ملا پا کستان آخند که با طا لبان کاریی تروریستی افغا نستان را درپرتگاه اندا خته است ؛ اکنون ، خو د ش درحا ل افتا دن به پرتگاه می با شد

چاه کن بزیرچاه می افتد سخن نغزفارسی ابرا هیم ورسجی روز سه شنبه ، شا نزدهم ماه جو زا ، سا ل 1402 دراین مقا له ،بیشتربه نوشته ی احمد رشید ، نویسنده وروزنا مه نگارمشهور پا کستا نی به عنوان : " پا کستان در لب پرتگاه ،آینده ی امریکا ،پا کستان وافغا نستان " ، می پردازم. به گو نه ی که در نوشته های پیشترم ، از جنا یت های ملا پا کستان آخند طا لبان کاردرافغا نستان / زا د گا هم ، پرده برداری کرده ام ، این نوشته یا مقا له ؛ ادا مه آن ها و بررسی نویشته ی احمد رشید که ازآن یا د آوری کرده ام ، می با شد. شا یا ن یا د آوری می دا نم که ، احمد رشید کتا ب های زیر: فرورفتن در آ شوب ، طا لبان ، وجها د را هم نو شته است. نو شته های که در آن ها بیشترتمر کزبه اوضا ع فا جعه بارافغا نستان وتا ثیرآن برپا کستان کرده است. اوضاع فا جعه باری که ملا پا کستان آخند ونوکران افغان آن ما نند : گلبد ین ، طا لبان ، طا لبان گروه حقا نی نا میده شده ، طا لبان بد روغ دا عش / دولت اسلامی عرا ق وشام نا میده شده ، طا لب کرزی ، طا لب غنی زی دزد وفراری وقبیه اند یشان همکارآن ها ، ایجاد کننده ودوام دهنده ی آن می با شند. غمباراین هست که ، ملا پا کستان آخند گمان کرده بود که با تحمیل د و باره ی طا لبان برافغا نستان وتحکیم سلطه ی دوام دارخود برآن ، می توا ند موفق درجنگ با هند دررا ستای از خود کردن کشمیرزیراداره ی آن شود. ازاینکه ملا پا کستان آخند ، یک کشوری پوشا لی د ست سا خت هند بریتا نیا برای جنگ با اسلام ومسلمان های جنوب ومرکزآسیا می با شد ، جواهرلعل نهرو رهبرنهضت آزاد یی هند وخود گردان شده درماه اوت 1947 ونخست وزیرآن تا سا ل 1962 ؛ باری گفته بود که این کشوری پوشا لی زود یا د یرنا بود می شود. طوریکه د یده شد ، پا کستان بزرگ ،در اثر رد نتیجه ی انتخا با ت درماه مارس 1971 که برنده ی آن حزب عوا می لیگ به رهبریی شیخ مجیب الرحمن متعلق به پا کستان شرقی شده بود ، مردم آن بخش از پا کستان خیزش عمومی کرد ند. خیزشی آزا دی خوا ها نه که با عث قتل سه ونیم میلیون ومهاجرت ده میلیون مسلمان پا کستان شرقی به هند ، توسط نظا می های جنا یت کارپا کستان غربی شد ( رک به شرق دورسرخ است ، نوشته هیکل ، بخش گفت وگو با شیخ مجیب الرحمن ). همزمان با قتل وکشتار در پا کستان شرقی ، فرما نده ارتش پا کستان غربی مرتکب یک غلطی بزرگ شد. البته این گونه ، به یک یا د و میدان هوای در پنجا ب هند حمله های هوای کرد. حمله های که بها نه داد به خا نم اند یرا گا ندی ، دختر نهرو ، ونخست وزیروقت هند ، تا با یک حمله ی نظا می واسیرگرفتن صد هزار افسروسرباز پا کستان غربی ، کمک به ظهوربنگله د یش کند! طرفه اینکه ، اکنون ، پا کستان غربی ؛ دراثر تروریسم کاریی طا لبا نی - القا عده یی نظا می های منا فق- تروریسم کار ود وگا نه باز خود در افغا نستان ، به لبه ی پرتگاه اقتصادی - سیا سی- امنیتی رسیده است. این هم در شرا یط حسا س وشکننده ی سیا سی - امنیتی - منطقه ی که درهند ، نا رند را مودی ،هند وی بنیا د گرا ورهبر حزب بها رتیه چا نا تا / حزب بنیا د گرای هند و درمسند قد رت قرار دارد ومصمم به زبا له کردن پا کستان می با شد. بنا برآن ، نوشته احمد رشید : " پا کستان در لب پرتگاه " را بسیارجا لب یا فتم واین مقا له را در روشنا یی آن به رشته ی تحریر درمیا ورم. شا یان یا د آوری می دا نم که ، احمد شید ، پا کستان در لب پرتگاه را در سا ل 2012 ترسا یی- 1391 خورشیدی ، نوشته وپخش کرده است. معلوم هست که ، وضع اقتصادی وسیا سی وامنیتی پا کستان ، اکنون ، بسیار بد تر از سا ل پخش نوشته ی احمد رشید می با شد. با اینکه وضع کنو نی ملا پا کستان آخند ، بسیا ربد تر اززمان نشرنوشته احمد رشید می با شد ، اما عقب نشینی توطئه گو نه ی امریکا از افغا نستان وجا ده صا ف کردن آن برای اما رت سیاه کار طا لبان / شا خه ی ریشو- تروریست ارتش پا کستان وخود داریی همه کشورهای جهان وسازمان ملل از برسمیت شنا ختن آن ، نشان می دهد که افتا دن پا کستان درپرتگاه ، برنا مه ی امریکا برای انتقام گیری ازآن می با شد. اگر خود داریی نهاد های ما لی غربی بویژه صند وق بین المللی ازپردا خت قرضه یا وام به پا کستان را به آن اضا فه کنم ، این نتیجه بد ست می آید که امریکا سیا ست تنبیه جد یی پا کستان را بخا طرتروریسم کاریی آن علیه حضورنظا می کشورهای عضو نا تو / بلاک نظا می جهان سرما یداری ، درافغا نستان ، پیگیری می کند. جا لب این هست که ، گروه شا نکهای ، متشکل ازچین، روسیه ، کشورهای آسیای مرکزی ، هند وپا کستان که تازه ایران ملازده هم به آن پیوسته است ، گا می درجهت کا هش بحران های سیا سی واقتصادی پا کستان بر ندا شته است. ازاینکه هند به یک سهمدار بزرگ گروه شا نکهای تبد یل شده ودا رای روا بط نزد یک با روسیه ودارای منافع استرا تژیک درافغا نستان می با شد ، کمک ما لی این بلاک به به پا کستان تروریسم کار، منتفی شده است. با وجود آن ، پا کستان بعد ازرا نده شدن ازدربار امریکا ، وا بستگی گسترده به چین پیدا کرده است. گردهمای دو هفته قبل وزیران خارجه ی چین وپا کستان دراسلام آباد ودعوت آن ها ازملا متقی وزیر امورخارجه ی امارت طا لبان ، نشان می دهد که پکن آقا وغلام آن را به گو نه ی غلام های خود پذ یرفته است. بعد ازآن ، گردهمای گروه شا نکهای در دهلی نو وپذ یرا یی سرد ازبلاول زرداری وزیرخارجه پا کستان ، بیا نگراین وا قعیت می با شد که همه کشورهای منطقه آن را به حیث حا می تروریسم شنا خته اند وکمربه مجا زات سیا سی واقتصاد یی آن بسته اند. ازاین رو، پا کستان در لب پرتگاه ، نوشته ی احمد رشید ، اهمیت ویژه پیدا می کند. بسیاری با سوا دان منطقه ی وفرا منطقه ی ، میدا نند که ملا پا کستان آخند پا یه گذار طا لبان والقا عده می با شد...حضوربن لادن درایبت آباد درکنار پا یگاه ارتش پا کستان وکشته شدن او توسط خلبان های امریکای با زیر پا کردن حا کمیت سرزمینی این کشور، نماد بارزی کمک ارتش این کشور به تروریستان می با شد...برپا یه ی برآورد دا نشگاه براون ، از2001 تا 2012 ، زمان نشر" رسیدن پا کستان به لب پرتگاه " ، جنگ امریکا علیه تروریسم درافغا نستان ، عراق وپا کستان ، منجر به قتل د و صد و بیست پنج هزار مردم عا دی وسربازان وآواره شدن بیشتر ازهفت میلیون هشت لک آواره وهزینه ی چهار هزار میلیارد دا لرشده است. همچنان ، فروپا شی اقتصادی سا ل 2008 ، بیشترازجنگ علیه تروریسم به جهان زیان تحمیل کرده است ( پا کستان در لب پرتگاه ، برگه های : سوم وچهارم). ازاینکه پا کستان موفق درکسب رسمیت امارت طا لبان در منطقه ودورترازآن نه شد ، به طا لب کرزی نوکرخود فرمان دا د تا به بریتا نیا / با دا رتاریخی افغان های استعمارزی برود وخوا ستار کمک شاه چا لرز شود. طوریکه د یده شد ، طا لب کرزی بد ون دستا ورد از لندن به کا بل برگشت. به این خا طرکه ، شاه چا لرز بطور نما د ین شا هی می کند و قدرت اصلی در اختیارریشی سونا ک نخست وزیرهندی تبار بریتا نیا می با شد. بنا برآن ، نخست هندی تبار بریتا نیا ، طا لب کرزی را به ملا قات تشریفا تی هم نه پذ یرفت. ازسوی د یگر، ازاینکه سیا ست خارجی بریتا نیا زیرفرمان امریکا می با شد وامریکا هم که طا لبان بازیی پا کستان علیه حضور نظا می نا تو درافغا نستان را مشا هده کرده است ، با ید طا لب کرزی وبا دارش پا کستان ،مسخره تر می شد ند. ازاین رو، بردا شت احمد رشید ، درباره ی مسخره ترشدن پا کستانِ طا لبان کار درافغا نستان ، اهمیت ویژه پیدا می کند. بطورنمونه ، احمد رشید در نوشته ی خود " پا کستان در لب پرتگاه " نویشته است که : درفرو رفتن درآ شوب " ، نوشته بودم که روا بط امریکا وپا کستان بعد از رویدا د یازدهم سپتا مبر، متشنج شده بود. به این خا طرکه ، یک شا خه ی مرگبار طا لبان در پا کستان ظهورکرده بود. با وجود هشدارهای متخصصان وکارشنا سان ، ارتش پیشبینی چنان وضعی را نکرده بود. برای توجه به این موضوع ، ما نیازداریم که جهت گیری های نخبگان سیا سی ونظا می در پیوند به ضعف ها ونیرومندی های کشورخود را درنظر بگیریم. معلوم هست که ، چهارعا مل ، ما نع ملت با ثبا ت شدن پا کستان شد ند: نخست ، نخبگان سیا سی پا کستان در سا ختن هویت ملی کشورخود موفق نه شد ند. البته این گونه که ، پا کستان یک دو لت اسلامی با شد یا یک د و لت مسلمان؟... عا مل دوم چند پارچه سا ختن پا کستان ، نگاه نظا می امنیت ملی آن با درنظر دا شت ترس ازهند می با شد...سوم ، بحران یا وضع غیرعا دی دولت پا کستان ، استعما ل تند روان وجهاد گران ، یا بازی گران غیر دولتی می با شد. با توجه به ضعف دپلما سی وتجارت دررا ستای دفاع وسیا ست خارجی ، بازیگران غیر دولتی ، همسا یه ها را در برا بر پا کستان قراردا د ند.... وبعد از یازدهم سپتا مبرهم ، پا لیسی ارتش تغییر نکرد. در حا لیکه جهان متوجه خطرتند روی اسلامی زیر فرمان پا کستان شده بود....عا مل چهارم دوام بی ثبا تی پا کستان ، نا توا نی گروه های نژا دی وارتش آن درتوازن میان گروهی آن ها وشکست نظام سیا سی آن می با شد ( در لب پرتگاه ، بر گه های 25-28). به گو نه ی که د یده شد ، سیا ست مدا ران ونظا می های پا کستا نی ، بجای ملت سازی ومهاربحران های هویتی وسیا سی واقتصادی کشورخود ، تباه کاری را با ابزار کردن گلبد ین وطا لبان درافغا نستان راه اندازی کرد ند. البته ، به این خا طرکه ، نظا می ها وسیا سی های پا کستا نی با مسلط گردن گلبد ین وطا لبان بر افغا نستان ، می توا نند آن را به یک ولا یت خود تبد یل وموقعیت خود را در برا برهند تقویت ودرنها یت کشمیرزیر ادا ره ی آن را به کشمیرزیر اداره ی خود ملحق وازخطر جا نکاه هند به خود بکا هند یا آن را دفع کنند. برخلاف توقع پا کستان ، سیا ست تهاجمی آن در افغا نستان با ایستاد گی بی پا یان تا جیک ها / قوم اکثریت درآن موا جه شد. موا جه ی که از امارت نخست طا لبان / شا خه ی ریشو- تروریست ارتش پا کستان تا امارت دوم آن ها تا اکنون ادا مه دارد. طرفه اینکه ، امارت اول طا لبان را عربستان وامارت متحده ی عربی وخود پا کستان برسمیت شنا ختند. طرفه اینکه ، عربستان واما رات متحده ی عربی از برسمیت شنا ختن امارت دوم طا لبان خود داری کرد ند. خود داریی که با عث شد که پا کستان جرئت برسمیت شنا ختن امارت دوم طا لبان را نکند! معلوم هست که علت آن خشم مردم افغا نستان به خصوص تا جیک ها وجا معه ی جها نی از ضد انسا نی وزن ستیز بودن امارت طا لبان می با شد. بنا برآن ، بهتر می دا نم که برخی بردا شت های احمد رشید از طا لبان کاری پا کستان درافغا نستان را نما یش ونو یشته را پا یان دهم. مهمترین بردا شت های احمد رشید هم این ها می با شند: روا بط پا کستان با همه همسا یگان در دهه 1990 بحرا نی بود. بطور نمونه ، درشروع دهه یا د شده ، پا کستان تنش با هند را با حما یت از جهادی ها درکشمیرگسترش داد و پا کستان با حما یت از طا لبان ، روا بط خود را با ایران وکشورهای آسیا ی مرکزی را دررا بط با افغا نستان رقا بتی سا خت. برخی پا کستا نی ها از ازاعمار سرک ها وقطاروخط انتقال تیل از آسیای مرکزی ازطریق افغا نستان تا بندرکرا چی سخن گفتند ؛ همچنان ، سخن های درباره ی سا ختن بندرگوا در در سا حل بلوچستان توسط چین گفتند. اما همه راه ها وخط ریل وبند دریای یاد شده با وجود ادا مه ی جنگ درافغا نستان وخیزش بلوچ ها وانزوای پا کستان بخا طر حما یت آن ازطا لبان ، عملی به نظرنمی رسید ند. ازصلح وجدای اقتصادی بعد از جنگ سرد ، بسیاری کشورها بهره برداری کرد ند ، اما پا کستان ازآن استفا ده کرده نتوا نست. درعین زمان ، جها نی شدن ، را بطه بین خوشبختی وصنعتی سازی را دربسیاری کشورها ی جهان سوم رقم زد؛ وهند بهترین بهره برداری را ازآن کرد. یعنی هند خود را با جها نی شدن همراه کرد واصلا حات عمده ی اقتصادی را با تشویق خصوصی سازی انجام داد. پیشرفت اقتصادی هند می توا نست کمک به پیشرفت اقتصادی پا کستان در صورت همسازی دومی با اولی دربخش تجارت می کرد. بجای شنا خت جها نی شدن و تاثیر مثبت آن در رشد اقتصادی ، بسیاری پا کستا نی های درس خوا نده در حا لیکه پا کستان نتوا نستند تحو لات اقتصادی در سطح جهان را درک کنند. این هم در شرا یطی که پا کستان بجای صادرکردن پنبه وبرنج ، مصروف جنگ های نیا بتی درکشمیروافغا نستان شد وپس ما ند گی خود را رقم زد. در بیست سا ل گذ شته ، صنعت کاری نو وکاری سازنده در بخش کشاورزی کرده نتوا نست. در حا لیکه پا کستان یک کشور زرا عتی می با شد. معلوم هست که جها نی سازی ایجاب می کرد که پا کستان هزینه ها دربخش آموزش وپرورش وبا لا بردن سویه کاریی کارگران وصنعت می کرد. بجای آن ها ، مشرف اقتصاد مصرفی متکی بر بدهکاری فردی ودو لت را تقویت کرد. رخ دا د یازدهم سپتا مبر 2001 ، یک تکان بیدارگربرای پا کستان بود تا وا بستگی به گروه های جها دیی ابزار جنگ در سیا ست خارجی را پا یان دهد. بعد از حمله القا عده بر امریکا ، جهان بطور وا ضح تند روان اسلامی را به حیث دشمن نو شنا خت وامریکا به گو نه ی آشکارتهد ید نا مبرده را ابزار د ست اندازی های خود درکشورهای د یگرسا خت. پیام رئیس جمهور بوش به اسلام آباد این بود که شما یا با ما یا علیه ما می با شید! هد ف بوش ازاین سخن این بود که پا کستان حا می هجوم او بر افغا نستان شود. همچنان ، سخن یاد شده تهد ید آشکاربرای آینده بود. همزمان با آن ، امریکا به کمک پا کستان به گروه های جهادی بنام تهد ید هند چشم پوشی کرد! طرفه اینکه ، همان گروه ها به نظامی های امریکای ( درافغا نستان ) حمله کرد ند. این هم در شرا یطی که ، وا شنگتن آما ده نبود موقع به دولت حا می گروه های تروریستی بد هد ؛ اما وا کنش پا کستان تنگ نظرا نه بود. مشرف فکرمی کرد که می توا ند پیام بوش را ما ست ما لی کند یا ازکنارآن سرسری بگذرد! در حا لیکه شبکه جا سوسی پا کستان توا فق کرده بود که با القا عده مبارزه کند و اجازه دا د به گروه های جهادی تا برهند وکشمیرحملات کنند. وحمله برپارلمان هند درسا ل 2001 ، نزد یک بود جنگ بین هند وپا کستان را دا من بزند. ودر سا ل 2003 ، شبکه ی جا سوسی پا کستان کمک دربازسازی طا لبان وجنگ دوباره آن درافغا نستان کرد. طوریکه " درفرورفتن در آشوب " نوشته ام ، روبروی بزرگ بین امریکا وپا کستان اجتنا ب نا پذ یرشد. رویاروی که در سا ل های 2010 و2011 ، خود نمی کرد ( پا کستان در لب پرتگاه ، بر گه های 30 و31 و 32). با تا یید نظر احمد رشید درپیوند به رسیدن پا کستان به لب پرتگاه ، نگاه کارو لین دیویس را درزمینه ارا ئه وبا ابراز مختصر نگاه خود ، این بخش ازنویشته را پا یان می دهم. بطورنمونه ، نظر به نگارش بی بی سی فارسی درروز نزدهم ماه ثور 1402- روز نهم ماه مه 2023، از اسلام آباد ،کارولین دیویس کفته بود که :اقتصاد پا کستان در لبه ی پرتگاه است. جا معه ازنظر سیا سی دو قطبی شده است. میلیون ها نفر هنوزآسیب سیل های ویرا نگرسا ل گذ شته را ازسر می گذ را نند وحملات تروریستی رو به افزا یش است وبا با لا رفتن تورم ، بسیاری درتلا شند تا غذا برای خود وفرزندان شان تهیه کنند. کشورگرفتار مصا یب مختلف است ؛ اما سیا ستمدا ران ونهاد ها بر سر اینکه چه کسی با ید پا کستان را اداره کند ، سرگرم جنگ قد ر ت می با شند. برغم اینکه سا عت ها در رسا نه ها هشدارهای شد ید اللحن صا درشده است ودرخیا بان ها صف آرای ها رخ دا ده است، هنوزهم پا کستان ازیکسا ل پیش به پا سخ مسئله نزد یک تر نشده است. ما یکل کوگل می ، مد یر مو سسه ی آسیای جنو بی درمرکز ویلسون ، می گو ید: آنچه وضعیت کنو نی را بی سا بقه می کند ،پس زمینه های بحران های جدی دیگر است. نیروهای مسلح پا کستان اعلام کرد ند که از آغاز سا ل 2023 تا کنون ،436 حمله ی تروریستی درکشورشان صورت گرفته است. محمل سر فراز ، یک تحلیلگرسیا سی می گو ید: بی ثبا تی سیا سی کار را برای کل نظام سخت ترمی کند. نظام در پا کستان درحا ل فروپا شی است. اگراین اتفا ق بیفتد ، به نفع کسی نخوا هد بود- نه احزا ب سیا سی ونه برای پا کستان. ما دا رای میرا ث تاریخی هستیم که بد بختا نه بخش بزرگ آن آغشته به خون وتو حش وخشو نت، تحجر، سرکوب، خیا نت ودروغ است." وقتیکه فروپا شی اقتصاد وحکومت لرزان پا کستان را با تروریسم کاریی طا لبا نی نظا می های منا فق وتباه کارآن در افغا نستان ونفرت مردم این کشور وجا معه ی جها نی ازاما رت طا لبان / شا خه ی ریشو- تروریست شبکه ی در ظا هر امنیتی ودر اصل تروریست پرور آن جمع کنم ، این نتیجه بد ست می آید که پا کستان به پا یان خط رسیده است. وبه پا یان خط رسیدن پا کستان ، می توا ند دو پیا مد غمبار دا شته با شد: نخست، امریکا برای اینکه سلاح اتو می پا کستان بد ست تروریستان نه افتد ، اقدام به خلع سلاح اتومی آن می کند. دوم ، حکومت نا رند را مودی نخست وزیر هند ، جنازه ی پا کستان را برمی دارد. دراخیر، معلوم هست که پا کستان رسیده به لب پرتگاه ورا نده شده از درگاه امریکا ، خود را به چین فروخته است. اینکه چین تا چه حد بد فاع ازموجو د یت پا کستان رو به زوا ل می پردازد ، پرسش برانگیز می با شد؟! پا نویس: 1-Pakistan on the Brink, the Future of America, Pakistan, and Afghanistan Ahmed Rashid, Author of Descent into Chaos, and Taliban. Viking published by the penguin Group (U S A) Inc, 375 Hudson Street, New York, 10014, U.S.A. Penguin Group (Canada),90 Eglinton, Avenue East, Suite 700 Toronto, Ontario, Canada, copyright© Ahmed Rashid, 2012, All rights reserved.