثارآن ها می کنند ؛ د شنام های که نثارخود صوفی هم شده اند. همچنان ، صوفی اعتراف کرده است که زبان پشتو زبان کمرنگ وضعیف می با شد. بنا برآن ، " فریب نا تمام " را بزبان اردو ترجمه کرد یم تا خوا ننده ها بسیار پیدا کند که کرد. من ؛ چا پ سوم اردوی " فریب نا تمام " چا پ شده در شهر کراچی را پیاده وخوا ندم وازاعتراف صوفی را جع به کمبودی های زبان پشتو وبی میلی افغان ها به کتاب خوا ندن هم تعجب کردم هم خرسند شدم. خرسند ازاین نگاه که نویسنده ی به ضعف های زبان وفرهنگ وفرهنگیان همزبان خود توجه وکوشش کرده است که به آن ها درس انتقاد وانتقاد گری وانتقاد پذ یری بد هد.