آزادی یک ارزش والای انسا نی می با شد ؛ بنا برآن ، ازآن نبا ید علیه مقد سات د ینی بهره برداری شود

بخش دوم ابرا هیم ورسجی هژدهم ماه عقرب سال 1399 من با نظر شما موافق نیستم ؛ ولی برای اینکه شما حق این را داشته با شید که نظرخود را آزا دا نه بگو ئید ،حاضرم تا پای مرگ جلو بروم. ولتر نجیب محفوظ ، اد یب مصری برنده ای جا یزه ای اد بی صلح نوبل ،هم ازسوی حکومتی ها هم ازجا نب منتقدان مذهبی آن ها درمعرض حمله وانتقاد بود ؛ دربرا برتوقعات هردوسوی گفت: ما نویسنده ایم ، سودا گرنیستیم ، ما را به بیشی وکمی منافع نترسا نید. هم حقیقت عزیزاست هم هنرمحترم، لذا جای برای معا مله نیست. آهای ( بچه های محله ما ) ، چرا می ترسید؟ ترس که ما نع مرگ نمی شود، فقط جلو زند گی را می گیرد! نجیب محفوظ ما نبا ید به خود مان غره شویم! ما فقط جان مان به لب مان رسیده است ؛ ازاین جهان پُر ازظلم وستم! اسلاوی ژیژک با د ین یا بد ون آن، انسان های خوب کارهای خوب می کنند وانسان های شرور کارهای شرارت بار، اما برای اینکه انسان های ظاهرا خوب کارهای شرورا نه بکنند؛ به د ین نیازاست. استیون واینبرگ ما نه آن خاتون طی عریان تریم / پیش اقوام جهان بی چا دریم اقبا ل آزادی با قدرت مردم کسب می شود. انقلاب یعنی همین نوال سعداوی درحکومت های استبدادی ،انسان مخلوقی است تا بع اراده مخلوق د یگر. درزیرلوای حکومت استبدادی ، انسان ما نند حیوا نات ، نصیبی جزغریزه طبیعی واطا عت وتنبیه ندارد. هرامری که سلطان مستبد صادرمی کند ، کا فی است با ید پذ یرفت وچون وچرا ندارد. منتسکیو دموکراسی وآزادی هدف های والای هستند که با ید ازطریق روش های مسا لمت آمیز متکی برمردم بد ست آیند. انسان چیزی جزآنچه می کند ، نیست. سارتر یک انقلابی چیزی جز یک آموزگار مسلح نیست ؛ اگرآزادی بیان اورا بگیرند، با ید مبارزه کند. چه گوارا کسا نیکه آزادی شان را به نفع امنیت تسلیم می کنند، اغلب متوجه می شوند که د یگر نه امنیت دارند ونه آزادی اوون پرکینز دربخش نخست این نوشته ، یاد آور شده بودم که رئیس جمهورفرانسه بدام اسلام هرا سان افتاد وبه بها نه ای دفاع ارلائیسیته / سکولاریسم وآزاد یی بیان ، قتل سا مو یل پتی آموزگاردریکی ازلیسه های پاریس بخاطرنما یش کاریکاتورتوهین آمیز به پیشوای اسلام به دانش آموزان توسط یک مسلمان چچنی ، هم اسلام را گرفتار بحران نا مید هم دروازه یک مسجد را بخاطرانتقاد امام آن ازپتی بسته کرد هم مسلمان های هم وطن خود را زیرفشارگرفت. درحالیکه کارنامه ای نامبرده ای مکرون ، رئیس جمهورفرانسه را مخالف آزادی بیان وسکولاریسم می دانم ، ابرازنظر درباره سکولاریسم را به مقا له ای بعدی سپرده دراین مقا له تنها به ابرازنظردرباره آزادی بیان وارزشمند یی آن برای جامعه های پیشرفته ای غربی وجامعه های عقب مانده واستبداد زده ای مسلمان می پردازم. نگاهی به تاریخ جهان مدرن نشان می دهد که ، رنسا نس / نو زا یی ، مدرنیته / نو اند یشی را به آن داده است ومدرنیته هم متشکل از دو پد یده می با شد: سکولاریسم وکثرت گرایی. طوریکه یاد آوری کردم ، ازابراز نظردرباره سکولاریسم دراین بخش خود داری وتنها به آزاد یی بیان واهمیت آن تمرکزمی کنم. آزادیی بیان هم که درکشورهای رونق یا فته است که کثرت گرایی ازگونه های : نژادی ، مذ هبی ، زبا نی ، سیا سی ، وفرهنگی را پذ یرفته اند. اگردرجا معه های غربی به ویژه فرانسه وبریتا نیا، آزاد یی بیان رونق یا فته است ، بد ون شک ، دستا ورد رنسا نس ونهضت اصلاح مذ هبی ومدرنیته می با شد. البته که مدرنیته وانقلاب صنعتی ای زاده ای آن درکنارخوبی های خود ، استعمارهای فرانسه وبریتا نیا و هلند واسپا نیا وپرتگال را به قاره های : امریکا ، افریقا ، وآسیا تحمیل کرد که ازهرنگاه قا بل سر زنش می با شد. به گواهی تاریخ ، امریکا وکا نادا درنیم کره ای غربی خود را اززیر سلطه ای استعمارهای بریتا نیا وفرانسه آزاد وپیشگام درپیشرفت وترقی شد ند. امریکای جنوبی- لاتینی که زیرسلطه ای اسپا نیای کاتولیک وپرتگال بود ند ، به پیشرفت به گونه ای امریکای شما لی نا یل نه شد ند. دربخش های مسلمان نشین آسیا وافریقا هم که بریتا نیا وفرانسه ازالجزایر تا پاکستان وافغانستان ، حکومت های مستبد دست نشانده ای خود وعقب ما ند گی را تحویل توده ها داد ند. حکومت های که تا کنون به کمک استعمار نو علیه آزادیی بیان می رزمند! شا یان یاد آوری می دانم که ، ژاپان که زیر سلطه استعمارغربی نرفته بود ؛ اکنون با کشورهای پیشرفته ای غربی برا بری ورقا بت می کند. چین هم که در سی سال اخیر با استفاده ازمدرنیسم با حفظ نظام تک حزبی وانکارکردن آزادیی بیان ، پیشرفت اقتصادی کرده وازپیشرفت سیا سی محروم ما نده است. درآسیای مرکزی وشمال قفقازهم که روسیه تزاری وروسیه ای کمونیستی کمک به حکومت های استبدادی وحذف آزادی بیان کرد ند. متا سفا نه ، فقدان آزادی بیان درسرزمین های نامبرده به حیث میراث شوم کمونیسم تا کنون ادامه دارد. درخاورمیا نه ، یا زاد گاه اسلام ، آگا هان تاریخ وسیا ست می دانند که بعد ازفروپا شی امپراتوریی عثما نی درسال 1918، یا پا یان جنگ جها نی اول ، فرانسه وبریتا نیا ،استعماررا تحویل مردم داد ند وبعد ازجنگ جهانی دوم همان ها هم اسرائیل را سا ختند هم کمرمستبدان عرب را بستند تا بی رحما نه آزادی خواهان را زندا نی ونا بود وآزادیی را ریشه کن نما یند. بازیی آزاد یی ستیزا نه ای که تا کنون ادامه دارد. درادا مه ای بازیی آزادی ستیزا نه ای مستبدان عرب وغیر عرب درمنطقه ،غمبار این است که توده های مردم درسال 2011 بنام بهارعربی علیه حکومت های مستبد دست به خیزش زد ند وحکومت های دموکرات غربی بجای دفاع ازآزادی ودموکراسی از مستبدان علیه دموکراسی خوا هان حما یت کرده ومی کنند. با درنظردا شت بی توجهی دموکرات های غربی به آزادی بیان و وازآن هم بد تر حما یت آن ها ازحکومت های استبدادی خاورمیا نه واسرائیل گرایی بی سا بقه ترامپ رئیس جمهور امریکا ونا رضا یتی خود کا مه های عرب ازاو، چین وروسیه که دشمنان آزادی می با شند وارد منطقه شده به عمرسیاه وننگین مستبدان از تهران تا قاهره افزوده اند. شکست امریکا درمهارتروریسم واستوارسا ختن حکومت پوشا لی دست سا خت خو د ش درافغانستان دراثرنا توانی نوکران افغانش درحکومت داری وبازیی دوگا نه ای پاکستان ، مشوق حکومت های خود کا مه وآزادی ستیز درکشورهای مسلمان شده است. بنا برآن ، دفاع نما یشی رئیس جمهورفرانسه ازآزادی بیان وابزار کردن آن علیه مسلمان های فرانسوی وخاورمیا نه ای بنام جنگ علیه تروریسم را به نفع مستبدان وتروریستان ومی دانم! بهر رو، دفاع دروغین رئیس جمهورفرانسه ازآزادی وابزارکردن آن علیه مسلمان ها وآزادی ستیزیی مستبدان دست نشانده استعمارنو دربسیاری کشورهای مسلمان ، ایجاب کا لبد شکا فی بیشترآزادی وارزشمندی آن برای جامعه های ستمزده ای مسلمان را می کند. نگا هی به تاریخ اند یشه ها ، نشان می دهد که همان گونه که ازد ین ها واید ئولوژی های سیا سی بهره برداری های نا درست ومغرضا نه شده است ، ازآزادی هم بهره برداری شده است. معلوم است که ، بهره برداری ازدین ها واید ئولوژی ها با تحریف ودست کاری آن ها وابزار قدرت وسیا ست کردن آن ها صورت گرفته وازآزادی هم که با تعریف های دروغین بهره برداری ها شده است. مثلا، درجا معه های شاه وشیخ ونظامی زده ای مسلمان ، آزادی بنام دفاع ازد ین محدود یا کنارزده شده است ودرجا معه های قبلاکمونیستی واکنون ملی گرا نما هم که آزادی بنام تو لید سرما یداری کوبیده شده ومی شود. علت کوبیدن آزادی درکشورهای کمونیستی- تک حزبی وکشورهای شاه وشیخ ونظامی زده ای مسلمان ؛ نبود یا کمرنگ بودن جامعه ای مد نی می با شد. هدف اصلی جا معه ای مد نی ازنظر اسپینوزا هم حفظ ونگهداری آزاد یی انسان هم آزاد یی بیان است. حیات حقیقی انسان تنها درجا معه ای برخوردارازآزادی تحقق پیدا می کند. جان لاک که کتاب ی به عنوان "آزادی" نوشته است ؛ باوردارد که حقوق مد نی افراد با ید به حقوق طبعی آن ها ، ما نند زیستن ، آزادی وملکیت اضا فه شود. اینجا ست تعریف ودفاع ازآزادی اهمیت ویژه پیدا می کند. بنا برآن ، اول به سراغ منتسکیو وروسو ودوم به سراغ آیزا یا برلین وبازتاب نگاه آن ها در باره محدود کردن استبداد وفربه کردن آزادی می روم. منتسکیو در کتاب خود" روح القوا نین" ، قوای دولت را به مجریه وقضا ئیه ومقننه تقسیم کرده درواقع مشت سخت دردهان استبداد ومستبدان زده است. وروسو درکتاب خود" قراراد اجتما عی" تصریح کرده است که دولت با ید در نتیجه قرارداد میان مردم وزمام دار شکل وسر وسا مان داده شود. اگرچه ازقرارداد اجتما عی روسو، مستبدان هم بهره برداری بنام تصمیم گیری های حزبی کرده اند ، اما جوهر آن برای همه نسل ها وهمه عصر ها درجهان سیا ست وحکومت وقانون مداری دارای اهمیت ویژه می با شد. درحالیکه ، مستبدان غربی وشرقی از قرارداد اجتما عی روسو بهره برداری های ناروای کرده اند. همچنان که مستبدان مسلمان نما قرن ها ازدین برای ادامه استبداد بهره برداری کرده اند ،آیزایا برلین دانشمند انگلیسی واستاد سا بق دانشگاه آکسفورد، درکتاب خود " درجستجوی آزادی" ودیگر نویشته های خود ، آزادی را به " آزاد یی منفی ومثبت " تقسیم ودرباره آن ها تعریف های جا لبی ارایه کرده است. مثلا، آیزایا برلین آزا د یی منفی را آزاد یی تعریف کرده است که دربرابرآن هیچ ما نعی وجود ندارد ومی گوید که انسان دارای آزاد یی منفی حق دارد هرچه می خوا هد بگو ید وبکند. دراین تعریف ،فردی دارای آزادی منفی حق دارد به دین ها وارزش های مقد س د ین باوران حمله کند. دفاع مکرون رئیس جمهورفرانسه از سامویل پتی نما یش دهنده ای کاریکاتور توهین آمیز پیشوای اسلام ؛ نشان می دهد که او طرفدار آزادی منفی ازد ید گاه آیزایا برلین می با شد. آزاد یی که هم مخالفان هم مدافعان درجهان پیشرفته وپس ما نده دارد. دربرابر آزادی منفی ، آزادی مثبت را قرار می دهد ومی گوید که این دومی محد و دیت های دارد کشورها درقانون های خود برای آن وضع کرده اند. محد ودیت های که برلین موافق آن نمی با شد. آشکاراست که برلین برای آزاد یی منفی مانع نمی ترا شد وبه فرد وجا معه دارای آزادی منفی حق می دهد که هرچه می خواهند بگو یند وبکنند. بطورنمونه ، برلین می گو ید : دراخلاق وسیا ست ، هیچ چیزی ازاند یشه های وا حد هرچند شریف که بی چون وچرا مورد قبول عامه با شند، مهلک نیستند (1) ؛ وآزاد یی مثبت را آزاد یی معرفی می کند که درآن محد و د یت ها وجود دارد. یعنی فرد وجامعه ای دارای آزادی مثبت متعهد ومقید به محدود یت ها می با شند ومحدود یت ها را قانون تعیین می کند ؛ وبرلین این گونه آزادی را رد می کند. معلوم است ؛ درحالیکه ، برلین وریس جمهورفرانسه ، آزاد یی مثبت را بنام ما نع آزادی بیان رد می کنند ، جستین ترودو نخست وزیر کا نادا با مخالفت با آن ها می گو ید که :" توهین به مقد سات دین باوران بنام آزاد یی بیان قا بل تا یید نمی با شد." درماده دهم کنوانسیون اروپای هم آمده است که آزادی بیان درچارچوب قوا نین هرکشوربه منظورحفظ امنیت عمومی تعریف می شود. درفرانسه نیزهمین طوراست. تبصره تکمیلی قانون 1881، توهین وافترا ونژاد پرستی را جا یزنمی داند. چرا که صلح وامنیت کشوررابه خطرمی اندازد وانکار هلوکاست / کشتاریهودی ها توسط نازی ها هم درهمین راستا تعریف می شود. انکارهلوکاست درامریکا هم ممنوع است. به این دلیل که متمم اول قانون اسا سی امریکا هرگونه ممنوعیت باورهای د ینی ونامحد و د یت آزاد یی بیان را منع کرده است. دراین را ستا، پاسکال می گو ید: همه ای بلیات دنیا نا شی ازاین است که آدمی زا ده دراتا قی آرام نمی نشیند و آزاد یی جد ید به این حق بازمی گرد د...اگردموکراسی آتن خوب با شد ،پس ، اسپارت وایران نمی توا ند خوب با شد. مزیت جا معه ای آزاد دراین است که به انواع بسیار عقا ید متعارض ، بدون اختنا ق فرصت بروزمی دهد. این نیز مطمئنا درغرب تا اندازه ای نو است (2). درحالیکه درغرب ، دموکراسی مشوق آزادی بیان می با شد. برخلاف آن ، درکشورهای مسلمان ، حکومت های مستبد آن را برنمی تا بند وسران کشورهای دموکرات غربی هم ازآن ها حما یت می کنند. بطورنمونه ،همه حکومت مستبد وبرده دار عرب مورد حما یت غرب دموکرات به خصوص امریکا می با شند. طرفه اینکه ، غرب دموکرات اسرائیل را دموکرات می داند ومانع توحش آن به فلسطینی ها نمی شود. ازسوی دیگر،حکومت های استبدادی عرب وغیرعرب درکشورهای مسلمان ، کمک درظهور تند روی وتروریسم مذ هبی کرده اند. تروریسمی که امریکا درجنگ علیه آن ازافغانستان تا لیبیا درمانده شده است. کمک غرب به اسرائیل درخاورمیا نه هم معلوم است که کمک به رشد تند روی مذ هبی کرده است. تند رویی که منبع سربازگیریی تروریستان درشرق واروپا شده است. بنا برآن ، به نفع حکومت های دموکرات غربی به خصوص امریکا می دانم که سه کاررا درکشورهای استبداد زده وآزادی ستیزمسلمان درخاورمیا نه انجام دهد:نخست ، کمک به حکومت های مستبد عرب وغیرعرب را قطع کند ؛ دوم، کمک به جریان های دموکراسی خواه چه ملی گرا چه مذ هبی نما ید ؛ سوم ، توافقنامه دو دولت که میان عرفات رهبر قبلی سازمان آزادی بخش فلسطین ومینا خیم بیگین نخست وزیرقبلی اسرائیل درسال 1993 دراسلو / پایتخت ناروی امضا شده بود را تطبیق ودومی را به مرزهای پیشا 1967 عقب برا ند. دراین صورت ، کشورهای مسلمان اززیرسلطه استبداد بیرون وبه دموکراسی وآزاد یی بیان نا یل وفلسطینی ها ازاشغال وآوارگی نجات پیدا می کنند واسرائیل هم وارد ساختارسیا سی-امنیتی منطقه می شود. ازاین نگاه که حکومت های استبداد یی نظامی- شیخی -شاهی تحمیل شده برمسلمان ها ، عا مل پیدا یش وگسترش تند روی وتروریسم مذ هبی می با شند وتروریسم مذ هبی هم که در جامعه های مسلمان دراروپا هم رخنه کرده ودامن گیرامریکا درافغانستان هم شده است،با ترویج دموکراسی وآزادی ورعا یت حقوق بشر مهارمی شود. ادامه دارد. پا نو یس ها: 1-درجستجوی آزادی ،مصا حبه های رامین جهانبگلوبا ایزایا برلین، ترجمه : خجسته کیا، ویراسته عبدالحسین آذرنگ ، نشرگفتار، تهران ،سال 1371 ،ص 97 2-سرنوشت دموکراسی ها ، یا دموکراسی ها چگونه به انحطاط می روند؟ نوسنده :ژان فرانسوا رول ،مترجم: دکترجعفر ثقت الاسلامی ، چاپ اول ،سال 1372 ، تهران ، ص ص 63 و67.