چرا جوبا یدن امنیت میدان هوای کا بل را به دو ش رجب طیب اردوگان سپرد؟

ابرا هیم ورسجی سی اُم ماه جوزا ، سا ل 1400 همه ی آگا هان منطقه وجهان ، ازطریق رسا نه ها آگاه شد ند که ازروزنهم تا روز شا نزدهم ماه جون برا بر به روزنزدهم تا بیست وششم ماه جوزا،سران گروه هفت در لندن وسران نا تو دربروسیلز مرکز بلژیک ، وبا یدن رئیس جمهور امریکا وپو تین رئیس جمهورروسیه ،در شهر ژنیو در کشور سویس ، با هم گفت وگوهای چند جا نبه ود و جا نبه دا شتند ومهارتروریسم رو به گسترش وآینده صلح درافغا نستان ، یکی از مسا یل مورد بحث آن ها بود. ازاین نگاه که جنگ امریکا علیه تروریسم درافغا نستان بخاطر حکومت داری های فا سد نوکران سیا / سازمان جا سوسی آن ازکرزی تا غنی- عبد الله ، شکست خورده است ؛ وپا کستان با کمک به طا لبان در شکست نا مبرده نقش بارزی بازی کرده است ؛ وترمپ رئیس جمهور قبلی امریکا ، با امضای توا فقنا مه با تروریستان در" دوحه " در روز29 ماه فوریه 2020 برا بر به روز دهم ماه حوت ، سا ل 1398 خورشیدی ، هم به آن ها مشروعیت بخشیده هم حکومت فا سد اشرف غنی- عبد الله را مسخره کرده است. بنا برآن ، تو جه جوبا یدن رئیس جمهور کنونی امریکا به رجیب طیب ارد وگان رئیس جمهورترکیه ، به تا مین امنیت میدان هوای کا بل ،از نگاه های زیر دا رای اهمیت می با شد: نخست، نگهداریی میدان هوای کا بل هم برای تا مین امنیت وکمک رسا نی به سفارت های کشورهای عضونا تو در کا بل هم برای رسا ندن همکاریی نظامی به نیروهای دفاعی- امنیتی حکومت پوشا لی افغا نستان در برا بر تروریستان زیرحما یت پا کستان ، دارای اهمیت ویژه می با شد؛ دوم ، سپرده شدن امنیت میدان هوای کا بل به ترکیه توسط امریکا، ازسه نگاه دارای اهمیت روزافزون می با شد: نخست ،ترکیه هم کشورمسلمان هم عضو نا تو / بلاک نظامی نظام سرما یداریی جها نی به رهبریی امریکا می با شد؛ دوم ،سپردن امنیت میدان هوای کا بل به ترکیه ، ابرازخشم کشورهای عضونا تو به خصوص امریکا نسبت پا کستان تروریست پروردرافغا نستان علیه منا فع آن ها می با شد؛ سوم ، ترکیه را بطه تیره با چین بخا طرخشونت آن علیه مسلمان های ترک تبار ایغوری ورا بطه ی دوستا نه با روسیه دارد. درگرد همای های لندن وبروسیلز، عملا د یده شد که هم گروه هفت هم سران نا تو ، خشم خود را نسبت به چین وبازی های منطقه ی وجها نی آن نما یش دا د ند. طرفه اینکه ، پیش ازگفت وگوی جو با ید با پو تین در ژنیف، نظر اولی نسبت بد ومی بسیار منفی بود. وارونه ای آن، رئیس جمهورهای امریکا وروسیه درگفت وگوی ژنیف ، هم اختلافات خود را کا هش دا د ند هم به موا فقت های رسید ند که نماد آن ها فرستادن سفیرهای آن ها به واشنگتن ومسکو وهمکاری پوتین به با یدن در باره حملات سیبرنیتیک وکمک اودر تا مین صلح درافغا نستان می با شد. ازنزد یک شدن موضع پوتین با مو ضع با یدن ،دریا فتم که بازیی سیا سی د ومی براو لی موثر وا قع شده است. امریکا هم که این گونه بازی را قبلن در باره پکن ومسکو کرده بود. بطور نمونه ، در شروع دهه 1970 سده ی بیستم ، شوروی قوی وچین ضعیف بود وکاری که ریچارد نکسن رئیس جمهوروقت امریکا درپیوند به آن ها کرد این بود که ما هرا نه وبا امتیازدهی ، ما ئو زیتنگ ، رهبرحزب کمونیست چین را از برژنیف ، رهبرحزب کمونیست شوروی دورسا خت. اکنون که چین قوی تروروسیه ضعیف تر ازآن درسیا ست واقتصاد جها نی می با شد، جو با یدن رئیس جمهور امریکا با تطمیع رئیس جمهور پو تین ، دروا قع ،مسکو را به نفع امریکا از پکن دورسا خته است! معلوم است که ، زیر فشار گرفتن چین ودورسا ختن روسیه ازآن هم درمهارتروریسم در افغا نستان هم درسطح منطقه وجهان ، به نفع امریکا می با شد. اینجا ست که سپردن امنیت میدان هوای کا بل به ترکیه ای زیر فرمان ارد وگان اهمیت ویژه پیدا می کند. البته ازاین نگاه که ،ارد وگان هم با روسیه منا سبات دوستا نه دارد هم منا سبات او با چین تیره می با شد. پاکستان حا می تروریسم درافغا نستان هم که ازدرباره امریکا را نده شده است ،چشم طمع به سوی پکن ومسکو دوخته است. بنا برآن ، سپرده شدن امنیت میدان هوای کا بل به ترکیه درشرا یطی که منا سبات خوب با مسکو ومنا سبات تیره با پکن دارد ، برای پا کستان درد سرساز می شود. درد سر سازشدن سیا ست رئیس جمهورترکیه درافغا نستان برای پا کستان ، ابعاد گونه گونه دارد که مهم ترین آن ها قرارزیر قا بل جمع بندی می با شند: نخست، رجب طیب ارد وگان هم ازاین نگاه که ترک می با شد هم نگاه پان اسلامی دارد، می تواند که درافغا نستان ، پاکستان را سرعقل بیاورد ؛ دوم، ازاین نگاه که ترکیه عضو نا تو ومتحد امریکا می با شد ، ارد وگان می توا ند پا کستان رادرصورت عدم همکاری با آن هم درافغا نستان ، هم درمنطقه هم درجهان درتنگنا قرار دهد. در پیوند به اصل نخست، آشکارهست که مارشا ل دوستم ترک تبارهم نیروی قومی- رزمی بومی درشما ل افغا نستان داردهم مورد توجه ترکیه هم مورد توجه ازبکستان وترکمنستان وروسیه درمبارزه با تروریستانِ مذ هبی نمای زیرحما یت پاکستان می با شد. افزون بر طرفداریی مارشا ل دوستم از ارد وگان ، گرا یش اسلامی " حزب عدا لت وتوسعه " حزب حاکم ترکیه به سازمان های اسلامی خاورمیا نه وجهادی های سا بق افغا نستان ،کمک به سیا ست او دررا بطه به میدان هوا ی کا بل ودرمجموع روند صلح درآن به زیان پا کستان می کند. بطورنمونه ، پیوند اکثرجهادی های سا بق افغا نستان با پا کستان دشمنا نه می با شد. ازاین نگاه که ، آی اِس آی / شبکه ی امنیتی- اطلاعا تی دو گا نه باز ارتش پا کستان به جمعیت اسلامی وجنبش ملی - اسلامی وحزب وحد ت اسلامی ، بی شمارخیا نت کرده است. وسه گروه نامبرده هم که به قوم های تا جیک وهزاره وازبک تعلق دارند. البته با این فرق که ، جمعیت اسلامی طرفدارا نی درمیان پشتون ها / افغان ها هم دارد. بنا برآن ، نفوذ آی اِس آی درجهادی ها منحصر می شود به حزب اسلامی وطا لبان تروریسست افغان. حزب اسلامی حکمتیارکه وابسته به پا کستان می با شد چند پارچه وتضعیف شده است وطا لبان هم که درجهان به حیث یک گروه تروریستی شنا خته شده است. ازاین رو،حما یت پاکستان ازطا لبان تروریست آن را به حیث کشورحا می تروریسم درمنطقه وجهان معرفی کرده وبیشترمعرفی می کند. بنا برآن ، سپرده شدن امنیت میدان هوای کا بل به ترکیه توسط امریکا ومتحدان آن را به فال نیگ گرفته به نفع پا کستان می دا نم که با آن هم درگفت وگو های صلح که قرار است دراستا نبول برگزارشود کمک نما ید هم درتا مین امنیت میدان هوای کا بل. زیرا که ، سپرده شدن امنیت میدان هوای کا بل به ترکیه توسط امریکا ، دومعنا دارد:نخست، امریکا ود یگرکشورهای عضو نا تو ، ازطریق میدان هوا یی امن تری کا بل به کمک های خود به حکومت ومردم افغا نستان ادا مه می دهند ؛ د وم، پاکستان وطا لبان / یا شا خه ی ریشو- تروریست ارتش آن درافغا نستان نه با غربی ها بلکه با ترکیه ی مسلمان موا جه می با شد. ازاین رو، به نفع پا کستان می دا نم که پا یگاه های طا لبان تروریست را درخاک خود بسته وآن ها را واداربه برگشت به افغا نستان وپیوستن درفرا یند مد نی وحقوقی وقا نونی درجهت تا مین صلح درآن نما ید. درغیرآن ، پاکستان با ید متوجه د و رخ داد درافغا نستان با شد:نخست، جنگ دا خلی ؛ دوم، رانده شدن طا لبان تروریست به خاک پا کستان یا زاد گاه شان. ازرانده شدن طا لبان به خاک پاکستان به این خاطریاد کردم که آی اِس آی گمان نکند که ماه اکتوبر 1994 - ماه سنبله 1375 می با شد وامارت تروریستی متوفای طا لبان را دوباره درکا بل زنده می کند. به سخن د یگر ، زمان وشرایط درافغانستان ومنطقه وجهان بطوربنیادی علیه تروریست پروریی پاکستان تغییرکرده است! تغییری که همه ی مردم افغا نستان وکشورهای منطقه وجهان را دربرابرپا کستان وطا لبان یا شا خه ی ریشو- تروریست ارتش آن قرارمی دهد.