وقتی که مد یریت های سیا سی به استفاده ازدین متوسل می شوند

این مقا له ارزشمند ، نوشته رضوان سید دا نشمند لبنا نی ونشر شده در تارنمای فارسی شرق میا نه می با شد. ازاینکه ازابزار سیا ست وحکومت سا خته شدن دین نفرت دارم ،آن را در تارنمای " اند یشه" بازتا ب دادم تا مورد استفاده ی دوستان وفرهنگیان قرار بگیرد ومتن مقا له هم این می با شد:در سال‌های گذشته، هرگاه یک حزب سیاسی در کشورهای غربی و به‌ویژه آمریکا، از جریان‌های مذهبی برای افزایش آرای خود در انتخابات استفاده می‌کرد، به کتاب اسکات هیبارد ارجاع می‌دادم: «سیاست مذهبی و دولت‌های سکولار: مصر، هند و ایالات متحده آمریکا» (2010). محقق در این کتاب که شهرت یافت، نشان می‌دهد که در این سه کشور بزرگ، احزاب و مراجع از دهه هفتاد قرن گذشته، از گروه‌های مذهبی جدید و نوظهور برای کسب محبوبیت و نفوذ درانتخابات با به دوش کشیدن مطالبات ویژه دارای رنگ مذهبی خود کمک گرفته‌اند. السدیر مک اینتایر، فیلسوف معروف، در کتاب خود با عنوان «اخلاق، تعارضات و مدرنیته» (2016) برعکس این موضوع را مطرح کرده است. او معتقد است که پدیده «بازگشت دین» برای پرکردن خلأی که سکولاریسم نتوانست آن را پر کند، به این امر منجر شد. به عبارت دیگر، این گروه‌های مذهبی جدید بودند که به سمت نفوذ در حوزه عمومی هجوم بردند و تبادل علایق صورت گرفت که به زودی به اهداف مشخصی رسید. برجسته‌ترین حکومتی که امروز در آن تبادل منافع بین احزاب مذهبی و سیاسی صورت می‌گیرد، دولت رژیم صهیونیستی است. این مبادله در دهه‌های گذشته رشد کرده است تا اینکه کاملاً بر دولت فعلی استیلا یافت. درست است که هنوز یک راست صهیونیستی و یک راست مذهبی وجود دارد؛ اما راست دینی مسلط شده است. به همین دلیل، مخالفان بر این باورند که تغییر قوانین در پارلمان اسرائیل تنها تلاش نتانیاهو برای محافظت از خود نیست؛ بلکه مقصود و هدف راهبردی تغییر هویت دولت نسبت به نهاد دینی یهودی است. در این راستا می‌توان تلاش‌ها برای رسیدن به این هدف را در طول بیش از یک دهه ردیابی کرد و اکنون اعتقاد بر این است که موضوع به اوجی رسیده است که صرف نظر از ملاحظات آمریکایی‌ها نمی‌توان از آن عقب‌نشینی کرد، زیرا حتی بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به آن اشاره کرد که دولت اسرائیل حاوی عناصر افراطی است که دولت عبری قبلاً نمونه آنها را به خود ندیده بود. دین چگونه مدیریت می‌شود؟ حکومت‌ها چگونه با آن برخورد می‌کنند؟ در هر دینی یک مؤسسه یا مؤسسات آموزشی و راهنمایی برای نجات وجود دارد و قدرتمندترین مؤسسه نجات در دین کاتولیک مؤسسه‌ای مقدس برای امور مذهبی و آیینی است، اما در امور سیاسی دخالت نمی‌کند، هر چند رهنمودها و دستورات در امور کلی اخلاقی و امور خانواده دارد. در زمان ژان پل دوم، پاپ پیشین، کلیسای کاتولیک در دهه هشتاد قرن گذشته به نام ایمان و آزادی علیه اتحاد جماهیر شوروی مداخله کرد، بنابراین به نظر می‌رسید که با آمریکا در مبارزه‌اش شرکت می‌کند. اما در دهه 1990، با اعلام پیروزی اقتصاد بازار، کلیسا به مواضع اخلاقی اولیه خود برگشت و دیگر اشتیاقی به نظم نوین جهانی نشان نداد. در مورد بخش دوم مسیحیت، یعنی کلیساهای متعدد و فزاینده پروتستان و انجیلی در زمان جدید؛ هر کلیسا، کوچک یا بزرگ، مرجع و نهاد نجات خود را دارد. جنبش آن به حدی رشد کرده که وقتی صحبت از «بازگشت دین» می‌شود، منظور کلیساهای نجات جدیدی است که در ایالات متحده شکوفا شدند، سپس در خارج از آن در سراسر جهان فعال شدند و بسیاری از آنها در مدیریت سیاسی داخلی ائتلاف‌ها، و گاهی اوقات نفوذ در امور خارجی دارند. پدیده تکثیر گروه‌های مذهبی در یهودیت جهانی نیز وجود دارد. در اسرائیل، این نهاد مذهبی (ارتدوکس) است که برای حکومت تعیین می‌کند چه کسی یهودی است. در حالی که کنیسه‌های کوچک یا متوسط دارای کشیش‌ها و مراجع خاص خود هستند، دیگر نمی‌توان فقط در مورد محافظه کاران و اصلاح طلبان سخن گفت. و تمایل زیادی به دخالت در امور عمومی در آن برجسته می‌شود. و در اسلام؛ در اسلام اهل سنت معمولاً مرجعی رسمی وجود دارد که در دامان دولت زندگی و به امور دینی و آیینی جامعه و رهنمودهای کلی اخلاقی و تربیتی رسیدگی می‌کند. اما رسیدگی به جهت‌گیری افراد در اختیار مراجع عمومی است و به هر حال مراجع دینی اهل سنت جنبه نجات بخشی ندارند. در اسلام در میان گروه‌های شیعه تحول چشمگیری رخ داد؛ «مراجع تقلید» بر اساس کشورها و گاه در بین کشورها متعددند و هنوز هم هستند. اما با ظهور انقلاب اسلامی در ایران، گرایش به تمرکز بالا گرفت و مسئله دینی با رهبری سیاسی ایران در هم آمیخت، به طوری که ایران نه تنها در سیاست، بلکه در دین نیز رهبر جهان تشیع شد. در صحبت از اسلام اهل سنت، تحولات قابل توجهی رخ داد و آنچه به اسلام سیاسی معروف شد، پدید آمد و رشد کرد و احزاب سیاسی/مذهبی شکل گرفتند که به نام دین به قدرت رسیدند و اسلام را راه حل می‌دانستند. این جنبش‌ها خصلت ایدئولوژیکی دارند که گاهی به افراط گرایی و تروریسم منجر می‌شود. چرا اکنون از دین و سیاست صحبت می‌کنیم؟ به دلیل ظهور تأثیرات فراوان آن بر سیاست‌های داخلی و خارجی دولت‌ها و برجسته‌ترین آن‌ها در حال حاضر الگوی اسرائیل و ایران و تأثیرات چشمگیر در میانمار، هند و سایر کشورها است. سایر متفکران و فیلسوفان دین، «بازگشت دین» را پدیده‌ای منفی نمی‌دانند و به نظرآنها جنبش‌های صلح و همکاری نیز از آن سرچشمه می‌گیرند. ارزش‌های بزرگ رحمت، شفقت، عدالت، گفت‌وگو، همسایگی و حقوق بشر، اصولاً و قبل از حذف یا عرفی شدن آنها، ارزش‌های دینی‌اند. هانس کینگ متفکر کاتولیک می‌گوید، صلح جهانی بدون صلح بین ادیان وجود ندارد و صلحی بین ادیان وجود ندارد مگر با همگرایی بر اخلاق جهانی. اما مشکلات تفاسیر دین در غرب سکولار و مسیحی با مشکلات دین و سیاست در شرق متفاوت است. در شرق، مذاهب به سرعت با ملیت‌ها در می‌آیند و چالش‌هایی برای دولت‌های ملی به وجود می‌آید که مذاهب سیاسی به طرق مختلف با آنها مخالفت می‌کنند یا تسلیم آن می‌شوند. این چالش ما را به تأمل در تمایز بین سیاست‌های دینی دعوت می‌کند، که اعمال آن باید به خاطر امنیت و ثبات در دست دولت‌ها باقی بماند. مدیریت دین در امور عبادی، مناسکی، اخلاقی، تربیتی و ارشادی که از اموری است که مؤسسات دینی بر عهده دارند و برای اجرای مؤثر آنها نیازمند احراز صلاحیت و بازپروری متناسب با زمان جدید و شرایط آن است. همانطور که همیشه می‌گویم، امروز نیاز مبرم این است که آرامش را در دین بازگردانیم، برای تجربه دولت-ملت مدنی پیروز شویم و روابط با جهان را اصلاح کنیم.

طا لبان ؛ با خود داری ازپذ یرش آزما یش ورود زنان ودختران به دا نشگاه ها ، ثا بت کرد ند که جا هل ووحشی می با شند

بخش نخست ابرا هیم ورسجی روز یکشنبه ، اول ماه اسد ، سا ل 1402 چند روز پیش ، رسا نه های د یدا ری وشنیدا ری گزا رش دا د ند که طا لبان ما نع ورود زنان ودختران به آزمون سا لا نه ی دا نشگا هی شده اند. ازاینکه درزن ستیزی و تروریست وقا تل ووحشی بودن طا لبان همه متفق می با شند ، اما با ما نع آزما یش سا لا نه ی دا نشگا هی زنان ودختران شدن ، ثا بت کرد ند که درجهل وبی خردی شاخ که دا شتند دُم هم درآورده اند! ازاینکه طا لبان به قبا یل جا هل وخشن ونها یت عقب ما نده ی دو طرف مرز د یور ند ، مرزمشترک افغا نستان وپا کستان تعلق دارند ؛ قبا یلی که نه تنها ازفرهنگ وعلم ودا نش سکو لار/ این جها نی بی بهره می با شند؛ بد بختا نه ، ازکنارکوچه ی دا نش دینی هم نگذ شته اند! زیرا که ، دا نش د ینی با دا نش سکولار/ این جها نی ودرس دا نشگا هی خوا ندن زنان ودختران مخا لت نمی کند. بنا برآن ، با ید که طا لبان بی خبر ازعلوم سکولاروعلوم د ینی ، ما نع آزما یش ورودی زنان ودختران به دا نشگاه ها شوند که شده اند. طرفه اینکه ، طا لبان قبا یلی ووحشی واجهل / جا هلترین ، بسته کردن دا نشگاه ها بروی زنان ودختران را امر شرعی می دا نند! از اینکه طا لبان دراصل زا ده ی محیط بی فرهنگ قبا یلی- وحشی- زن ستیز دو سوی مرز د یورند می با شند ، با ید همین گو نه شریعت قبیله زده ی خود راه اندا زی وخود را که مسخره تر می با شند مسخره ترین کنند! بنا برآن ، لازم می دا نم که این علم ستیزیی جا هلا نه ووحشیا نه ی طا لبان را هم از نظر اسلام هم از نظرفرهنگ وحقوق بشر، بررسی انتقا دی وسرزنش کنم! درپیوند به اصل نخست ، یا نگاه اسلام به علم ودرس خوا ندن زنان ودختران در دا نشگاه ها وکارکردن آن ها درنهاد های دولتی وشهری- مد نی وحزب های سیا سی ورسا نه ها ، به سه پرسمان اشاره وطا لبان را جا هلترین وتاریخ زده ترین گروه نا میده به شد ت سرزنش می کنم: نخست ، قرآن با اقرء / بخوان شروع شده است. دوم ، درقرآن ، سوره ی بنام زنان و مریم / ما در مسیح علیه سلام وجود دارد. معلوم هست که سوره های زنان ومریم در قرآن ، بیا نگر ارزشمندی زن ها می با شد. ارزشمند یی که بزرگ نما یان طا لبان توان فهم آن را ندارند! در پیوند به اصل دوم یا علم وفرهنگ وحقوق بشر، معلوم هست که آن ها میان انسان ها و چار پا یان ، مرز بندی می کنند. یعنی انسان ها بد ون علم وفرهنگ وحقوق بشری ، وحشی وخشن وتروریست و زن ستیز وانسا نیت سوزمی شوند. نما د بارز این گو نه انسا نیت ستیزی وعلم گریزی ،طا لبان وحشی وتروریست وزن ستیز می با شند! بنا برآن ، بهترمی دا نم که طا لبان را جا هلان وقا تلان ودشمنان اسلام وزنان ودر مجموع د شمنان فرهنگ و حقوق بشروارزش های انسا نی معرفی وسرزنش کنم! در را بطه بد شمن اسلام وعلم وفرهنگ و زنان بودن طا لبان ، به قرآن مرا جعه می کنم. بطورنمونه ، مطا لعا ت قرآ نی - اسلامی که کرده ام ، نشان می دهند که شروع شدن قرآن با اقرء / بخوان ، بیا نگرآگا هی بخش بودن آن و رسا لت رسول ص هم که بیان کننده وتطبیق کننده ی آن می با شد. ازاین نگاه که اسلام درجا معه ی بد وی وقبا یلی عربستان آغازبکار کرده است ، شروع قرآن با بخوان ، بیا نگر آگا هی بخشی وجهل ستیزیی آن می با شد. ازسوی د یگر ، درجا معه ی قبا یلی- بد وی عربستان پیش از اسلام ، زنان ارزش انسا نی ندا شتند. بنا برآن ، آمدن سوره های زنان ومریم درقرآن ، در اصل حذ ف فرهنگ قبا یلی- زن ستیز عربستان و بخشیدن حقوق انسا نی به زنان محروم ازهمه امتیا زا ت اسلامی وانسا نی می با شد. افسوس که طا لبان قبا یلی وتروریست افغان ، توان فهم تحولی را که اسلام در جا معه ی قبا یلی عربستان آورد ووضع زنان را دیگرگون کرد را ندا رند! به سخن دیگر ، طا لبان قبا یلی افغان جا هل تر از قبا یلی های عرب پیشا اسلام می با شند! معلوم هست ، اگر طا لبان قبا یلی افغان کمترین فهم ازاسلام می دا شتند ، زن ستیزی ودروا قع دین گریزی نمی کرد ند. بطور نمونه ،برای ثبوت ارزشمند بودن زنان هم دراسلام هم در خا نواده ها ونقش با رز زنان تحصیل کرده درآموزش وپرورش و سا ختن جا معه وبیهبود زند گی ی فردی وجمعی مسلمان ها ، بهترمی دا نم که به علت نزول سوره ی مجا د له ، بپردازم. نگا هی به سوره مجا د له وبیان برخورد زشت یک مرد عرب با زن یا همسرش دربرهه جا هلیت درآن ، نشان می دهد که اسلام ارزشمند یی بیش ازانتظاربه زنان قا یل شده است. مثلا ، آیه آغازسوره مجا د له ، بیا نگر نزاع بین یک زن وشوهرش وتوقع او لی ازخدا برای کمک می با شد. بطورنمونه ، محمد اسد مفسر تفسیر" پیام اسلام" درتا ویل آیه اول سوره ی نا مبرده می گوید: بر اسا س تفسیر مفسران کلا سیک ،این آیه اشاره به پرونده ی خویله دخترثا لبه می کند. زنیکه اوس ابن سا مت شوهرش اورا بر اسا س شیوه ی جا هلی یا پیشا اسلامی طلاق دا ده بود. شیوه ی طلاق دا د نی که درفرهنگ جا هلی به زهارمشهوربود. وقتیکه خویله طلاق خود به شیوه ی دوره ی جا هلی توسط شوهرش را که او را هم ازحق همسری هم از ازد وا ج دوباره محروم کرده بود را به پیا مبرص ، بیان کرد. بنا برآن ، با نزول آیه های دوم تا چهارم سوره مجا د له ، زهار ، یا رفتار زشت وجا هلی با زنان با طل اعلام کرده شد وزن طلاق دا ده شده به حقوق انسا نی خو د رسید! شا یان یاد آوری می دا نم که ، نه تنها "زهار " بلکه همه ازدواج های تحمیلی وطلاق های اجباری ومحرومیت کننده زنان از حقوق انسا نی شان لغو اعلام وخلع ، یا حق خوا هی بزنان هم دا ده شد. درآیه چهارم سوره ی احزاب هم " زهار" سنت زن ستیز- جا هلی عرب نکوهش وبا طل اعلام شده است. البته این گو نه که ، شوهر به زن یا همسرخود می گفت که طلا قت می دهم وتو ما نند ما دروخوا هرم برا یم حرام می با شی! افزون برآن ، درفرهنگ جا هلی عرب ، زن طلاق دا ده شده حق ازد واج کردن را هم ندا شت وبرای همیش دراسا رت شوهرقبلی اش با قی می ما ند! درسوره ی مجا د له که قبل ازسوره احزاب نازل شده بود ، درچهارآیه ی اول آن زهار تحریم وبرای همیش ، این سنت زن ستیزی وجا هلی با طل اعلام کرده شد. بنا برآن ، به صرا حت ، می گو یم که اسلام هم در نظام خا نواده هم در جا معه انقلاب ژرف به نفع زنان آورد. انقلا بی که فرهنگ قبا یلی- عربی را به فرهنگ اسلامی ومد نی تبد یل کرد. از اینکه طا لبان به قبا یل افغان دوطرف مرز دیورند تعلق دارند ، قبا یلی که عقب ما نده تر از عرب های قبا یلی پیش از اسلام می با شند. ازاین رو ، به امیر ونخست وزیر ووزیران ووا لیان امارت جا هل- زن ستیزطا لبان ، می گو یم که بنام اسلام در مسیر شیطان روان می با شید! ازاینکه اما رت زن ستیز ودا نش گریز طا لبان توسط جا معه ی جها نی که خیر حتا توسط کشورهای اسلامی رد شده است ، بیا نگر این واقعیت می با شد که گردا نند گان آن بنام مسلمان ومد عی تطبیق شریعت ودراصل دشمنان اسلام بویژه د شمنان زنان / بیشترازنصف مسلمان های جهان می با شند. بنا برآن ، به بزرگ نما یان طا لبان ، می گویم که یک حکومت دردوصورت درهر کشوری استوار می شود: نخست ، خود را با خوا ست مردم سازگار کند. دوم ، قا نون بین الملل ومنشورجها نی حقوق بشروآزادی بیان ورسا نه ها را قبول وازاین طریق خود را با فرهنگ انسا نی- جها نی سازگار کند. افسوس که اما رت طا لبان هیچ را بطه ی با خوا ست مردم افغا نستان وجا معه ی جها نی ندارد. ازاین رو، هم مردم افغا نستان به خصوص زنان آن ها را شکنجه می کند هم نفرت جها نی را کمای می کند که کرده است هم اسلام ومسلمان ها را درجهان بد نام هم خد مت به اسلام هرا سان غربی وشرقی می کند که بسیار هم خد مت کرده است! ادا مه دارد.