افغا نستان ؛ ازتلک خرس ، تا تلک کفتار

ابرا هیم ورسجی روزیکشنبه ، دوم ماه عقرب ، سال 1400 دراین نوشته ، تاریخ سیا سی نا شاد افغا نستان درچهاردهه ی پسین را منتقدا نه بررسی بررسی می کنم. عنوان نوشته هم نماد تاریخ سیا سی نا شاد افغا نستان دربرهه ی یاد شده می با شد. علت گزینش عنوان هم این است که سا ل ها پیش ، کتا بی به عنوان " تلک خرس ، یا حقا یق پشت پرده ی جهاد افغا نستان " نوشته ی محمد یوسف ومارک اد کین ، نشر ؛ و محمد قا سم آسما یی آن را به فارسی ترجمه کرد. ازنظر نوسند گان تلک خرس ، خرس اتحاد شوروی بود وجهادی های افغا نستان هم جنگا وران علیه آن وجنگ آن ها دروا قع تلک خرس وکشورشان میدان تلک شده بود. درست است که جهاد گران ارتش سرخ را شکست ووا داربه عقب نشینی ازافغا نستان کرد ند ؛ اما خود شان در جنگ علیه رژیم د ست نشا نده ی ارتش سرخ ، در جلال آباد ولوگرشکست خورد ند ورژیم نا مبرده سه سال وسه ماه بعد از عقب نشینی ارتش سرخ ادا مه وسرانجام در نتیجه ی درگیری های با ند یی پرچمی ها وخلقی ها ودرمجموع گرا یش های قومی درون گروهی فروپا شید ، نه رزم آرا یی جهادی ها. ازاین نگاه که بطور کوتاه درباره ی خرس وتلک آن ابرازنظر کردم ، بهتر است که از تلک سا زان علیه آن ، یا امریکا وبریتا نیا عربستان وپا کستان هم یاد آوری کنم. در " جنگ های اشباح " نوشته ی ستیو کول ، آمده است که میخا ئیل گوربا چوف رهبر وقت شوروی به رونا لد ریگان رئیس جمهور امریکا گفت که ما ارتش سرخ را ازافغا نستان بیرون می کنم ؛ بنا برآن، شما کمک تان بد سته های مسلح مخا لف حکومت آن را قطع نما یید. ریگان به او گفت که این مسئولیت پا کستان می با شد. گوربا چوف که از موضع ریگان نا امید شده بود ، به سراغ جورج بوش پدر معا ون او رفت ،اما اوهم موضع ریگا نی گرفت. رهبر وقت شوروی که از موضع های همسان رئیس جمهور امریکا ومعاون او نا امید شده بود ؛ با وجود آن، ارتش سرخ را ازافغا نستان بیرون کرد (1). با درنظردا شت سخن ریگان به گوربا چوف ، پا کستان گمان کرد که امریکا افغا نستان پسا شوروی را به آن تحفه داده است. فرض می کنم که امریکا افغا نستان پسا شوروی را به پا کستان که ازآن به حیث کفتاردر عنوان مقا له یاد کردم ، تحفه داده بود؛ اما کفتارتوجه نکرد که بجای خرس در تلک می افتد ورها شده نمی توا ند. طوریکه د یده شد ، کفتار که گمان کرده بود امریکا افغا نستان پسا شوروی را به آن تحفه داده است ، اما دقت نکرد که توان اعمال نفوذ ما نند هند بریتا نیا واتحاد شوروی در آن را ندارد. بهر حا ل ، حکومت نجیب الله رئیس جمهوردست نشا نده ی گوربا چوف ، فروپا شید وجای آن را نه حکمتیارنوکرپا کستان یا نوکرکفتار،بلکه فرما نده مسعود در کا بل گرفت. فرما نده مسعود شخصیت مورد تا یید پا کستان نبود ؛ بنا برآن، آی اِس آی کمک به حکمتیارمهره ی خا ص خود به جنگ علیه او کرد. جنگی که کا بل را ویران وجنازه ی جهاد درظا هر افغا نستا نی ودر اصل پا کستا نی یا کفتاری را بردا شت! وقتیکه پا کستان ، یا کفتاربا وجود ویران کردن کا بل ، دربراندازیی دولت اسلامی مجا هد ین که رئیس آن استاد ربا نی وفرما نده جنگی آن احمد شاه مسعود بود ، موفق نه شد ؛ حکمتیاررا زبا له وطا لبان والقاعده را سا خت وبرای جنگ علیه آن به افغا نستان صا درکرد. به گفته ی احمد رشید نویسنده ی پا کستا نی در نوشته اش " طا لبان " ، بود جه ی امارت طا لبان را سازمان اطلاعات مرکزی امریکا ازطریق وزارت خزا نه داری پا کستان پردا خت می کرد." طوریکه د یده شد ، طا لبان هم بود جه ی امارت تاریخ زده ی خود را ازامریکا ازطریق پا کستان گرفتند هم میزبان بن لادن رهبرالقاعده شد ند هم در همکاری با او کمک دررویداد یازدهم سپتا مبر2001 در امریکا کرد ند. کارنا مه ی تروریستی القاعده در امریکا ؛ با عث جنگ جورج بوش علیه تروریسم در افغا نستان وفراری سا ختن طا لبان ریشو والقاعده به پا کستان ونصب طا لبان دریشی پوش درارگ کا بل ووزارت ها شد. خنده آوراین بود که پا کستان هم ، هم ائتلافی جورج بوش درجنگ علیه تروریسم شد هم طا لبان والقاعده را بازسازی ودوباره به افغا نستان صا درکرد. در این بازیی دوگا نه ی پا کستان ، ضعف عمده ی جورج بوش نصب طا لبان دریشی پوش به قدرت در کا بل بود. معلوم هست که ، طا لبان دریشی پوش هم جا سوسان سازمان اطلاعات مرکزی امریکا هم سازمان جا سوسی انگلیس هم جا سوسان آی اِس آی / شبکه ی اطلاعا تی- امنیتی ارتش پا کستان می با شند وطا لبان ریشو- تروریست هم جا سوس های پا کستان هم شا خه ی ریشو- تروریست ارتش آن هم پدران وپدرکلان های آن ها نوکران انگلیس وخود شان هم براسا س گفت وگوی بی نظیربوتو نخست وزیر قبلی پاکستان با لوموند فرانسوی در پاریس در سال 2001 ،دست سا خت آن می با شند. معلوم هست که طا لبان دریشی پوش وطا لبان ریشو،همتبارهم وبه قبا یل دوسوی مرزد یورند ، تعلق دارند وسرما یه گذاری های اقتصادی ما فیای وغیرما فیای در کویته وپشاور وکراچی هم دا شتند ودارند. بنا برآن ، جنگ احمقا نه ی جورج علیه تروریسم وبه قدرت رسا ندن طا لبان دریشی پوش نه کمک در مهارتروریسم بلکه کمک در گسترش آن در افغا نستان کرد وبا ید می کرد. ازاین رو ، حق با ستیوکول نویسنده ی " جنگ های اشباح " می با شد که نوشت : تیم جورج بوش یا مشاوران سیا ست خارجی اوهیچ کدام را جع به جنوب آسیا فهم کارشنا سا نه ندا شتند. معا ون او دیک چینی ،وزیردفاع او رامسفیلد ،معلومات گسترده درباره ی امورجهان دا شتند، اما شنا ختی درباره ی پا کستان وافغا نستان ندا شتند. پا ل ولفویتزمعاون وزیر دفاع کارشنا س جنوب شرق آسیا بود. پا ول وزیرخارجه ،آرمیتاج معاون اوالبته تجربه ی زیادی درباره ی منطقه دا شتند وهرکدام با ارتش وحکومت پا کستان دردهه ی 1980 واوا یل 1990، ازنزد یک کارکرده بود ند. آرمیتاج در اخیرین مرحله جهاد ضد ضد شوروی ازوا شنگتن درگیرمسئله بود. پا ول درجریان جنگ خلیج با ارتش پا کستان مصروف رای زنی یا تما س نزد یک بود وهردودردهه 1990 دربیرون حکومت بود ند. دوره ی که درآن اتحاد به سوی غیر فا یده مندی رهسپارشد و علت آن تا اندازه ی تروریسم بن لادن ومسا یل مربوط به جهاد درکشمیربود (2). د ستاورد نا آگا هی آن ها در باره ی جنوب آسیا ، جنگ علیه تروریسم درافغا نستان واعزام طا لبان ریشو والقاعده به پا کستان ونصب طا لبان دریشی پوش به قدرت در کا بل وچشم بستن به تروریسم کاریی آی اِس آی در افغا نستان علیه منا فع سیا سی وحضور پا یگاه های نظا می ضد تروریستی امریکا درآن می با شد. خنده آوراین بود که ، پا کستان بازسازیی طا لبان والقاعده وصا درکردن دوباره ی آن ها به افغا نستان را با کمک های ما لی ونظا می امریکا انجام داد. بطور نمونه ، روز 28 ماه اکتوبر 2018 ، دا نا لد ترمپ رئیس جمهورامریکا در سخنرا نی خود با اشاره به پا کستان ، گفت :" 33 میلیارد دا لر بنام جنگ علیه تروریسم ازامریکا گرفتید وکمک به تروریستان علیه آن کرد ید!" فردای آن روز، درسا یت روزنا مه ی جنگ ، روزنا مه ی اردو زبان پا کستان ، خوا ندم که شبکه ی امنیتی پا کستان گفت که 20 میلیارد دا لر ازامریکا کمک گرفتیم نه 33 میلیارد دا لر. بهر حال ، 33 میلیارد دا لر یا 20 میلیارد دا لر ، هرکدام مبلغ های هنگفتی می با شند. مبلغ های که بنام عضویت پا کستان در کمپ مبارزه با تروریسم توسط امریکا به آن پردا خت شد وگیرنده ی آن بجای استفاده ازآن در مهارتروریسم ، به گسترش تروریسم در افغا نستان شتا فت. بازیی دوگا نه که امریکا بسیار نا وقت متوجه آن شد. بطور نمونه ،کمک های هنگفت امریکا به پا کستان دغلکار دردوره ی جنگ جورج بوش علیه تروریسم ،روزهفتم ماه ( اکتوبر 2001 ) آغازوتا پسین روزحکومت او یا بیستم ماه (ژانویه 2009) ادا مه یا فت. اما ، با آغازحکومت بارک او با ما در روزبیستم ( ژا نویه 2009) ، او از پا کستان خوا ست که در عمل نشان دهد که همکارامریکا در جنگ علیه تروریسم می با شد. برای فریب کاری وادا مه ی دا لر گیری ، پرویزکیا نی فرما نده ارتش پا کستان جنگ نما یشی را علیه طا لبان پا کستا نی را دروا د یی سوات راه اندازی کرد. بعد ازاو ،راحل شریف جا نشینش همان جنگ نما یشی را علیه طا لبان پا کستا نی دروزیرستان شما لی راه اندازی کرد. با پیگیریی مرتب بازی های ریا کا را نه ی کیا نی وشریف که درباره ی آن ها مقا له ها درسا یت های اند یشه وانسان گرای نوشته ام ، برا یم روشن شد که علیه طا لبان پا کستا نی جنگ نکرد ند بلکه آن ها را برای حما یت از طا لبان افغان به افغا نستان صا درکرد ند. ازاین نگاه که طا لبان پا کستا نی درسال 2006 برای تقویت طا لبان افغان سا خته شده بود ند وهردو شان به پشتون ها / افغان های دوسوی مرز دیورند تعلق دارند ، ابزاری بازیی نظامی های پا کستا نی علیه منا فع مردم افغا نستان وامریکا شد ند. بطورنمونه ، رابرت گیتس وزیردفاع امریکا دردوره ی بارک اوما که دردوره ی جنگ علیه ارتش سرخ یا تلک خرس معاون سازمان اطلا عات مرکزی امریکا بود وسفرهای به منا طق قبا یلی پا کستان دا شت ، بارک اوبا ما را ازدوگا نه ی بازی کردن های پا کستان مطلع سا خت. خود بارک اوبا ما هم پیش از آغازکاردرکاخ سفید، جوبا یدن معا ون خود وسنا تورگراهام ازحزب جمهوریخواه را به اسلام آباد وکا بل اعزام وزرداری وکرزی را مطلع سا خت که تلفون های آن ها را جواب نمی دهد. اطلاع رسا نی را برت گیتس وسفربا یدن وگراهام به اسلام آباد وکا بل ، دروا قع ، آغازقطع کمک های امریکا توسط بارک اوبا ما به پا کستان وافزایش بد بینی راجع به نا توا نی کرزی درحکومت داری ورنگ با ختن حکومت فا سد او درکاخ سفید شد. طوریکه د یده شد ، با شروع دوردوم ریا ست جمهوری بارک اوبا ما ، کمک های امریکا به پا کستان قطع شد. جان کری وزیر خارجه بارک اوبا ما دردور دوم ریا ست جمهوری او در کتاب خود" هرروز ارزشمند است " نوشت که :" اشتباه بزرگ امریکا دررا بطه به پا کستان این بود که بجای کمک به حزب های سیا سی وجا معه ی مد نی ، به نظا می های پا کستا نی کمک کرد وآن ها ازکمک های ما علیه هند درکشمیروگسترش تروریسم درافغا نستان بهره برداری کرد ند." درسیا ست پا کستان ، آشکارهست که نظا می هاهمه کاره وحکومت های اکثرا متشکل ازحزب های مسلم لیگ ومردم ، هیچ کاره یا نیم کاره می با شند. حکومت های حزب های مسلم لیگ ومردم که دارای پا یگاه مردمی بود ند ؛ وارونه ی آن ها، حکومت تحریک انصاف ازعمران خان فا قد پا یگاه مردمی وصد در صد دست سا خت فرماند هی ارتش می با شد. افزون برآن ، ائتلاف نظا می ها وملا ها ، کمک به تندروی مذ هبی درپا کستان وایجاد طا لبان تروریست وگسترش تروریسم طا لبا نی درافغا نستان کرده است. درحا لیکه قطع کمک های امریکا به ارتش پا کستان تو سط بارک اوبا ما ، کاری پسند یده بود ، اما رئیس جمهورامریکا شدن دا نا لد ترمپ ، به نفع نظا می های پا کستا نی وطا لبان تروریست ، یا شا خه ی ریشوی ارتش پا کستان تمام شد. سیا ست ترمپ این گونه به نفع پا کستان وطا لبان تروریست یا شا خه ی ریشو- تروریست ارتش آن تمام شد که او خلیلزاد افغان نا قل وپا کستا نی تباروجا سوس آی اِس آی را نما ینده ی خود درامورافغا نستان تعیین وبه او فرمان داد تا گفت وگوهای نام نهاد صلح با طا لبان را در دوحه آغاز وادا مه دهد. ترمپ نه تنها به خلیلزاد نوکرآی اِس آی موقع داد تا زیرفرمان آن گفت وگوهای صلح دردوحه را ادا مه ودرروز 29 فوریه 2020 - دهم ماه حوت 1398 قراردوحه را با طا لبان امضا وبه تروریسم آن ها مشروعیت بدهد دهد بلکه حکومت طا لبان دریشی پوش بنام جمهوری اسلامی را که رئیس آن طا لب غنی بود را نیزبی شمارتوهین کرد. همچنان ، ازاینکه ترمپ ، غنی را فرد مفسد می دا نست ؛ آگا ها نه ونا آگا ها نه به او وخلیلزاد موقع داد تا زمینه سازی برای بازگشت امارت پیشا تاریخی طا لبان زیر فرمان آی اِس آی نما یند. بطورنمونه ، جان بولتن مشاور امنیتی ملی ترمپ که مشاوریت او ادا مه نیا فت ، در خاطرات خود نوشته است که:" ترمپ خلیلزاد را شیاد می دا نست ومی گفت که به این شیاد در گفت با طا لبان ( یا شیا دان ما نند خود ش ) نیازدارد." در ست است که خلیلزاد شیاد می با شد ؛ اما ترمپ فکر نکرد که این شیاد زیر فرمان آی اِس آی / نهاد شیاد تر ازخود ش می با شد. درحا لیکه خلیلزاد شیاد با شیادی کمک به مشروعیت تروریسم طا لبان همتبارخود دردوره ی ترمپ کرده بود ، جوبا یدن جا نشین ترمپ ، بجای اینکه او را برکنارنما ید ، شیادی گریی اورا تمد ید کرد! ازاینکه هم خلیلزاد شیاد هم غنی مفسد ، نوکران سازمان اطلاعات مرکزی امریکا ونوکران آی اِس آی سازمان اطلاعات وامنیت ارتش پا کستان می با شند. افزون برآن ، قبیله گرا ودشمنان تاجیک ها وهزاره ها وازبک ها وترکمن ها ونورستا نی ها وبلوچ های افغا نستان می با شند. قوم های که هفتاد درصد نفوس / مردم خراسانِ افغا نستان نا میده شده توسط هند بریتا نیا وروسیه ی تزاری در سال 1880 ترسای را شکل می دهند. بنا برآن ، هم خلیلزاد شیاد هم غنی مفسد هم تیم های خا ین ودزد شان ، وقتیکه فهمید ند که امریکا یا نصب کننده شان به قدرت ازغارتگری وبی لیا قتی آن ها در حکومت داری نا امید شده وازافغا نستان می رود وحکومت پوشا لی ووطن فروش آن ها فرومی پا شد، برای مبارزه علیه همه ی مردم به خصوص تا جیک ها ، کشورما را به طا لبان ودراصل به پا کستان / با دارخود تحویل دا د ند وگریختند! با تحویل دادن افغا نستان به پا کستان ، این قبیله گرایان فا سد ووطن فروش ثا بت کرد ند که تنها به چوکی وزمین این کشور دلبستگی دارند نه به عزت واعتبار وتاریخ وعزت مردم آن. بهر حال ، اکنون که طا لبان دریشی پوش وطا لبان ریشو- تروریست ، افغا نستان را به پا کستان / کفتارتسلیم کرد ند ووطن فروشی خود را نما یش داده اند ، به گفتار می گویم که این وطن صاحبان فدارکاروقهرمان دارد. صا حبا نیکه خرس را بزا نو درآورده اند. به سخن د یگر، برای خرس تلک سا خته اند تا درآن گرفتاروجان بدهد که داد. وقتیکه صا حبان اصیل افغا نستان خرس را در تلک گیرو بزا نو در آورده اند ، کفتاررا نه بزا نو بلکه روا نه ی زبا له دان تاریخ می کنند. بطورنمونه ، صا حبان اصلی افغا نستان همین اکنون در دوسوی هند و کش با مرکزیت پنجشیر ،سنگر گرفته ودرکمترازدوماه گذ شته شماری بسیاری ازطا لبان تروریست پا کستا نی وطا لبان تروریستِ بومی زیر فرمان کفتاررا کشته وزخمی وفراری واسیرسا خته اند. زنان وفرهنگیان افغا نستان هم در دا خل هم درخارج کشورخود چنان دست به بسیج مردم وذهنیت عا مه زده اند که کفتاروتروریست های بومی زیر فرمان آن هرگزگمان چنان بسیجی را نمی کرد ند. بسیجی که دستاورد بارزآن دشمن آزادی وکرامت انسا نی به خصوص زن ستیز وحقوق بشرستیز ثا بت کردن طا لبان وامارت تروریستی- پا کستا نی آن ها می با شد. خود داریی کشورهای منطقه حتا خود کفتاروکشورهای جهان ازبرسمیت شنا ختن امارت تروریستی طا لبان زیر فرمان کفتار؛ نشان می دهد کفتاروا قعا درتلک گیرما نده است. بنا برآن ، به کفتار می گویم که در تلک افتاده است. تلکی که رهای ازآن بسیاردشوارمعلوم می شود. پا نویس ها: Ghost Wars The Secret History of The C.I.A. Afghanistan and Bin Laden, From the Soviet Invasion to September 10,2001. Steve Coll The Penguin press, New York 2004. Copyright © Steve Coll ,2004, All right reserved. Printed in the U. S.A 135 79 10 86 42 1-pp.168-69 2-p.539