سا ل 2020 ، سا ل غمبار ازنظر صحی وسیا سی درتاریخ جهان بود

ابراهیم ورسجی دوازدهم ماه جدی سا ل 1399 ازماه فوریه سا ل 2011 - ماه دلو سا ل 1389 خور شیدی که به نویسند گی درفضای مجازی روی آورده ام ، تا کنون ، درباره رو ید ادهای عمده ای سا ل های ترسای وسا ل های خورشیدی ، درپسین روزهریک ازآن ها ، مفصل ابرازنظر کرده ام. شیوه وروشی که بهتراست درپیوند به سا ل 2020 که روزپسین آن را پشت سرمی گذاریم ، بکار ببرم. دراین را ستا ، تا اندازه ای که بیاد دارم ، رو ید داد های سا ل های گذ شته به ا ندازه سا ل 2020 ، درد نا ک وتکان دهنده نبو د ند وعلت آن هم کوید- 19 می با شد که همه کشورهای جهان چه پیشرفته چه نیمه پیشرفته چه افغانستان عقب ما نده وحکومت داریی فاسد وتروریسم قبیلگی زده را ازبنیاد تکان داده است. در شرا یطی که کو ید -19 ، هم کشورهای پیشرفته هم کشور های روبه پیشرفت را به چا لش گرفته وهمه شا خه های علوم طبی / پزشکی آن ها را تا اندازه ای زیادی درمانده کرده است ، اما رو یداد های تکان دهنده ازنظر سیا سی واقتصادی ونژادی هم ازآن کم نیا مده وسیا ست مداران خاوروبا ختر را به گونه ای بی پیشینه ای درمانده وروسیاه کرده اند. بنا برآن ، این نوشته را دردوبخش بهدا شتی وسیا سی ترتیب وپیش کش دوستان وفرهنگیان هموطنم می کنم: نخست ، بررسی چا لشگریی کوید- 19 درسطح جها نی؛ دوم ، بررسی چا لش های سیا سی ونژادی واقتصادی و تروریسم واسلام هراسی در خاوروبا ختر جهان. درپیوند به اصل نخست یا کو ید -19 ، فا جعه بار این است که ، هم یکسا ل می شود که علوم طبی- پزشکی درمهار آن کارآمد یی موفقا نه نشان نداده هم کشورها کوشش دارند که درتو لید واکسین کُشنده ای آن رقا بت های غیرانسا نی کنند. یعنی سیا ست که از اخلاق بریده وقدرت زده شده است وسیا ست مداران بی اخلاق بجای دفاع اززند گی شهروندان خود به رقا بت های سیا سی پردا خته اند. رقا بت های که اگربیشترازکوید-19 ، کُشنده نبا شند ، کمترکُشنده نمی با شند! بطورنمونه ، چین که کوید -19، دراستان / ولا یت ووهان آن درپسین ماه سا ل گذ شته سر برآورد نه تنها پنهان کاری کرد بلکه روزنا مه نگاران افشا گرآن را زندا نی ویکی ازآن ها را وادار به خود کُشی هم کرد. برخی پژوهش گران وسیا سی های غربی ، ازاین نگاه که چینی ها همه حشرات وزنده جان های طبیعت را نوش جان می کنند وکوید-19 ، ازبرخی حیوا نات به انسان ها انتقال کرده است ، چین را مسئول گسترش آن درجهان معرفی کرده اند. دراین باره که چین تا چه اندازه دربروز وگسترش کوید-19 ، درسطح جها ن نقش ویرانگرا نه بازی کرده است کاری ندارم وپرسمان را به کارشنا سان دا نش های پزشکی ومحیط زیست سپرده به این اصل تا کید می کنم که دا نش های طبی / پزشکی در کشورهای پیشرفته هم کمبودی های خود را نما یش داده اند. پرسما نی که بهتر است پزشکان وسیا ست مداران جهان پیشرفته درپیوند به آن غور ودقت بیشتری کنند. بطورنمونه ، امریکا واروپای غربی که پیشگام درعلوم طبی/ پزشکی وفن آوریی مدرن می با شند بیشتر ازکشورهای عقب مانده شا هد قربا نی شدن شهروندان خود می با شند! روسیه که ادعا کرده بود که پیشگام درتولید واکسین ریشه کن کننده ای کوید-19، می با شد ، برپا یه ای آمار، تلفات به اندازه ایران وافریقای جنوبی دا شته است! به سخن د یگر، خود بزرگ بینی کرده است! جا لب این است که ، سیا ست مدا ران پوپو لیست / شعاری وعوام فریب ما نند : ترمپ ،رئیس جمهورامریکا، جیر بولسینارو رئیس جمهور برازیل ، وهمتای مکسیکوی شان ، بوریس جان سن نخست وزیربریتا نیا ، علی خا منه ای ولی فقیه ایران ونارند را مودی نخست وزیر هند ، بیشترازسیا ست مداران غیرپوپو لیست / غیرعوام فریب ، نا توا نی ونا بکاری درمبارزه با کوید-19، نشان داده اند. شی جین پینگ رئیس جمهور مادام العمرچین که خود را عوام فریب نمی داند ؛ بر پا یه گزارش های گزارشگران آزاد ، بی شمار پنهان کاری درپیوند به تلفات کوید-19 درقلمروکشور زیرفرمان خود کرده است. بطورنمونه ، روزپسین دسامبر، خانم کا ترینا یو خبر نگار الجزیره ازووهان گزارش داد ودرگزارش او فرزند اولین قربا نی کوید-19 ،حکومت را کوبید که خود را حفاظت ومردم عادی را قربا نی وا یرس نامبرده کرده است! درسوی دیگر فاجعه آفرینی کو ید-19، درامریکا ، جو با ید ن که دررقا بت با ترمپ درانتخا بات روزسوم ماه نوامبر2020 ، هم دررای های یک شخص یک رای هم دررای های کا لج های انتخا با تی چنان رای گرفت ورقیب خود را شکست داد که درتاریخ پنجا ونه انتخا بات ریا ست جمهوری درتاریخ امریکا بی پیشینه می با شد! طرفه اینکه ، با یدن رقیب شکست خورده ای خود را بخاطربی تفا وتی درمبارزه با کوید-19 ، سرزنش وگفت که با عث تلفات بیشتری امریکای ها شده است. و برخی کارشنا سان افزایش رای های با یدن درمقا یسه با رای های ترمپ را برخا سته از رفتار نا درست او درمبارزه با کوید-19 ، برآورد کرده اند. نوام چامسکی دانشمند امریکای ومنتقد شنا خته شده درپیوند به شکست ترمپ ، این گونه ابراز نظرکرد که مردم امریکا بخاطرنفرت ازاو به با یدن رای داد ند. همچنان ، چامسکی پیش ازانتخا بات روزسوم ماه نوامبر، ترمپ را جنا یت کارترین رئیس جمهورامریکا معرفی کرده بود! درحا لیکه رئیس جمهوران ونخست وزیران عوام فریب درمبارزه با کوید-19 ، شکست خورده اند ورئیس جمهوران ونخست وزیران غیرعوام فریب هم درمبارزه با آن موفقیت چندا نی ندارند ونتیجه کم دستاوردی شان برپا یه برآورد دانشگاه جان ها پکینز، تا روزهفدهم دسامبر، 74 میلیون وپنج لک بیمار کوید- نزده وبیمارستان د یده وهژده لک نفر جان با خته دراثر آن می با شد. با وجود بیمارستا نی شدن بیش از از74میلیون نفروجان با ختن هژده لک نفر، آمار تلفات درکشورها نشان می دهد که کارنا مه های نخست وزیران زن بهترازرئیس جمهوران وهمتا یان مرد شان دراروپا وزیلاند نو می باشد! بطورنمونه ، خا نم ارنا سولبرک نخست وزیر نا روی ، خا نم سا نا ما رین نخست وزیر فنلاند ، خا نم کا ترین جا کوسبد نخست وزیر ایسلند ، خا نم تیرومته فرد ریکسن نخست وزیرد نمارک ، خا نم مرکیل نخست وزیر آلمان ، و خا نم جسیندا آردرن نخست زیلا ند نو ، درمبارزه با کوید-19 ، تا اندازه ای زیادی موفق شده اند. درشرایطی که نخست وزیران زن درمقا یسه با رئیس جمهوران ونخست وزیران مرد ، درمبارزه با کوید-19، دارای دستاوردی بیشتری می با شند ، دستاورد شان نشان می دهد که ذهنیت تاریخ زده ای بنیاد گرا یان مذ هبی درپیوند با زن ها در حا ل زبا له شدن می با شد. با اینکه یکسا ل می شود که کوید-19 ، همه کشورهای جهان را به غم نشا نده است ،درمیا نه ای ماه دسامبر، واکسین "فریزر" و" وا کسین مدرنه" درامریکا تولید شد ودانشگاه آکسفور دربریتا نیا هم واکسین کوید-نزده زدا را تولید کرد ند وایتا لیا هم درتولید واکسین کوید-19 ، اعلام موفقیت کرده است. برپا یه ای اعلامیه های رسمی ، واکسین های نامبرده 94 تا 95 در صد موثریت در مهارکوید-19 نشان داده اند وتطبیق کردن شان درامریکا واروپا شروع شده است. چین هم درروزپسین هم درروز ماه دسامبر اعلام کرد که واکسین "سینا فارم" را تولید کرده است که 79 در صد کارای دارد ؛ و کوریای جنوبی وژا پان هم اعلام کرد ند که واکسین کوید-19 زدا را تولید وتطبیق آن را شروع کرده اند. حکومت ملای ایران هم اعلام کرده است که واکسین ملای خود برای مهارکوید-19 را تولید وتطبیق آن را راه اندازی کرده است. ازاین که رژیم ولایت فقهی ایران در 42 سا ل عمرسیاه خود تنها ملا وطا لبان تولید کرده واکنون به تولید واکسین کوید-19 ، موفق شده است ، بسیار خوشا ل شدم! پاکستان که مصروف تولید تروریستان برای تروریزه کاری درافغانستان می با شد، وقت وامکا نا ت ما لی برای تو لید واکسین کوید-19 را ندارد. بهرحا ل، با ابراز خرسندی از تولید وراه اندازیی واکسین های کو ید-19، درامریکا واروپای غربی ، به ابرازنظردرباره آن ها، به همین اندازه بسنده کرده به سراغ مصیبت های می روم که زیاده خواهی های سیا سی واقتصادی کشورهای سرما یداری ونوکران بومی شان به خود وکشورهای جهان تحمیل کرده اند. چا لش های سیا سی واقتصادی ونژادی که کشور ها درسا ل 2020 با آن ها پنجه نرم کرده اند درپیوند به چا لش های سیا سی واقتصادی ونژادی درسطح جهان ،همان گونه که امریکا درسیا ست واقتصاد جهان ابر قدرت یا پیشگام می با شد، بررسی انتقادی را ازآن میاغازم. تاریخ نیمه ای دوم قرن بیستم نشان داد که استبداد کمونیسم شوروی ودست نشاند گان آن درجهان ، ضعف های امریکا را پنهان کرده بود. بعد ازوفات کمونیسم روسی وتاجرشدن کمونیسم چینی ،جهان متوجه ضعف های درونی وبیرونی امریکا شد. بطورنمونه، جنبش مردمی ما 99 درصد هستیم متشکل ازمردم امریکا درسا ل 2011 ، مبنی براینکه یک درصد مردم برسیا ست واقتصاد آن کشور مسلط و99 درصد آن ها هیچ کاره می با شند، نخستین آوازعلیه سیستم طبقا تی امریکا را به گوش جها نیان رسا ند. درادامه آن بود که هم حما یت امریکا ازحکومت های مستبد عرب واسرائیل علیه فلسطینی ها وتوده های عرب وجنگ بد فرجام آن علیه تروریسم درافغانستان واشغا ل عراق، نه تنها تروریسم را مهارنکرد بلکه آن را ازافغانستان تا لیبیا گسترش داد. ازخوب یا بد روزگار، رئیس جمهوران پخته کار امریکا تا حد امکان بر ضعف های درونی وویرانگری های سیا ست خارجی آن سرپوش گذاری می کرد ند. برخلاف روند نامبرده ، ترمپ دردوره ریا ست جمهوری خود هم شعار بنام اول بودن امریکا داد هم مخا لفت با آن کرده تشت رسوای خود وامریکا را ازبام تاریخ بزیر انداخت! بطورنمونه ، سیا ست نژاد پرستا نه ای ترامپ که درمحور راست افراطی می چرخید ،کمک در برملا شدن ضعف های درونی آن کرد که نماد آن درسیا ست داخلی حمله پولیس های سفید پوس افراطی به جورج فلو ید سیاه پوست ،که منجر به خیزش سیاهان امریکا علیه سفیدان آن شد. همچنان ،ترمپ با حمله به شخصیت نلسن ماندلا رئیس جمهورمتوفای افریقای جنوبی همه سیا هان جهان را علیه خود بسیج کرد. درکشورهای مسلمان هم که ترمپ دو غلطی بزرگ کرد: نخست، ترمپ درروز دهم ماه حوت 1398 - روز بیست ونهم ماه فوریه 2020 ، با طا لبان تروریست توافقنا مه صلح در دوحه امضا وامریکا را توهین کرد؛ دوم، ترمپ بلندی های جولان ازخاک سوریه و بیت المقد س شرقی وشهرک های دست سا خت اسرائیل درسرزمین فلسطینی ها را رسما ازاسرا ئیل اعلام وستم بی پیشینه به فلسطینی ها کرده درواقع پرونده دو دولت اسرائیل وفلسطین درکنارهم را که در قرارداد اسلو وامضا شده توسط عرفات وبیگین درسا ل 1993 را زبا له وصهیونیست ها را گستا خترکرد. دستاورد توافقنا مه ترمپ با طا لبان ،گسترش تروریسم درافغانستان ودرمانده شدن حکومت دست نشانده آن در کا بل می با شد. درمانده شدن حکومت نامبرده هم که با عث نگرا نی فرمانده نا تو درکا بل شد ه است. البته به این دلیل که ، فرمانده نا تو بیرون رفتن شتا بزده ای سربازان امریکای از افغانستان را به نفع تروریستان وتلف شدن دستاورد های مخا لفان جنگ علیه تروریسم در نزده سا ل گذ شته می دا ند. درشرایطی که سیا ست و توافقنا مه ترمپ کمک به گسترش تروریسم درافغانستان کرده است ، مکرون رئیس جمهورفرانسه نزد یکی به اسلام هراسان فرانسوی پیدا کرده ومسلمان های کشور خود را که جمعیت بزرگی می با شند را به تجزیه طلبی ومخا لفت با لا ئیسیته / سکولاریسم وآزادی بیان متهم کرده است. ازاینکه مجله شارلی ابد و درسا ل 2015 با ترسیم کاریکا تورتوهین آمیز پیشوای اسلام مسلمان ها را خشمگن وبا عث قتل هیات تحریریه مجله توسط مسلمان های تند رو شده بود ودرادامه ای آن روز24 ماه اکتوبرمعلم پتی با نما یش همان کاریکا تورتوهین آمیزدرصنف سند قتل خود توسط یک مسلمان تند رو را امضا کرده بود. قتل پتی را اسلام هراسان ابزار نکوهش اسلام ومسلمان ها بنام مبارزه با تروریسم کرد ند ، رئیس جمهورمکرون هم که بدام اسلام هرا س ها افتاده رفتارزشت با مسلمان ها را براه انداخت واسلام را گرفتاربحران نا مید. عمل زشتی که مسلمان های جهان را خشمگین کرد. برخی رهبران مسلمان ها مانند : اردوگان رئیس جمهورترکیه ، دکترمها تیرمحمد نخست وزیر قبلی ما لیزی وجوکوی ودودو رئیس جمهوراند ونیزی و...توهین رئیس جمهورفرانسه به اسلام ومسلمان ها را سرزنش وخواستار تحریم تو لیدات آن درکشورهای مسلمان شد ند. تحریمی که مکرون را بزانو درآورد وباعث شد که به قاهره به ملا قات دکترطیب رئیس دانشگاه ازهر برود وازسیسی برای رقابت با اردوگان درپاریس پذ یرای گرم نما ید. پذ یرای که خشم مدافعان حقوق بشر وآزاد یی بیان دراروپا را نثار مکرون وسیسی کرد! ازدیگر رویداد های مهم جهان درسال 2020 هم که این ها می با شند: دوانتخابات مسخره ریا ست جمهوری در امریکای لاتین که درآن چپ گرا یان خود را مسخره ترکرد ند! درحالیکه چپ ها درآن بخش ازجهان خود را مسخره ترکرده بود ند ، زن ها درکشورهای شیلی وآرژانتین وچند کشوردیگرمنطقه وفرانسه به میدان آمده خواستار برابری مردان وزنان شد ند. درحالیکه زنان درامریکای لاتین وفرانسه وچند شهردیگراروپای مظاهره برای برابری خود با مردان کرده بود ند ، زنان شهری درافغانستان به خصوص درکا بل ، به میدان آمده توافقنامه امریکا با طا لبان را سرزنش وابراز مخا لفت با طا لبان زن ستیزوسازش حکومت امریکای غنی وبادارش با آن ها بنام تحقق پروسه صلح کرد ند. پروسه ای که بجای کمک درتامین صلح ، کمک به گسترش تروریسم درافغانستان کرده است. درسطح منطقه ، در هند وچین درهمسا یگی افغانستان هم که نرند را مودی هند وی بنیاد گرا ونخست وزیر هند د یگ وکاسه مبارزه علیه مسلمان ها را داغ ترکرد. همزمان با مسلمان ستیزیی مودی ، دهقا نان هند به مظاهره علیه مودی دست ز د ند. درشرایطی که دهقا نان گلوی مودی را فشارداده اند ، حکومت کمونیست چین به اتهام واهی ای مبارزه با تروریسم یک ونیم میلیون مسلمان ایغوری را زندانی ومصروف بی دین سازی آن ها می با شد. افزون برمغزشوی مسلمان های چینی ، شی جی رئیس جمهورخود کامه چین کمک به نظامی ها ومانک ها / ملاهای بودای برما درمبارزه با مسلمان ها می کند که ازهرنگاه قا بل سرزنش می با شد. درخاورمیا نه / مرکز اسلام ، حکومت ملای ایران درهمکاری با امریکا ، عراق را ویران کرده است ودرهمکاری با روسیه ، سوریه را تخریب ومیان روسیه وترکیه تقسیم وکلاه خود را خا لی بزیرانداخته وهمه روزه اسرا ئیل سربازان قد س آن دردمشق را بمبارد وقتل می کند وملا یزم دربرابرآن واکنش نشان نمی دهد. همچنان، حکومت ملای ایران وحکومت وها بی عربستان ، دررقا بت با همی خود کشوریمن را تخریب ودوپارچه و22 میلیون یمنی را به نان روزمره نهاد های بین المللی نیازمند کرده اند. و تا وان تباه کاریی حکومت های ملای وحکومت وها بی دریمن وعراق وسوریه را فلسطینی ها با با ختن خا نه ها وسرزمین خود به اسرائیل می پردا زند. درمصر هم که ، ژنرال سیسی کود تا چی رئیس جمهورنظامی ازاینکه هم سالانه یک میلیارد وسه صد میلیون دالر ازامریکا برای تا مین امنیت اسرائیل می گیرد هم بیشترازشصت هزارمصری های دموکراسی خواه را زندانی کرده است وقت وجرئت دفاع ازحقوق فلسطینی ها را ندارد. امارات متحده وبحرین وشاه مراکش وحکومت نظامی سودان هم که مصروف تامین رابطه با اسرائیل به فرمان ترمپ می با شند. فرمان بریی که جرئت به نتانیاهو نخست وزیراسرائیل داده است تا بیشترخانه های فلسطینی ها را ویران وبرای یهودی ها درجای آن ها خا نه سازی نما ید. ازسوی د یگر، اردوگان مصروف احیای امپراتوری عثما نی درخاورمیا نه می با شد وقطروجمعیت اخوان المسلمون وسازمان حما س حاکم برغزه را با خود دارد وماه گذ شته درقره با غ به نفع جمهوری ترک آذربایجان ،ارمنستان را بزانو درآورد ودرعراق وسوریه هم موقعیت بهتری پیدا کرده ودرلیبیا هم هم به خلیفه هفتر جنگ سالار زیر حما یت مصر وعربستان اخطارداده است که درصورت پا ازگلیم بیرون گذا شتن نیروها یش را بمبارد می کند ؛ وخا منه ای رهبرحکومت ملای ایران که برنا مه تقویت شیعه گری به کمک امریکا وروسیه در عراق وسوریه را دا شت و با نک ایرانی ها را خا لی ودرهردوکشورنامبرده بازی را با خته است وعرا قی های شیعه ازماه اکتوبر سا ل گذ شته تا کنون مظاهرات وشعارهای ازعراق بروعلیه آن را براه اندا خته اند. بنا برآن ، بهتراست که ملا یزم سرعقل بیا ید وبیشترازاین خود را مسخره نکند! درسوی د یگری بازی درمنطقه ، امارات متحده وبحرین حلقه غلامی اسرائیل را به گردن گرفته اند وعربستان ومصر، مصروف برنا مه ریزی دربرابر سیا ست تهاجمی- عثما نی خوا هی اردوگان می با شند. یعنی درسا ل 2020 ، بهوده ترین رئیس جمهوران وامیران کشورهای مسلمان ، رئیس جمهوران وامیران کشورهای عرب بود ند وفا یده بهودگی آن ها را اسرائیل به جیب انداخت وتاوان آن را فلسطینی ها پردا ختند! درشرق افریقا هم ابی احمد نخست وزیر اتیوپی مصروف سرکوب دسته های مرکز گریز می با شد وتا حدی زیادی موفق شده است. خلاصه اینکه ،همه رئیس جمهوران ونخست وزیران جهان درسا ل 2020 مصروف بهبود وضع ملت های خود بود ند وموفقیت های هم دا شتند. بر خلاف آن ها، حکومت پوشا لی غنی وطا لبان تروریست همتبارش به نفع با داران خارجی شان افغانستان را چنان غرق در بحران وتروریسم وفساد ما لی واداری و... کرده اند که درتاریخ جهان بی سا بقه می با شد.

درافغانستان ، دوره نشستن برسر نیزه های استعمار وحکومت کردن برمردم ، درحا ل سپری شدن می با شد

برای استعمار و استثمار کردن کشور ها، به عوام جاهل و خواص خا ین ضرورت است و ینستن چرچیل ابراهیم ورسجی هفتم ماه جدی سا ل 1399 ازاین نگاه که حکومت های کرزی وغنی- عبدالله ، در نزده سا ل گذ شته با وجود حضورنا تو / نیروهای نظا می بلاک سرما یداری وکمک های 142 میلیارد دا لریی امریکا وحد اقل یک سوم آن کمک های اروپا ود یگرکشورها استوار نشد ند وگسترش تروریسم طا لبا نی- پاکستا نی وگسترش هیروئین واعتیاد وفقر وفلاکت را به مردم تحو یل دا د ند، بهتراست که بطورمختصر به بررسی ای علت های درونی وبیرونی آن ازنگاه تاریخی وسیا سی واجتماعی بپردازم. دراین را ستا ، تاریخ سیا سی نا شاد افغانستان ، نشان می دهد که نوکراستعمارها ونا مردمی بودن امیران کهنه ونو آن ؛ عا مل عمده بد بختی مردم می با شد. ازنظرسیا سی واجتما عی هم ، معلوم است که یک نظام سیا سی وقتی به ثبا ت میر سد که دردا خل خود را با خواسته های مردم ودربیرون با شرایط سیا سی منطقه ای وجها نی هما هنگ بسازد. ازنظر دا خلی ، معلوم است که هفتاد درصد مردم تا جیک وهزاره وازبک وترکمن وبلوچ ونورستا نی وسی درصد آن ها قبا یل متعد د افغان می با شند. قبا یلی که تا کنون به قوم تبد یل نشده اند. یعنی دردوره ما قبل مدرن ، یا کشور - ملت وملت - کشور با قی ما نده اند. ازاین نگاه که ملت - کشور ، پد یده مدرن وخاص اروپا وامریکا وکشور - ملت ،ویژه جهان پس مانده می با شد. افغانستان وارد برهه ای دومی ها هم نه شده است! وعلت آن این است که، امیران استعمارزی ازهمان قبا یل افغان پیشا مدرن به کمک استعمارگران کهنه ونو برمردم تحمیل کرده شد ند. امیرا نیکه دشمن دیگران که بود ند ؛ اماعا مل بد بختی قبا یل خود هم شد ند که نماد بارزآن تروریسم طالبان افغان می با شد. اگر افغا نستان از دور با طل رفتن اززیر سلطه یک استعمار به زیر سلطه استعمارد یگر بیرون شده نتوانست ،علت عمده ای آن قبا یلی اند یشیدن امیران ونوکران استعمارهای کهنه وسرخ ونو بودن آن ها می با شد. پرسما نیکه درباره آن هم اتقاق نظر میان آگاهان دیده می شود هم وضع رقت بارکنونی کشورقبا یلی زده مهرتا یید به آن می گذارد. وداغ شدن زمین سیا سی- فرهنگی-اجتما عی افغانستان درزیر پا های مهره های وابسته به امریکا، انگلیس وپاکستان که اخیری خود ش ازمستعمره ها بود ومی باشد، نشان می دهد که وضع اجتماعی- فرهنگی- سیا سی- تاریخی درنتیجه جنگ علیه ارتش سرخ وطالبان بازیی پاکستان وانفجار اطلاعا تی زاده فن آوریی مدرن رسا نه ای، دیگر گون شده است. بنا برآن ، دیگرآینده ای افغانستان مانند گذ شته اش نمی تواند با شد. ازاین رو، بهتراست که با نگاه انتقادی نسبت به گذ شته ونگاه نواند یشا نه نسبت به اکنون وآینده بررسی جا مع به عمل آورده شود ، تا دورنمای آینده خوب ترترسیم شود. دراین صورت ،مردم به خصوص آگا هان آن ها با خدا حا فظی به گذ شته ای نا شاد به سوی آینده روشن تشویق وگام برمی دا رند. ازاین نگاه که گذ شته چراغ راه آینده می باشد ،ایجاب می کند که گذ شته ای افغانستان ازغربا ل نقد عبور داده شود وسرما یه گذاری هوشمندا نه بالای شرایط کنونی صورت بگیرد ؛ تا درحرکت به سوی آینده درخشان نقش سود مندی بازی نما ید. بنا برآن، بررسی موضوع را با نگرش انتقادی به گذ شته نا شاد شروع می کنم . گذ شته ای تا ریک وغمباری که زاده تبا نی های خا ینا نه ی خوا ص خا ین و قبیله گرا واستعماروسرما یه گذاری آن ها بالای عوام جاهل وپسمانده وسنت گرا می باشد. اگرچه کارنامه ی استعماردرکمک به استبداد بومی-قبیلگی درجهت به اسارت واستثمارکشیدن عوام جاهل درهمه بخش های جهان پس مانده واستعمارزده کاربرد دارد، اما این سیاه کاری درافغا نستان ازهمه بخش های جهان پس مانده پُررنگ ترمی باشد. بطورنمونه ، در سده ی هژدهم ، همه کشورهای مستعمره در امریکای لاتین به پاخا سته استعماراروپای ها بویژه اسپا نیا را براندا ختند ودرادامه استعمار زدا یی آن ها ،درنیمه دوم سده نزدهم ، آسیای ها وافریقای های مستعمره به ملی گرا یی واستعمارزدا یی درراستای خود گردا نی وحرکت به سوی جهان مدرن دست زد ند. روشن است که این حرکت هم مبارزه با استعمارغربی هم نمونه برداری ازدستاورد های علمی وفنی آن بویژه ساختن بروکرا سی، ارتش مدرن ،گسترش آموزش وپرورش نووملت سازی بود. جالب این است که، درسده نزدهم ، هم نهضت شرقی ها برای خود گردا نی ونوسازی هم کوشش نواند یشان مسلمان دربازنگریی متون د ینی همراه شده بود. مثلا، عرب ها به خصوص مصری ها هم جویای آزادی ازترکیه عثما نی هم نوسازی اند یشه ی د ینی شد ند .درقلمرو ترکی- عثما نی هم جنبش ترک های جوان برآمد کرد که لائیک / سکولارگریی مصطفی کمال درشرایط پساعثما نی میوه آن بود ؛ ودرایران، انقلاب مشروطه رونما شد که به حکومت قاجاری های منحط پا یان ودرتا مین حکومت قانون ناموفق ودرزمینه سازی به برآمدن حکومت نوگرای رضا شاه پهلوی موفق شد. درمیان مسلمان های هند هم ، نهضت فکریی سرسید احمد خان منتج به دانشگاه علیگروظهورحزب مسلم لیگ شد که پاکستان زیررهبری فکریی اقبال ورهبری سیا سی محمد علی جناح دستاورد آن می باشد. متا سفا نه ، درربع پسین سده نزدهم ، روسیه تزاری وهند بریتا نیا درمنطقه تفاهم کرده با تغییر نام خراسان ، زندا نی بی با می به نام افغانستان را درجای آن به حیث منطقه ای حا یل میان خود با زندان با نی عبدالرحمن خان وحشی وفرهنگ ستیزساختند. زندا نی که زندان بان های نوکر انگلیس تا پا یان دوره ای هند بریتا نیا وظهورهند وپاکستان خود گردان درسال 1947 ، زندان با نی وبا علم ودانش نو دشمنی کرد ند. شا یان یاد آوری می دانم که ، نسل دوم همان زندان بان ها بعد ازرفتن انگلیس / با دار پد ران عقب گرای خود ازهند ، نوکران اتحاد شوروی شد ند تا زندان یاد شده را حفظ وادامه دهند. طوریکه دیده شد، زندان یاد شده با فروپا شی شوروی به آشوب کشیده شد. آشوبی که زمینه سازتقویت تند روی وتروریسم مذهبی-افغا نی-عربی / طا لبان والقا عده ورخ داد یازدهم سپتامبر2001 درامریکا شد. ورخ داد نامبرده بها نه ای مبارزه امریکا وانگلیس با تروریسم واشغال افغانستان شد. معلوم است که ، مبارزه امریکا وانگلیس با تروریسم وایجاد حکومت های پوشا لی کرزی و غنی - عبدالله، دراصل پرکردن خا لیگاه زاده ای فروپا شی شوروی می با شد. تروریستان افغا ن به کمک پاکستان هم جاده سازی برای اشغا ل زندان توسط امریکا کرد ند هم نشان داد ند که همتای موفق خواص قبیلگی وخا ین افغان درنوکری به استعمارمی با شند. ازاین رو، بهتراست که به خیا نت خوا ص قبا یلی ونگهداریی عوام درجهل توسط آن ها برای ادامه حکومت های ستمگر شان تمرکزونوشته را پا یان دهم. برای بررسی خیا نت خوا ص قبیلگی افغان، می خواهم مسا یل را این گونه جمع بندی وبازتاب دهم: نخست، اطلا عات دروغین خواص قبا یلی-افغا ن، ازگونه های خلیلزی وکرزی وغنی احمد زی و... به سیا وپنتا گون ، سازمان اطلاعات مرکزی ووزارت دفاع امریکا هم با عث جنگ آن علیه تروریسم هم باعث شکست وسردرگمی آن هم امضای توافقنامه سیاه آن با تروریستان دردوحه درروزدهم ماه حوت 1398 هم گسترش تروریسم وخشونت تروریستان علیه مردم وحکومت امریکای - تحمیلی برآن ها هم سردرگمی درپیوند به کا هش شمارسربازان و ماندن و بیرون شدن آن ها ازافغانستان شده است ؛ دوم، کاخ سفید وکمیته ی دفاعی مجلس نمایند گان امریکا طرفدار سیا ست زردگ وچماق دررابطه با پاکستان شده است ؛ سوم، تحریم همزمان کنگره ای امریکا علیه روسیه، ایران وکوریای شما لی که ترامپ ازروی ناچاری آن را امضا وبه قا نون تبد یل کرده است ، برخورد منا فع درمنطقه علیه سیا ست افغا نی امریکا ایجاد کرده است. درکا بل هم که فاشیسم افغا نی درحا لی نداشتن امید به آینده به تفرقه اندازی های قومی وسمتی وسازش با تروریستان همتبار خود روی آورده است. درشرایطی که، تروریستان درنتیجه فساد ونا توا نی حکومت فا سد غنی استعمارزی درادامه ای حکومت فا سد کرزی استعمارزی ، گسترش تروریسم درکا بل وولا یت ها را تحویل مردم داده اند. ازسوی د یگر، نا توا نی غنی وعبد الله در حکومت کردن ؛ با عث شد که ترمپ بر پا یه ای اطلاعات دروغین خلیلزی افغان پاکستا نی تبار ودارای شنا سنا مه ای امریکای به نفع پا کستان وزیان حکومت پو شا لی کا بل توا فقنا مه با صطلاح صلح با طا لبان دردوحه / مرکز قطرامضا نما ید. طرفه اینکه ، درتوا فقنا مه دوحه ،به کا هش خشونت برای شروع گفت وگو های میان افغا نی وبیرون رفتن سربا زان امریکای تا کید شده است. وارونه ای آن ، طا لبان تروریست ازروز دهم ماه حوت سال 1398 ، روزامضای توافقنا مه تا کنون که ششم ماه جدی سا ل 1399 می با شد، بیشتراز گذ شته به ترور وتوحش درکا بل وولایت ها افزوده اند. افزایش ترورها درکا بل واطراف نشان می دهد که پا کستان از عزم ترمپ برای بیرون کردن شتا بزده ای سربا زان امریکای ازافغانستان ونا توا نی حکومت پو شا لی غنی در تامین حا کمیت سرزمینی، بهره برداری ومی خوا هد که بنام تقویت پروسه ای صلح امارت تروریستی- قبا یلی- قبلی طا لبان والقاعده را به کا بل بر گردا ند وپرسه زدن های را درمسکو وپکن وتهران برای فریب کاری شروع کرده ودرداخل افغانستان هم کو شش ها برای فریب دادن جهادی های سا بق بنام حکومت موقت متشکل از طالبان و آن ها را آغاز کرده است. دراین بازیی تازه سیا سی ودراصل امنیتی ،پا کستان از چند نگاه غلط محا سبه کرده است: نخست ، امریکا حضورنظامی خود درافغانستان را کا هش وبه حضورسیا سی نیرومند خود ادا مه می دهد؛ دوم ، رابطه تنگا تنگی میان هند وامریکا وجود دارد وهردو شان توا فق دارند که پاکستان حا می تروریسم ومضربه منا فع استراتژیک آن ها درافغا نستان ومنطقه می با شد؛ سوم ، ضعف وفساد حکومت غنی ونا بکاریی شورای مصا له ملی که عبدالله ساده اند یشا نه وقت خود را در آن مصرف وبه غنی زمینه سازی برای کمک به تروریستان کرده است ؛ مشوق پا کستان دربازیی دوگا نه اش ،یا سخن گفتن بد فاع از گفت وگوهای موهومی صلح در د وحه وکمک به گسترش تروریسم در کا بل وولا یت ها کرده است. موضوعی که ایجاب کا لبد شکا فی بیشتری را می کند. برای اینکه نوشته طولا نی نشود ، به تفصیل نرفته تنها خطرهای عمده ای آن برای افغانستان رابطور کوتاه می کنم. معلوم است ؛ مسا یلی را که دربا لا رد یف بندی کرده ام ، درصورت سرسری گذ بررسی حکومت وشورای نام نهاد مصا لحه ملی ازکنارآن ها،می توا نند فاجعه آفرینی برای مردم کنند. بنا برآن،خوب می شود اگر کارهای زیرتوسط آگا هان وحزب های سیا سی نیمه جان ونهاد های جا معه ای مد نی انجام دا ده شوند: نخست،ائتلاف نو ازنیروهای سا لم ما نده ای درون حکومتی وبیرون حکومتی که مخالف فا شیسم وتروریسم افغا نی می با شند ساخته شود تا فاشیست ها وتروریست ها را زبا له کند؛ دوم، ژنرا ل دوستم با ید که درتا شکند وترکیه وجهادی های قبلن فعا ل در ائتلاف مخالف طا لبان ، فعا لیت های گسترده ای خود را در دوشنبه وتهران وترکیه ودهلی نو شروع کنند. دراین صورت ، مسئولان آن ها خوب ترمی توانند درمسکووپکن مورد توجه واقع شوند. مسکوهم که آماده ای کمک بد یل حکومت فاسد ولرزان غنی درافغانستان پسا حضورنظا می امریکا می باشد؛ سم، فاشیست های افغان دردهلی فعا لیت را شروع کرده اند تا را بطه آن را با بقا یای جبهه ای قبلن مخا لف طا لبان وپاکستان تخریب نما یند. بنا برآن، بهتراست که درهند هم فعا لیت های مخا لفان فاشیسم وطا لبان وپا کستان ، گسترانده شوند. اخیرا، هنری کیسینجر به حکومت امریکا پیشنهاد داده است که داعش را نبا ید نا بود کند. به این خا طرکه، نا بود یی آن به نفع ایران تمام می شود. این مسئله این گونه تعبیرمی توا ند شود که داعش هم درخاورمیا نه هم درافغا نستان وفرا رودان چماق خوب برای امریکا وانگلیس شده می تواند. چما قی که به نفع پاکستان وزیان مردم افغانستان می با شد. بنا برآن ، انجام کارهای زیردرافغانستان ضرورت مبرم می با شد: نخست ، یک طرح وبرنامه ای فرا قومی برای حکومت داریی خوب وکارآمد برای افغانستان فردا؛ دوم، همسو سا ختن همه نیروهای مخالف فاشیسم وتروریسم وکو شش های جدی درجهت ایجاد حکومت نما ینده مردم ؛ سوم ، آماده کردن برنا مه واستراتژیی مرخص کردن طا لبان دریشی پوش وطا لبان ریشو- تروریست از جامعه وسیا ست کشور. ازاین نگاه که امریکا متوجه نا بکاری وغارت گریی هتلچی های بد روغ مشهور به تکنوکرات شده ونوکران شبکه ای زیر زمینی خود وبازیی دوگا نه پاکستان درافغانستان شده است ،ازظهوریک نیروی نو وترقی خواه ومخا لف تروریسم وقبیله سالاری حما یت می کند. نیروی که با ید هم تروریستان را مهارهم خواص خا ین را مرخص هم به بیدارسا ختن عوام جا هل که جهل ونا دا نی شان ابزارخواص خا ین ویا استعمارزی گری ها بود ومی با شد بپردازد. درین صورت است که ، وطن خوا هان موفق درساختن حکومت خوب ومردمی ومهارتروریسم وتا مین صلح پا یدار وتحقق خود گردا نی ودموکراسی درافغانستان خوا هند شد.

افزایش ترور ها درکا بل ،نشان می دهد که حکومت غنی توان کاری ندارد

ابراهیم ورسجی بیست ونهم ماه قوس سا ل 1399 درماه های پسین ، ترورها درکا بل بطور بی سا بقه ای گسترش یا فته ومعاون وا لی ومنشی اورا هم قربا نی سا خته است. ازاین که بارها نوشته ام که آی اِس آی توسط طا لب کرزی ستون پنجم درسا ختار حکومت پوشا لی پسا امارت وحشی طالبان سا خته است وغنی هیچ تما یلی برای پا کسازی آن نشان نمی دهد ، قربا نی شدن مردم کا بل حتا کارمندان حکومت البته ازد یگر قوم ها به خصوص تا جیک ها برنامه ریزی شده ادامه دارد. تروربرنامه ریزی شده ای تاجیک های تحصیل کرده درکا بل وولا یت ها را بطه به استوارساختن مجد د فاشیسم افغا نی زیرسا یه نا تو با هزینه کردن میلیاردها دالرکمک های امریکا برای افغانستان دارد ؛ کمک های هنگفتی که برای حکومت سازی و بازسازی پردا خته شد ند ونه درزمینه های نامبرده بلکه درجهت تقویت فاشیسم افغا نی بکارانداخته شد. فاشیسمی که درمهارتروریسم وتا مین امنیت مردم نا کام ودردامن زدن به نفرت قومی درکشور چند قومی موفق شده است. درسوی دیگرفاشیسم افغا نی ، تروریسم طالبان افغا نی به کمک نظامی های پاکستا نی سنگرگیری کرده است. نظامی های نامبرده هم با کمک به طا لبانِ تروریست افغان ، انتقام پشتونستان خوا هی کهنه استعمارزی ها را ازمردم افغانستان به خصوص مردم کا بل می گیرند. بنا برآن ، مسئولیت تاریخی ود ینی مردم به خصوص با سوا دان وفرهنگیان آن ها می دانم که فکرو تد بیر درباره ای دشمن شنا سی کنند ود شمن یا د شمنان هم در دو سنگر دربرا برمردم می رزمند: سنگر درون حکومتی وسنگر بیرون حکومتی. تجربه ای تاریخی نشان می دهد که دشمن درونی بسیارخطرزا تر ازدشمن بیرونی می با شد. ازاین که حکومت های کهنه استعمارزی ها ونو استعمارزی ها ،حکومت های نا مردمی بود ند ومی با شند، درواقع ، کشور بد بخت ودا رای تاریخ سیا سی نا شاد ما را مرکز برخورد با داران رنگا رنگ خود سا ختند. با داران کهنه ونواستعمارزی ها هم که به موقعیت استراتژیک کشورما نیازداشتند ودا رند نه کمک رسا نی به مردم جفا کشید ای آن. مثلا، هند بریتا نیا ازموقعیت جغرافیای وطن ما دربرا بر روسیه تزاری وکمونیستی بهره برداری وامیران استعمارزی ازعبدالرحمن وحشی تا ها شم وحشی را به حیث زندان بان تعیین وبعد از وفات هند بریتا نیا ، ظاهر وداوود برای ادامه حکومت های پوشا لی خود نوکریی شوروی قبول کرد ند وبا دارنو شان هم که سرزمین ما را تنها برای امنیت آسیای مرکزی ابزارسا خته بود. طوریکه د یده شد، داوود استعمارزی می خوا ست که به کمک شوروی ، پشتونستان را ازپاکستان جدا وضمیمه ای افغانستان نما ید. وقتیکه درسفر خود در سال 1354 ،به مسکو ،کوشش کرد که حما یت برژنیف ، رهبر حزب کمونیست را برای مسئله نام نهاد پشتونستان کما یی واو بی میلی نشان داد. بنا برآن ، دربازگشت ازمسکو، کو شش برای دورشدن ازشوروی را شروع کرد وبا رفتن به تهران واسلام آباد ، دورشدن ازشوروری را آغاز ومسکوهم اورا نا بود وتره کی وامین را درجا یش نصب کرد. تره کی وامین با د ین ستیزی وآدم کشی با عث خیزش مردم وجاده صا فی برای پیاده شدن ارتش سرخ کرد ند وحضورارتش سرخ درافغانستان ، امریکا را به میدان آورد. امریکا هم پاکستان را سنگرکمک رسا نی به جها دی های مخا لف آن سا خت. کشورهمسا یه که کهنه استعمارزی ها علیه وحد ت جغرا فیای آن پشتونستان خوا هی ودشمنی آن را کمای کرده بود ند. درشرا یطی که خود کامگی درونی ومصارف کمرشکن جنگ ارتش سرخ درافغانستان برای مسکو کمرشکن شده بود ، درسا ل 1985 ترسا یی ، میخا ئیل گوربا چوف با طرح نو / بازسازی وفضای بازوارد صحنه شد وگام نخست او تفاهم با امریکا وبیرون کردن ارتش سرخ ازافغانستان بود. بطورنمونه ، گوربا چوف درسال 1987، به رونا لد ریگان رئیس جمهور امریکا درکاخ سفید گفت که افغانستان دارای موقعیت جغرافیای بسیارمهم ودارای ترکیب حسا س قومی می با شد وما ارتش سرخ را ازآن بیرون می کنیم. بنا برآن ، کمک نما یید تا درآن یک حکومت قا بل پذ یرش همه قوم های آن سا خته شود. درغیرآن ، درآینده به زیان شما هم تمام می شود. ریگان که هنر مند فیلم بود نه سیا ست مدار، به مهمان خود گفت که آینده افغانستان پسا ارتش سرخ به پاکستان تعلق دارد نه به امریکا. گوربا چوف که متوجه بی علا قگی ریگان به موضوع شده بود، با جورج بوش پدر معاون او گفت وگو وازاوخوا ست که درزمینه اند یشه وهمکاری نما ید واو هم ابرازبی علاقگی کرد ( رک جنگ های اشباح ، نوشته ستیف کول ص 169 ، به زبان انگلیسی). گوربا چوف که مصارف ارتش سرخ درافغانستان برای حکومتش کمرشکن شده بود ، فرمان بیرون شدن سربازان شوروی ازآن را صا درکرد. ارتش سرخ ومحا فظه کاران حزب کمونیست که ازنو سازیی گوربا چوف ترسیده بود ند به کو د تای علیه او متوسل شد ند. کود تا هم که با مخا لفت بوریس یلسین رئیس فد را تیوف روسیه مواجه وخنثی شد. وخنثی شدن کود تا کمک درتثبیت اوضاع نکرد. بنا برآن ، اتحاد شوروی در پسین روز سال 1991 ترسا ی ، توسط یلسن رئیس جمهورفدراتیف روسیه وهمتا های : یوکراینی وقزاقستا نی او متلاشی کرده شد. پس ازآنکه شوروی متلا شی شد، برپا یه گفته ای ریگان به گوربا چوف ،پاکستان گمان کرد که امریکا افغانستان را به آن تحفه داده است. بنا برآن ، جنگ جلال آباد را برای اشغال کا بل راه اندازی کرد. غا فل ازاینکه گوربا چوف آن قد رابزار جنگی برای حکومت نجیب الله بویژه میگ 29 با خلبان های روسی را گذا شته بود که توطئه آغازین پاکستان و جهادی نمای افغان آن را درننگرهارضرب صفرکرد! پاکستان که برنامه اش درجلال آباد ضرب صفر شده بود ، برنا مه ریزی اشغال کا بل ازطریق لوگررا روی دست گرفت وبا سا ختن لشکرایثار متشکل ازاعضای حزب اسلامی وملیشه های مرزی خود ، درنزد یک کا بل جنگ را شروع کرد که توسط فرقه هشتم متشکل از نیروهای شبهه نظامی ژنرال دوستم سرکوب شد. نجیب که دوستم با سرکوب لشکرآی اِس ای درلوگر،به عمر حکومت او افزوده بود، برنامه تروراورا ریخت که ناکام واو روا نه ای شمال شد ودر ائتلاف با فرما نده مسعود وژنرال های پرچمی مخا لف نجیب ،حکومت او را سرنگون کرد. اکنون که حکومت پوشا لی غنی احمد زی ما نند حکومت نجیب احمد زی دست سا خت سربازان اشغا لگرخارجی می با شد و با کا هش روز افزون نیروهای امریکای هم با افزایش تروریسم طالبان / برا دران نا را ض خو د ش لرزان تر شده است ،نظا می های پا کستا نی با کمی تفا وت مصروف تکرارسیا ست ناکام قبلی خود درافغانستان شده اند. بطور نمونه ، روز دوم ماه دسامر2020 برابر به دوازدهم ماه قوس 1399 ، این گزارش درسا یت دری اسپوتنیک روسی ، پخش شد : اسد درا نی رئیس سا بق آی اِس آی ، گفته است که :" پا کستان تنها طالبان را به مذا کره تشویق می کند یا بیش ازترغیب مجا هد ین افغان وطالبان به مذا کره کاری دیگری انجام داده نمی توا ند. نشریه "پاکستان تودی / پا کستان امروز هم گزارش داده بود که نفوذ اسلام آباد با گذ رزمان برطالبان کا هش یافته است. ودرا نی درباره اشرف غنی گفته است که پس ازتوا فق صلح نقشی درآینده افغانستان نخوا هد داشت واورا تحمیل شده خواند! پیشترازاآن هم طوریکه درسا یت اردوی بی بی سی آمده بود ، درا نی گفته بود که پا کستان با روسیه وایران توا فق کرده ومی خوا هد که یک حکومت ائتلافی متشکل از جهادی های سا بق وطا لبان ایجاد کند وازجهادی ها از عبدالله ومحقق بطور خاص نام برده بود." شا یان یاد آوری می دانم که ، سخن درا نی همسازی با سفر عمران خان مشهوربه طالب خان نخست وزیر دست سا خت ارتش پا کستان به کا بل ووعده ای او به غنی دررا بطه به کمک پاکستان به ترغیب طالبان به کا هش خشونت وگفت وگو با حکومت افغانستان ندارد. ازاین نگاه که اسد درا نی مهره خا ص ارتش وعمران خان دست نشانده ای فرمانده آن می با شد، اتکا به سخن اولی قرین به حقیقت می با شد. بطورنمونه ، عمران خان درسفرماه گد شته ای خود به کا بل ، به غنی اطمنان داده بود که کمک به ترغیب طا لبان درکا هش خشونت وتقویت گفت وگو های صلح می کند. وارونه ای آن ، طا لبان به تروروخشونت افزود ند که نماد آن ترور خا نم ملا له میوند خبرنگارفعال دریک شبکه تلویزیونی درجلال آباد وحملات تروریستی آن ها درقند هاروارزگان وبخش های ازشمال وبم گذاریی آن ها در روزبیست و هشتم ماه قوس دریک محفل تلاوت قرآن درغزنی می با شد که چند ین نفررا شهید وزخمی کرده است. درروزجمعه ، طالبان یک حمله تروریستی به کا بل هم کرد ند. جا لب این است که ، افزایش خشونت ها وترورهای طالبان در کا بل وولا یت ها با عث شد که یک ژنرال امریکای به دوحه رفته آن ها را ترغیب به کا هش خشونت نما ید. پیگیری گزارش سفر ژنرال به دوحه ، برا یم ثا بت سا خت که هم هشدار هم تهد ید گونه می با شد. درادا مه ای سفر ژنرال به دوحه ، حکومت پا کستان ملا برا در رئیس دفتر طالبان دردوحه را به اسلام آباد احضاریا فرا خوانده است. مثلا ، روزجمعه 18 ماه دسامبر-28 ماه قوس ،روزنامه انگلیسی زبان "دان / با مداد" چاپ کراچی ، هم ازپذ یرای وزیرخارجه پاکستان ازهیا ت طالبان هم ازگفت وگوی آن با عمران خان با تصویرگزارش داد. ازاین نگاه که ، امریکا دروازه قرضه دهی به پاکستان را دربا نک جها نی وصند وق بین المللی پول ود گرنهاد های ما لی جهان سرما یداری بسته کرده است ودرداخل این کشورهم " حرکت دموکراتیک پاکستان" علیه حکومت عمران خان بنام حکومت گزینش شده توسط ارتش نه منتخب مردم را راه اندازی کرده است وشخص نخست وزیرگزینشی هم روزجمعه ازدموکراسی خواه بودن فرمانده ارتش سخن گفت ، معلوم می شود که هم او هم فرمانده ارتش ازانتقادات حزب های سیا سی ومذ هبی خشمگین شده اند. بهرحا ل ، باوربنده این است که د شواری عمده درداخل افغانستان می با شد نه درخارج آن ودرداخل هم ناتوا نی اشرف غنی درحکومت داری وکشمکش های تیم او با شورای عا لی مصا لحه ملی وانتقاد ها ازوزیران وفساد گسترده درحکومت و...هم باعث نا امید یی امریکا ود یگرکمک کننده های غربی ازحکومت فا سد کا بل شده هم فرما نده ارتش پا کستان را با ورمند سا خته است که برای بازگشتا نیدن طالبان با ید ائتلاف آن ها با جهادی ها مطرح کرده شود. ازاین که طالبان تروریست ووطن فروش وغنی وتیم وطن فروش او همه افغان می با شند وقوم های دیگرکه هفتاد درصد نفوس کشوررا تشکیل می دهند دشمن تروریستان ونسبت به حکومت فا سد کا بل بد بین می با شند و امریکا هم گرفتارمخمصه درافغانستان شده است ، پا کستان با همه دشواری های درونی که دارد کوشش می کند که درافغانستان به موقعیت تصمیم گیرنده نا یل شود وطا لبان تروریست هم که شا خه ای ریشو- تروریست ارتش آن می با شند. بنا برآن ، تا حکومت فا سد ونا بکارغنی ودرگیری های بهوده آن با شورای مصا لحه ادا مه دا شته با شد ، مهارتروریسم وتا مین صلح تحقق پیدا نمی کنند ؛ وفرما نده ارتش پا کستان هم بالای نقطه ضعف نا مبرده سرما یه گذاری ومشوق جد یی طالبان درتامین صلح درافغانستان نمی شود. بنا برآن ، به نفع مردم به خصوص آگا هان آن ها می دا نم که مبارزه درجهت ایجاد حکومت خوب وکارآمد را شروع کنند. درغیرآن ، توقع داشتن که گفت وگو های دوحه منجربه صلح می شود ، جزخواب وخیا ل ، چیزی دیگری نمی توا ند با شد!

خوشبینی به گو نه ای افراطی درباره گفت وگو های صلح دوحه ،دربخش های ویژه درافغانستان بهوده بالا رفته است

ابراهیم ورسجی نزدهم ماه قوس سال 1399 کبک را دو دسته افراد دوست دارند: دسته اول بخاطر زیبای وچهچه اش ودسته ای دوم بخاطرکوشتش صلاح الد ین سلجوقی کبک مورد نظر سلجو قی ؛ اکنون گفت وگوهای صلح دوحه می با شد که دوگروه آن را دوست دارند: مردم بخاطر تا مین صلح درافغانستان آن دوست دارند؛ گروه دوم که طالبان می با شند آن را ابزاری برای اعاده امارت تروریستی خود می دانند! بنا برآن ، ازآگا هان می خوا هم که به سخن نغز سلجوقی ونیت زشت طالبان دقت نما یند! می رسد مردی که زنجیر غلامان بشکند / د یده ام ازروزن د یوارزندان شما ای جوان ان عجم جان من وجان شما / پاره لعلی که دارم ازبد خشان شما اقبال لاهوری درروزهای پسین ،خوشبینی های زیادی درحلقه های خا ص درافغانستان در باره منجربه صلح شدن گفت وگوهای ترمپی- پاکستا نی-طا لبا نی دوحه، بطور بارز د یده می شود ونشست های دسته ای درزمینه درکا بل هم صورت گرفته است. ازاینکه امیران استعمارزای افغانِ تحمیل شده بر خراسان دیروز وخراسان افغانستان نا میده شده توسط هند بریتا نیا وروسیه ای تزاری در سال 1880 ترسای ،امیرانیکه بی تاریخ وبی فرهنگ بود ند وبزور استعمارها از شرکت هند شرقی تا هند بریتا نیا وروسیه تزاری وروسیه ای شوروی ، بیشتر ازدونیم قرن امارت استعمارزی گرا نه کرد ند ودستاورد فرهنگی ندا شتند وبد ترین حکومت داری هم داشتند ودرادامه ای آن تاریخ زده ها نه چپ گرا یان مسکوی ونه دسته های مشهوربه جهاد یی افتاده بدامن پاکستان وعربستان وایران شیعی مخالف آن ها وبا دارشان ،کارهای فرهنگی حتا در جهت معرفی اید ئولوژی های د ین ستیز ود ین گرای خود درمیان مردم نکرد ند ومیوه بی دستاوردی شان دربخش فرهنگ واند یشه ، فقر فرهنگی وتروریسم طالبان افغان وحکومت های غارتگر طالب کرزی وطالب غنی ، یا استعمارزی های نوین دست نشا نده امریکا وانگلیس بنام جنگ علیه تروریسم می با شد ، با ید چنان خوشبینی های میان تهی بروز ودرمیان مردم فقر وحکومت داریی فا سد وتروریسم زده پیدا ورونق دا شته با شد. بنا برآن ، با ارا یه ای این پیش نو یس ، خوشبینی دروغین جاری درمیان گرا یش های خاص وعلت های آن را منتقدانه کا لبد شکا فی می کنم. دراین شکی نیست که مردم افغانستان ازجنگ ، حکومت داریی فا سد نو استعمارزی ها وفقروتروریسم زاده ای حکومت داری های فا سد وتروریست پرور طالب کرزی وطالب غنی ودسته های طالبان دریشی پوش همتبارشان وبرخی جهادی نما های پس خورده خورشان خسته شده اند وصلح می خوا هند وبه گفت وگوهای ترمپی- پا کستانی- طالبا نی دردوحه چشم دوخته اند. در حا لیکه ، نفرت مردم فقر وتروریسم وحکومت داریی فا سد زده از ادامه تروریسم ونیازمبرم آن ها به صلح را موجه می دانم. همچنان ، بهتر می دانم که مردم به خصوص آگا هان وبا سوادان آن ها را متوجه سازم که در گفت وگوهای دوحه سهم ندارند وبا ید ندا شته با شند. به این خاطرکه ،دورساخته شدن مردم در مد ت طولانی بیشترازدونیم قرن از سرنوشت سیا سی اجتما عی واقتصادی شان توسط کهنه ونو استعمارزی ها ،بی تفاوتی آن ها به سرنوشت شان می با شد. بی تفا وتی ای که عقب ما ند گی وادامه ستم های قبا یلی های استعمارزی ووطن فروش وتروریسم قبا یلی طالبان وحکومت داریی قبیلگی-فاشیستی طالب کرزی وطا لب غنی دارای ریشه وزیرستا نی زا ده ای آن می با شد. با این که ، هنوزهم نو استعمارزی ها برای ادامه حکومت های وطن فروشا نه ای خود کوشش های رسوا خیزدرجهت بی تفاوت نگهدا شتن مردم درتعیین سرنوشت شان دارند ، اما نها یت خوشحال هستم که جها نی سازیی سیا سی وفرهنگی واقتصادی وانفجار اطلاعا تی زاده فن آوریی مدرن / نو رسا نه ای، مردم را حتا دردورترین روستا های بد خشان وهرات وهلمند ونورستان ، ازبنیاد تکان داده است! تکا نیکه بیانگر آغاز عصر نو درخرا سان / افغانستان بد بخت سا خته شده توسط کهنه ونو استعمارزی ها وبا داران استعمارگرکهنه ونو شان می با شد! خنده آوراین است که ، نواستعمارزی ها هم 142 میلیارد دالر کمک های امریکا که 53 میلیارد دالرآن برای بازسازی بود وحد اقل نیم آن کمک های اروپا ودیگرکشورها را غارت کرد ند ویک کیلومترسرک را درکا بل پخته کاری نکرد ند وازاستعمال کنند گان ابزار رسا نه ای نو مانند: انترنت وفسبوک وهشتگ و.... گیلایه دارند! بنا برآن ، به نو استعمارزی های غارتگرمی گویم که انفجاراطلاعا تی زاده ای فن آوریی مدرن نه تنها شما دزدان تاریخ زده بلکه همه دزدان ستمگراز کا بل تا الجزیره را زبا له می کند! ازاین رو، لازم است که مردم به ویژه آگاهان کشوربد بخت شده واستعمارزده ام را متوجه واقعیت های تلخ زیرکرده به گرایش های خاص خوش بین -دروغین دررابطه به گفت وگوهای دوحه هشداردهم وبه آن ها بگویم که ازگفت وگوهای نامبرده چیزی بنام صلح نصیب شان نمی شود. دررابطه به گفت وگوهای نامبرده که ازآن ها یاد آوری وگفتم که به صلح منجر نمی شوند، بهتر است که علت های به صلح منجرنه شدن آن ها را این گونه درجه بندی وبه توضیح آن ها بپردازم: نخست، امام علی رحمن رئیس جمهور تاجیکستان با هزینه ای چهارمیلیارد دالر ازدرآمد کشور کم درآمد خود بزرگترین بند برق جهان را سا خت وسال پار راه اندازی کرد وبه افغانستان برق هم می فروشد؛ دوم، چرا حکومت های استعمارزی طالب کرزی وطا لب غنی در19 سال گذ شته 142 میلیارد دالر ازامریکا کمک دریا فت کرد ند ویک کیلو متر سرک را درکا بل پخته کاری نکرد ند وساختمان پارلمان افغانستان را هم هند سا خت ؛ سوم، چرا تروریسم طالبان تروریست افغان توسط حکومت های نواستعمارزی ها مهار نشد وبا عث آن شد که ترمپ براساس اطلاعات دروغین خلیلزی افغان پاکستا نی تباربا طالبان تروریست دردوحه توافقنا مه امضا ومشت سخت به دهن طالب غنی سردسته ای طالبان دریش پوش افغان بکو بد؟ چهارم ، نا دانی سیا سی شماری از جهادی نما ها را وادارکرده است که به توافقنامه دوحه چشم طمع دوخته به گفت وگو های صلح زاده آن امید واریی دروغین پیدا وتا حدی رقص هم بکنند! دررابطه به اصل نخست ، یا اعمار بزرگترین بند برق درتاریخ جهان توسط امام علی رحمن رئیس جمهورتا جیکستان ، بد ون دریافت کمک ازهیچ کشورخارجی ؛ وتلف شدن 142 میلیارد دالر کمک امریکا درنزده سال گذ شته توسط طالب کرزی وطالب غنی ودارودسته های غارتگرشان درافغانستان فقر وتروریسم واستعمارزی گری زده ، واقعیت این است که آقای رحمن وطن ومردم خود را دوست دارد وبه آن ها خد مت می کند ومردم دوستی ووطن دوستی خود را درعمل نما یش داده است. برخلاف ، طالب کرزی وطالب غنی ودارودسته های طالبان دریشی پوش همتبار شان وجهادی نما های پس خورده خورشان نه تنها خراسانِ افغانستان نا میده شده توسط کهنه استعمارگری را دوست ندارند بلکه امارت به آن را ابزار غارت منا بع ما لی آن ودرخد مت کهنه ونواستمعار ها گذا شتن موقعیت جغرافیای آن برای ادامه حضورننگین خود درارگ ووزارت خانه ها وولا یت های افغانستان می دا نند. دررابطه به اصل دوم ، یا غارت 142 میلیارد دالر کمک امریکا درنزده سال گذ شته توسط طالب کرزی وطالب غنی ودسته های دزد شان ، واقعیت تلخ این است که آن ها نه تنها افغانستان را دوست ندارند بلکه دشمن آن هم می با شند. معلوم است. اگردشمن آن نمی بود ند ، دوکاررا نمی کرد ند:نخست، ازکمک های امریکا واروپا برای بازسازی وبازگشت آوارگان بهره برداری وازاین طریق صلح وثبات را درکشوردارای تاریخ سیا سی نا شاد ما تا مین می کرد ند. افزون براینکه چنان نکرد ند ، به گفته ای رابرت گیتس وزیر دفاع سا بق امریکا درکتا بش " وظیفه " ، کرزی به او گفته است که :" طالبان از اتحاد شمال بهترمی با شند وبا ید برای علیه آن ها برگشتا نده شوند!" طوریکه د یده شد، طالب کرزی زیر فرمان جهانگیر کرامت فرمانده ارتش پا کستان ، طالبان را اول به جنوب ودوم با چرخبال های انگلیس / پدرکلان طالبان وامیران قبلی وتاریخ زده افغان به شمال انتقال داد تا تاجیک ها، هزاره ها ، ازبک ها ، و ترکمن ها را تروروقتل نما یند که بی شمارفتل کرد ند! برخلاف آرزوی طالب کرزی ، طالبان افغان پشتون های نا قل بسیاری را در شمال وغرب وشمالی ترور وشهید وزخمی کرد ند! ازآن هم ترسنا کتر، طالبان ازهلمند تا کنرتا که توا نستند پشتون کشی حتا درداخل مسجد ها ودرمواردی درروزهای جمعه کرد ند تا افغان گریی خود را به طالب کرزی وطالب غنی نما یش دهند! افزون برآن،طالبان افغان-تروریست با حمله تروریستی به مرکز دانش "کوثر" و" دانش گاه کا بل" ، ثا بت کرد ند که شاخ ودُمی تیزتر ودرازتر از حیوا نات وحشی- جنگلی دا رند! دررابطه به اصل سوم ، یا مهارنشدن تروریسم طالبان افغان توسط حکومت های پو شا لی طالب کرزی وطالب غنی ، بد و دلیل نبا ید تروریسم طا لبان مهارمی شد که نه شد:نخست، کرزی وغنی ودسته های همکارشان همه اعضا وطرفداران طالبان افغان درجنگ آن ها علیه دولت اسلامی مجا هد ین به رهبریی استاد ربا نی فارسی زبان ، زیرفرمان نصیرالله با بر وزیرداخله پاکستان بنام اعاده حکومت افغان ها بود ند. ازاین که طبق این سخن نغزفارسی که "دوست علیه دوست نمی رزمد " وکرزی وغنی دوستان واعضای وفادار طالبان بود ند ، کمک به بازگشت آن ها وتروریسم شان به نفع پاکستان علیه مردم کشور بد بخت واستعمارزده ای ما کرد ند. ازاینکه ارتش پاکستان می خوا ست که افغانستان پسا شوروی را به یک ولا یت کشورخود با وا لی گریی گلبد ین حکمتیار، افغان پاکستا نی تبار تبد یل نما ید وجهادی های تا جیک علیه آن برای خود گردان ماندن وطن تاریخی-فرهنگی خود ایستاد گی کرد ند ، با ید طالبان دریشی پو ش امریکای-انگلیسی وطالبان پاکستا نی- انگلیسی متحدا نه علیه آن ها جنگ وترورمی کرد ند که کرد ند. طرفه این که ، پا کستان با وجود طالبان دریشی پوش شدن طالب کرزی وطالب غنی ودیگرطا لبان دریشی پوش افغان همکارشان، کمک به استوارسا ختن حکومت های پو شا لی شان درنزده سال گذ شته نکرد ونبا ید می کرد. به این خاطرکه ،طالبان ریشو-تروریست افغان که شا خه ای ریشو-تروریست ارتش پاکستان می با شند ؛ اما طالبان دریشی پوش افغان که هم زیرفرمان وزیرداخله پاکستان علیه دیگرقوم ها به خصوص تا جیکان جنگ وترورکرد ند هم مرزد یورند را برسمیت نمی شنا سند! بیاد دارم که کسی به غلام اسحق خان رئیس جمهورافغان پاکستان گفته بود که جهادی ها مرزد یورند را برسمیت نمی شنا سند ؛ واو گفته بود که ما هم مرزد یورند را برسمیت نمی شنا سیم ومرزغربی مان آمودریا می باشد ( ر ک جهاد افغانستان وجنگ سرد قدرت های بزرگ ، ج نخست مقا له پشتونستان). بلی ، واقعا ، پاکستان می خواست مرزی غربی اش دریای آموبا شد ؛ اما تاجیک ها با وجود تخریب شدن کا بل وشما لی شان توسط پا کستان ونوکران افغا نش ،دردهن نظامی های پاکستا نی مشت د ندان شکن زد ند! افزون بر مشت د ندان شکن زدن دردهن پاکستان ، با سوا دان تاجیک درمیدان فرهنگی ورسا نه ای هم مردم را ازنیت شوم آن آگاه ومنفورش سا ختند! بطورنمونه ،سه سال قبل ، شبکه ای خاص پاکستان متوجه نفرت مردم افغانستان ازکشورخود ش شد وبا فرستادن یک گروه بررسی کننده به کا بل وبزرگ شهرهای افغانستان ، دریافت که افغان های نوکرش بی سواد وفضای مجازی وواقعی دردست فارسی زبان ها می با شد وبا بهربرداری ازآن ها پاکستان را منفور عام وخاص کرده اند ؛ وبنده هم که زبان اردو زبان دوم وزبان انگلیسی زبان سومم می با شد، درمعرفی پاکستان پیشگام بودم ومی با شم. بنا برآن، فردی ازدانشگاه قاید اعظم در اسلام آباد با من درتما س شد وگفت که استاد ربا نی وفرمانده مسعود را پاکستان ترور نکرده است. بنا برآن ، رها نما یید تبیلغات علیه آن را! بعد ازآن ، مهره های امنیتی وترفند بازپا کستا نی شروع به تا مین را بطه با تاجیک ها درداخل افغانستان کرد ند وبه برخی تا جیک های با سواد گفتم که تا پاکستان به کمک به طالبان تروریست افغان ادامه می دهد ، به وعده ها یش هرگزبا ورنه نما یید! مسخره تراین که ، هفته ای گذ شته ، اسد درانی د بیر آی اِس آی دردوره جنگ جهادی ها علیه ارتش سرخ که بخش بیشترکمک های امریکا وعربستان را به جهادی های افغان نوکر خود داده بود ؛ اعلام کرد که پاکستان با روسیه وایران ائتلاف کرده است وبا همکاری آن ها درفکرایجاد حکومت موقت متشکل ازطالبان وجهادی ها می با شد وازعبدالله ومحقق برای این بازی نامبرده است. ازاین نگاه که ، روزدوازده میزان سال 1394 ، یک کنفرانس امنیتی درهرات برگزار شده بود و اسد درانی مهمان آن ومن سخنران اخیری درآن بودم وبه حسا بی او دربخش اخیرکنفرانس که درهیات رئیسه درکنارم نشسته بود رسیدم. البته این گونه که ، گفتم هند هند و صد ها میلیون دالر برای بازسازی افغانستان هزینه کرده وپاکستان مسلمان با کمک به طالبان تروریست مصروف تباه کاری درآن می باشد. ازاین که خورشید شاه مسلمان وزیرخارجه قبلی هند درآن کنفرانس مهمان بود، هم او هم همرا ها نش خرسند شد ند هم همه شرکت کننده ها شعارعلیه پاکستان وطالبان افغا نش دا د ند وفریاد درانی وهمرا هانش بلند شد و بر گزارکننده کنفرانس که یک شعله ی نوکر آی اِس آی بود تلاش در قطع سخنرانی من کرد وشماری صدا کرد ند که درکنفرانس تنها یک سخنران می با شد. بنا برآن ، اجازه دهید تا حقا یق را فاش نما ید. درحالیکه به کوبیدن سیا ست تروریست پرورپاکستان درافغانستان ادامه می دادم ، همه اعضای هیات پاکستان برخا ستند وگفتند که ما ازجهاد شما ومهاجران تان حما یت کرد یم وبه آن ها گفتم که هم حما یت هم تجارت هم کا بل را ویران کرده کمک های انسا نی تان را ضرب صفرکر د ید وکنفرانس پا یان یافت ودرمیدان هوای هرات ، پیش ازپروازبه سوی کا بل ، یک دپلمات مصری که درکنفرانس شرکت کرده بود به زبان عربی به من گفت که :" احسنتَ " یعنی بهترین کار کرد ید ودعوت کرد به سفارت مهمان ما شوید وگفتم که ازکا بل به قاهره وازآنجا به کا نادا می روم وگفتم که به روا د ید نیازدارم واصرار کرد هم مهمانم شو ید هم روا د ید به شما می دهم وگفتم که گذرنامه کا نادای دارم وگفت که برای گذرنامه شما روا د ید درمیدان هوای قاهره داده می شود وبد ون رفتن به سفارت مصر درکا بل، رفتم به قاهره ویازده روزدرآنجا ما نده وسرزمین فراعنه واهرام شان را د یدم وروا نه ای کا نا دا شدم. دررابطه به اصل چهارم ، یا ساده اند یشی برخی جهادی های نیمه سیا سی شده وبیشترزر اند وز وامید وار شده به گفت وگو های دوحه و به صلح منتج شدن آن، بهتراست که به همان سخن نغز سلجوقی درباره کبک ودو نگاه متنا قض درباره آن وستا یش علا مه اقبال از مردم عجم / فارسی زبان ها تمرکز ونو شته را پا یان دهم. نگاه سلجوقی درباره کبک را درزیر عنوان مقا له بازتاب دادم ؛ البته این گونه که ، آن را دسته ای بخاطر چهچه وآواز دلربا یش دوست دارند ودسته ای د یگرگوشت آن را به سیخ کشیدن وکباب کردن ونو ش کردن می پسند ند! دو نگاه متصاد! همان دونگاه متضاد اکنون درباره گفت وگو های نام نهاد صلح دوحه صد درصد کاربرد پیدا می کند. بطور نمونه ، طالبان وبادار شان / ارتش پا کستان ازگفت وگو های دو حه احیای امارت تروریستی طالبان را درنظر دارند وجدی همراه با بازیی سیا سی مشهوربه ما کیاولی آن را پیگیری می کنند. وارونه ای آن ، مردم که از بی دستاورد یی حکومت های طالب کرزی وطالب غنی وخوش لباس عبدالله ، دربخش رفاه وتا مین امنیت ، افسرده یا بی تفاوت هستند. وارونه ای آن ها ، برخی جهادی های سا بق هم گرفتارشک وتر د ید هم ازبه نتیجه رسیدن گفت وگو ها سخن می گو یند وغنی وتیم فا شیست وتاریخ زده اش که ادا مه حکومت فا شیستی او تو سط توافقنامه دوحه به خطر افتاده است ؛ با اینکه درجریان مبارزه انتخاباتی خود درسال 2014 در قند هار، طالبان را برادران ناراض گفته بود؛ برخلاف توقعش ، برادران ناراضش طرفدار مرخص کردن او ازارگ می با شند وآی اِس آی فرما نده طالبان هم درفکر بیرون کردن غلامان امریکا ونصب غلامان خود درارگ کا بل می با شد. ازاین رو، به جهادی های سا بق به خصوص تاجیک ها وهزاره ها وترکمن ها وازبک های آن ها به خصوص مارشال دوستم می گو یم که به این سخن نغزفارسی " آزموده را آزمودن خطا ست" تو جه کرده بنام گفت وگوهای صلح موهومی ، کمک به بازگشت امارت وحشی طالبان نکنند! دراخیر، به همه تا جیک ها به خصو ص با سوادان آن ها می گو یم که به این سروده ای حما سی اقبال :" می رسد مردی که زنجیر غلامان بشکند / د یده ام ازروزن دیوارزندان شما / ای جوانان عجم جان من وجان شما / پاره لعلی که دارم ازبدخشان شما" اهمیت داده دوکاررا بکنند:نخست،موقع دهند که جهادی نما های کته شکم تهی مغز خد مت گار فاشیسم شده باردیگرفریب شان دهند ؛ دوم، آماده مبارزه برای دفاع ازتاریخ وفرهنگ وزبان خود شده آینده درخشا نی را درروشنای اند یشه های سیا سی -روشنگرا نه ای عصر سا ما نی وفا را بی وابن سینا وبرمکیان بلخ ومولانای بلخ وفردوسی وبیهقی وسنای و...رقم بز نند! درغیرآن ، فاشیسم وتروریسم افغا نی آینده سیاه تری را برای آن ها وافغان های همتبار خود رقم می زنند!