افغانستان ؛ زیر سلطه ای امریکا ، اما بدون حکومت

ابراهیم ورسجی
بیست ویکم ماه اسد 1397
دراین مقا له ،کوشش می کنم میان شکست امریکا درویتنام وشکست آن با کمی تفا وت درافغانستان ، مقا یسه نما یم. به این خاطرکه ،امریکا قبلا درویتنام واکنون درافغانستان شکست خورده است. ازاین که ، ازتفا وت میان هردو شکست یاد کرده ام ، بهتراست که اول به تفاوت مورد نظراشاره کرده بعدا نو شته را ادامه دهم. واقعیت این است که ، فرانسه درگیرجنگ درویتنام بود. زما نی که در سال 1954 ، درالجزایر گرفتارجنگ استقلال طلبا نه ای جبهه ای نجات ملی آن کشورشد، ویتنام را تحویل امریکا داد. امریکا که قبلا درفیلیپین حضورداشت ، درویتنام دروضعیت تازه درگیرجنگ تازه ترشد. درگیریی که منجربه مرگ 58 هزارسربازامریکای وده ها میلیارد دالرهزینه ما لی آن کشورگرد ید.
آری ، امریکا درویتنام جا نشین فرانسه ودرافغانستان جا نشین شوروی متوفا شد. ازاین نگاه که قبلا ازطریق پاکستان درجنگ علیه ارتش سرخ درافغانستان سهم گرفته بود، بعد ازشوروی وحکومت دست نشانده ای آن درکا بل، کمک به پاکستان کرد تا به جهادی های فارسی زبان موقع حکومت ساختن ندهد وجهادی های پشتوزبان مورد حما یت امریکا، انگلیس، عربستان وپاکستان توان جنگی درخورازمعرکه بیرون کردن جهادی های فارسی زبان را نداشتند اما درجنگ های گروهی کابل را به کمک آی اِس آی ویران کرد ند. ازسوی دیگر، فرانسه که ویتنام را به امریکا سپرده بود ؛ برخلاف، پاکستان به کمک ما لی امریکا وعربستان برای خود درافغانستان مزدورگیری کرده بود نه برای امریکا. ازهمین نقطه است که دشواری امریکا درافغانستان شروع می شود که شد.
درحا لیکه پاکستان با استفاده ازکمک امریکا وعربستان نوکرسازی درافغانستان کرده بود، نوکرسازی اش مانع ازآن شد که دراین کشوررهبری سیاسی با اعتبارتبارزنماید. خا لیگاهی که هم برای پاکستان هم برای امریکا زیان بخش تمام شد. بلی، پاکستان که نوکران افغانش بیشتردرجنوب وازپشتون ها بود ند،افغانستان را به شمال وجنوب تقسیم کرد. البته این گونه که ، مخالفان خود را جبهه متحد شمال نامید؛ درحالیکه درصف آن ها ازجنوب هم مبارزان بسیارحضوردا شتند. بلی ، درویتنام هم، شما ل وجنوب بود ودردومی امریکا نیکود ین د یم را حاکم دست نشانده خود ساخته بود. برخلاف،هوچی مینه به حیث رهبری سیاسی وژنرال چیاب به حیث فرمانده جنگی درویتنام شمالی قد علم کرد ند. رهبر سیا سی وفرمانده جنگی که ویتنام جنوبی را از امریکا گرفته جنازه ای استعمارآن را در ماه آوریل 1974 برداشتند وشد ند رهبران انقلاب موفق درویتنام متحد ومستقل.
برخلاف ، درافغانستان ،امریکا ازطریق پاکستان کار کرد. یعنی را بطه کاری با رهبران سازمان های جهادی وفرماند هان جنگی آن ها برقرارکرده نتوانست. افزون برآن، امریکا درباره افغانستان وجهادی ها فرصت طلبا نه برخورد کرد. مثلا، درزمان جنگ علیه ارتش سرخ ، آن ها را مبارزان راه آزادی وبعد ازعقب نشینی ارتش سرخ، آن ها را باغی وبعد تربنیاد گرا نامید. ازآن هم خنده داراینکه ، درتفاهم با بریتا نیا وپاکستان،طا لبان را ساخت وتطبیق پروژه طا لبا نی را به آی اِس آی شبکه امنیتی- اطلا عا تی زیرفرمان نظا می ها ی پاکستا نی سپرد. به سخن دیگر،جهادی ها برای کوبیدن ارتش سرخ خوب وبرای حکومت کردن منا سب نبود ند. ازاین رو، با ید توسط طالبان ازمعرکه بیرون کرده می شد ند.
جا لب این بود که ، امریکا وبریتا نیا وپاکستان با کمک به طالبان ؛ توانستند جهادی ها را ازکا بل بیرون کنند اما نتوانستند ازدوسوی هندوکش بیرون شان نما یند. بنا برآن، امریکا وبریتا نیا بعد ازحذ ف فرمانده مسعود به کمک آی اِس آی از جبهه شمال، بنام جنگ علیه تروریسم، وارد افغانستان شد ند. ازاینکه مردم افغانستان هم حا فظه تاریخی کمرنگ دارند یا ندا رند وهم ازطالبان نفرت داشتند ودارند،ازآمدن امریکا وبریتا نیا با شک وبد گما نی استقبا ل کرد ند. درحا لیکه چگو نگی ای آمدن امریکا زیاد برای مردم افغانستان ما یه بد گمانی بود،اما مرخص کردن طالبان ریشو واعزام آن ها به پاکستان وآوردن طالبان دریشی پوش آن هم با پسوند وپیشوند تکنوکرات ها ورئیس جمهور ساختن طا لب کرزی، این امید واریی کا ذب را ایجاد کرد که گویا آن ها می توانند درکشورفروپا شیده افغا نستان اداره سازی وبازسازی نما یند.
درحالیکه ، دادن پسوند وپیشوند تکنوکرات به طا لبان دریشی پوش ، توقع کا ذ ب دربخش های ازجامعه خلق کرده بود! ازقبل ، برای آگا هان معلوم شده بود که امریکا برای خود درافغانستان به کمک پاکستان با تلاق حفرکرده است. مثلا، مردم افغانستان به خصوص آگاهان فارسی زبان ، ازبیک ،پشه ای ، بلوچ ، ونورستا نی می دانستند که تکنوکرات ها طا لبان دریشی پوش می با شند. دربیرون هم ،پاکستان که می خوا ست امریکا وانگلیس افغانستان را توسط آن اداره نما یند نه اینکه خود شان راست وارد این کشور شوند، طا لبان والقاعده را باز سازی و به کمک طالبان دریشی پوش به خصوص کرزی که عضو قبلی طا لبان بود ، روانه ای افغانستان کرد. درآن برهه ، پاکستان بازی کثیفی دیگری هم کرد وآن اینکه جهادی ها ی غیر پشتون و مخالف خود را جنگ سالار نا مید تا آن ها را بد نام ویک مانع بزرگ را ازسرراه بازگشت طالبان بردارد.
درچنان شرایطی پیچیده ای سیا سی،در نبود حزب های سیاسی فرا قومی، جنگ سالارها یا جهادی های دیروزشد ند نما ینده غیرپشتون ها وطا لبان شد ند نما ینده پشتون ها وطالبان دریشی پوش یا تکنوکرات های نان خورامریکا شد ند نما ینده ای هیچ. به سخن دیگر، پاکستان هم از طریق طا لبان پایگاه قومی تکنوکرات های جاهل را گرفت هم جنگ سالاران را نما ینده دیگرقوم ها سا خت هم به کمک ستون پنجم خود دردون حکومت پوشا لی دست ساخت امریکا وانگلیس، تفرقه های قومی وسمتی را درافغانستان دامن زد. تفرقه ای انگیزیی که طالب کرزی ومستر غنی درآتش آن نفت ریختند! اگر چه طالب کرزی جیلک شمال پوشید ومسترغنی لنگی جنوب به سرکرد تا همسوی وطنی بیا ورند،اما درعمل کارهای دیگری کرد ند وروها ی خود را نزد همه قوم های افغانستان حتا قبا یل پشتون سیاه ترکرد ند!
جا لب این است که ، پاکستان القاعده وطا لبان را به کمک ما لی امریکا وعربستان باز سازی وروانه ای افغانستان کرد تا علیه حکومت دست نشانده آن جنگ وتروریسم را راه اندازی کنند. ازاین رو، رئیس جمهور ترامپ درماه اگست 2017 ، به پاکستان با خشم گفت که 33 میلیارد دالر از امریکا بنام جنگ علیه تروریسم کمک گرفتید وکمک به تروریستان کرد ید! خوب است که بازی دوگا نه پاکستان درافغانستان هم با عث استراتژی تازه جنوب آسیای ترمپ شد هم دروازه کمک ها وقرضه های امریکا ازطریق صندوق بین المللی پول وبانک جهانی ودیگر نهادهای ما لی بین المللی را مشروط به مبارزه پاکستان علیه تروریسم ساخت. مثلا، درماه ژانویه سا ل جا ری ، به پاکستان تا ماه ژون وقت تعیین شد ودرماه ژون تا ماه اکتوبرتمد ید شد تا این کشور دودوزه باز درعمل نشان دهد که کمک به تروریستان را متوقف می کند یا نه؟ ازاین رو،حکومت ائتلافی طا لب عمران خان که با ید درهفته یا ماه بعد ساخته شود، به دوازده میلیارد دالر قرضه فوری نیازدارد. معلوم نیست که امریکا این قرضه را می پردازد یا نه؟
بهرحا ل ، پاکستان بخاطر حما یت ازتروریسم درتنگنا قرار گرفته وافغانستان بخاطر ندا شتن حکومت موثروکارآمد روبه ضعف نهاده است. ازهمه خنده داراینکه ، نا موفق تمام شدن حضور نظامی امریکا وناتو در هفده سال وهفت ماه ویازده روز گذ شته هم ما یه شرمساری آقا هم ما یه ننگ وسفلگی نوکران با صطلاح تکنوکرات آن در کا بل می باشد. بنا برآن ، اگر شکست جنگ امریکا علیه تروریسم درافغانستان را جمع بهود گی حکومت مسخره تکنوکرات غنی وعبدالله خوش پوشاک وتیم های جا هل وتکنوکرات نما شان نمایم ، نتیجه این می شود که امریکا بیشترازشکست درویتنام، درافغانستان به شکست وزوال اعتبارخود درسطح منطقه وجهان مواجه شده است. ازاینکه ، درزمان جنگ ویتنام، امریکا با شوروی وچین انقلا بی مواجه بود وکشورهای جهان سوم که درگروه نهضت عدم انسلاک جمع شده بود ند نیزمخالف آن بود ند ؛ واکنون کشوری درجهان حتا پاکستان اعتراف نمی کند که کمک به تروریستان می کند؛ واقعا، امریکا درافغانستان شکستی خورده است که درویتنام هم نخورده بود.
ازاین رو ، به نفع امریکا می دانم که برای کا هش اثرات منفی شکست جانکاه خود درافغانستان ، به کارهای زیر دست بزند:نخست، بپذ یرد که ادامه ای حکومت تکنوکرات نما های نادان درکا بل، به افتضاح بیشترامریکا می انجا مد! دوم، مانع شدن ازچنان افتضاحی ایجا ب می کند که امریکا ازطریق سازمان ملل متحد ، یک حکومت موقت درافغانستان تشکیل نماید ؛ ومسئولیت حکومت نامبرده توزیع تذ کره وبرگزاری انتخابات های ریاست جمهوری وشورای ملی وشورا های ولایتی درنظرگرفته شود. دوم،مرکز های تروریست پروری درخاک پاکستان علیه افغانستان را بسته نما ید! سوم واخیراینکه ، اگر امریکا کارهای یاد شده را نمی کند، بدون شک ، با ید قبول نما ید که مبارزه اش علیه تروریسم شکست خورده است وادامه وضع موجود نه به نفع حکومت است ونه به نفع مردم. وارونه ای آن ،به نفع تروریستان می با شد ودرعمل هم نشان داده است.